هر 6 عضو دائم این شورا در این مانور شرکت دارند. این مانور از ارومکیل -پایتخت منطقه خودمختار سین چیانگ چین- شروع شده و به کوه‌های اورال در روسیه کشیده می‌شود.
این مانور نظامی مشترک که « ماموریت صلح 2007» خوانده شده قرار است اهمیت سازمان همکاری شانگهای در محاسبات و تحولات ژئوپلیتیک آسیای میانه را نشان دهد.
این اولین بار است که یک سازمان همکاری منطقه‌ای نشست سالانه خود را همزمان با مانور نظامی به این گستردگی برگزار می‌کند. پیش از این نه اتحادیه اروپا و نه سازمان‌هایی مانند اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا، اتحادیه آفریقا و حتی سازمان کشورهای آمریکای لاتین چنین کاری نکرده‌اند.
با برگزاری چنین مانور نظامی گسترده‌ای سازمان همکاری شانگهای قصد دارد با صدای بلند به جامعه جهانی اعلام کند که هیچ خلأیی در آسیای میانه وجود ندارد که نیاز به پر کردن توسط یک سازمان امنیتی خارجی داشته باشد.
این اولین بار است که کشورهای سازمان همکاری شانگهای در یک مانور مشترک نظامی شرکت می‌کنند. چین و روسیه پیش از این در تمرین‌های مشترک دو جانبه نظامی حضور داشته‌اند. در سال 2005 نیز تمرین نظامی با عنوان ماموریت صلح 2005 برگزار شد اما کشورهای سازمان همکاری شانگهای در این مانور نقش ناظر را داشتند.
یکی از بخش‌های اصلی این مانور بازپس‌گیری شهری است که توسط شبه نظامیان به طور فرضی به تصرف درآمده است.
گزارش‌ها به نقل از منابع خبری نزدیک به این مانور حاکی است که روس‌ها این بخش از مانور را بر اساس تحولات شهر اندیجان -پایتخت ازبکستان- در سال 2005 برنامه ریزی کرده‌اند.
سناریوهایی که برای این مانور نوشته شده در واقع نشان دهنده دیدگاه سازمان همکاری شانگهای به نقش این سازمان به تدابیر امنیت جمعی در کل منطقه است.
در این مانور نزدیک به 500 وسیله نقلیه جنگی از روسیه، 2 هزار نیروی روسی و 1600 نیروی چینی، دو گروه تقریباً 100 نفره از چتربازان از تاجیکستان و قزاقستان و یک گروه از کارآموزان نظامی از قرقیزستان شرکت خواهند کرد. از ازبکستان هم یک گروه از افسران شرکت می‌کنند.
همچنین چین 46 هواپیمای جنگنده را در این مانور شرکت خواهد داد. روسیه هم دست کم 36 جنگنده از جمله 25 جنگنده su-25 را در این مانور به کار می‌گیرد. سازمان همکاری شانگهای 80 وابسته نظامی و 400 روزنامه نگار را برای مشاهده این مانور دعوت کرده است.
روزنامه چاینا دیلی که بازتاب دهنده مواضع دولت چین است هدف این مانور را نشان دادن توان و ظرفیت بالای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مقابله با تهدیدهای غیر سنتی و جدید مانند تروریست‌ها، نیروهای ارتجاعی و گروه‌های مذهبی تندرو خواند. اما شاید یکی از پیام‌های مهم این مانور نشان دادن سطح جدید و پیشرفته همکاری‌ها میان روسیه و چین باشد. روابط و همکاری استراتژیک روسیه و چین به سطح جدیدی رسیده است.
در این هفته سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیشکک - پایتخت قرقیزستان- در نشست سالانه شرکت کرده و بعد برای مشاهده پایان این مانور به روسیه می‌روند.
روسیه تلاش می‌کند در نشست امسال این سازمان به نوعی تعامل دوجانبه میان این سازمان و سازمان پیمان امنیت جمعی برسد. همه کشورهای عضو پیمان همکاری شانگهای به‌غیر از چین عضو سازمان پیمان امنیت جمعی هم هستند. روسیه قصد دارد در این اجلاس پروتکل رسمی همکاری میان دو سازمان را به امضای کشورهای عضو برساند. این کار تحول بزرگی در فضای استراتژیک اوراسیاست.
روسیه در دو سال گذشته در پایه گذاری سازمان پیمان امنیت جمعی تلاش بسیاری کرده است. مسکو امیدوار است که این سازمان قدرت بیشتری بگیرد و در آینده نوعی وزنه متعادل کننده در برابر ناتو باشد.
سال گذشته سرگئی ایوانف، معاون نخست وزیر روسیه در نشست کشورهای مستقل مشترک‌المنافع گفت، گام منطقی بعدی در مسیر تقویت امنیت بین‌المللی ایجاد یک ساز و کار همکاری میان ناتو و سازمان پیمان امنیت جمعی است که در این ساز و کار نوعی تقسیم وظایف و مسئولیت‌ها هم دیده شده باشد.
لاوروف در ادامه سخنان خود گفت، هدف از این ساز و کار و چارچوب همکاری انجام اقدام مشترک در شرایط بحرانی در نقاط مختلف جهان است. اما ناتو و واشنگتن با پیگیری یک سیاست نیمه رسمی اعلام نشده قصد دارند که موقعیت و جایگاه سازمان پیمان امنیت جمعی را به رسمیت نشناسند.
پیرو این سیاست، ناتو و واشنگتن با کشورهای عضو این پیمان به طور تک تک و دو جانبه تعامل می‌کنند. روسیه هم این را متوجه شده است. اما ناتو توانایی روسیه را در مسدود کردن هر راهی که به مداخله در حوزه نفوذ این کشور در منطقه منجر شود، نادیده گرفته است.
در دو سال گذشته روسیه به سرعت و با جدیت چارچوب‌های سازمان پیمان امنیت جمعی را محکم کرد. بعضی نویسندگان و استراتژی‌پردازان روسی حتی تا آنجا پیش رفتند که این سازمان را به پیمان ورشو تشبیه کردند. از سوی دیگر ورود ازبکستان به این سازمان دسترسی آن را به کل آسیای میانه تسهیل کرد.
چین اما تمایلی به این سازمان و قدرت گرفتن آن ندارد. پکن در سازمان همکاری شانگهای نفوذ زیادی دارد و اگر چه با سازمان پیمان امنیت جمعی هم یادداشت تفاهم امضا کرده اما نسبت به قدرت گرفتن این سازمان بسیار بدبین است.
چین از شدت گرفتن رویارویی روسیه و غرب در ماه‌های اخیر خشنود است اما از سوی دیگر نگران است که نتیجه این تحولات قدرت گرفتن روسیه به عنوان یک قدرت منطقه‌ای باشد. منافع روسیه و چین در تقویت موقعیت سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای در آسیای میانه یکی است.
سازمان همکاری شانگهای از چند جنبه برای آمریکا چالش برانگیز است. اگر این سازمان با سازمان پیمان امنیت جمعی به تعامل برسد این چالش دو برابر خواهد شد.
در چنین شرایطی همه برنامه‌های آمریکا در وارد کردن ناتو به آسیای میانه و گسترش نفوذ غرب در این منطقه نقش برآب خواهد شد. ناتو هم روزهای دشواری را می‌گذراند و در این میان افغانستان بخش مهم این دشواری است.
افغانستان و پاکستان هم در این میان بازیگران مهم و تعیین کننده‌ای هستند. سازمان همکاری شانگهای و سازمان پیمان امنیت جمعی می‌توانند با وارد شدن به موضوع افغانستان شرایط را برای آمریکا در منطقه تنگ‌تر کنند.
آسیا تایمز/ 9 آگوست
