تنوع موزه در ژاپن بسيار وسيع است از موزههاي عمومي تاريخ كشور گرفته تا موزههاي تخصصي علمي، معماري، طبيعي و نظاير آن.
يكي از زيباترين موزههاي ژاپن، موزه شهر كانازاوا است. اين موزه كه ارائه كننده هنر معاصر قرن بيست‌ويكم است (21st Century Museum of Contemporary Art) ساختار و بناي بسيار زيبايي دارد. مهم‌ترين وجه تمايز اين موزه شيشه‌اي بودن آن است. به اين ترتيب افرادي كه خارج از موزه هستند نيز مي‌توانند شاهد رفتوآمدها و بخش‌هايي از درون موزه باشند.
اين موزه پيش‌تر يك ساختمان دولتي بوده كه با نظر و انتخاب مردم به موزه تبديل شده است. مدير موزه مي‌گفت كه تعمدا ديوارها شيشه‌اي است تا مردم با جريان امور در موزه و رفتوآمدها آشنا شده و كنجكاوي آنها براي بازديد از آن افزوده شود. موزه كانازاوا يكي از شلوغ‌ترين موزه‌هايي بود كه در ژاپن آن مواجه شدم. اين موزه جدول زماني يكساله برنامه‌هاي خود را منشر كرده بود كه از جمله معروف‌ترين آنها آثار Leandro ERLICH بود.
در اين اثر، بيننده مردم را در عمق آب استخر در حال حركت مي‌بيند
اما وقتي به پايين مي‌رود متوجه مي‌شود كه حجم آب اين استخر در يك محفظه شيشه‌اي با قطر كم در جريان است و باقي استخر خالي است. آنچه در بالا ديده يك اشتباه بصري است.
در كيوتو كه شهر فرهنگي ژاپن است، نمايش فعاليت‌هاي هنري فقط اختصاص به محل اصلي موزه ندارد. شهرداري در خيابان‌هاي شهر محل‌هاي كوچكي دارد كه گاه شامل يك اتاق و يا خانه‌اي بسيار كوچك و قديمي است. اين محل‌ها نيز به عنوان محل‌هاي نمايش يك اثر يا چند اثر هنري مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
اجراهاي خياباني نيز در اين شهر چشم نواز است. تريلي‌‌هايي ساخته شده كه حداقل‌هاي لازم براي تشكيل يا صحنه نمايش را داراست. اين مجموعه اتوماتيك است. تريلي در مكان مورد نظر مستقر مي‌شود و سپس به وسيله جك‌هاي هيردوليك، سقف، كف، و ديواره‌هاي صحنه از درون تريلي به حركت در‌آمده و آن را ميها مي‌سازند. بعد هنرمندان وارد شده و به اجراي نمايش مي‌پردازند. در خلال استقرار تريلي مردم به مرور جمع مي‌شوند. دست‌اندركاران اجرا بروشورهاي ساده‌اي را به آنها مي‌دهند. نمايش تمام مي‌شود. مردم تشويق مي‌كنند. تريلي صحنه را جمع مي‌كند و مي‌رود.
در توكيو نيز موزههاي متعددي وجود دارد. در موزه ملي توكيو مي‌توان تاريخ گذشته اين كشور را ورق زد. صنايع دستي كهن، لباس‌ها، ابزارهاي جنگي، توليدات هنري، وسايل روزمره زندگي از ديرباز تا كنون، مجسمه‌هاي چوبي و فلزي قديمي از بودا و ديگر خدايان كهن اين ديدار همگي به تماشا گذاشته شده است. عكس‌برداري و انعكاس نور فلاش در بسياري از بخش‌هاي اين موزه ممنوع است. اين موزه معمولا يك پروژه درسي براي دانش‌آموزان است. آنها در گروه‌هاي بزرگ و درحالي كه اوراقي در دست دارند در تمام بخش‌هاي موزه كنجكاوانه مي‌گردند و به كمك هم‌كلاسي‌ها يا معلمان خود و مسئولان موزه موظف به يافتن پاسخ سوال‌ها يا موضوعاتي هستند كه برايشان تكليف شده است. حضور اين نوجوانان در كنار افراد كهنسالي كه در موز‌ها به فراواني ديده مي‌شوند، تصوير زيباي خلق مي‌كند.
اما موزه هنرهاي معاصر ژاپن وجهه ديگري دارد. اين موزه هم به لحاظ فرم معماري آن هم به جهت نمايش آثاري كه مخاطبان معمولي كمتر مي‌توانند با آن ارتباط برقرار كنند، موقعيت خاصي دارد به ويژه آنكه مدير اين موزه خانم هاسه‌گاوا (Yuko Hasegawa) است كه پيش‌تر از او سخن گفتم. وي يك چهره بين‌المللي است و نوع رفتارش به گونه‌اي است كه مخاطب را به سرعت تحت تاثير قرار مي‌دهد.
موزه‌ها در فضايي فراخ و آرام قرار دارند و در كنار آنها فروشگاه‌هايي براي ارائه كتاب‌ها و وسائل مرتبط با فرهنگ و هنر عرضه مي‌شود.
در جاي جاي موزه، كاركناني ايستاده‌اند كه آماده هر نوع كمك هستند و لبخند و احترام ويژگي بارز آنهاست.
معمولا در طبقات پايين اين موزه‌ها به مانند موزه كيوتو، بخش‌هاي متعدد مرمت و تحقيق وجود دارد كه افراد در ميان انبوه كتاب‌ها، اسناد، و اشياء در حال كار هستند. تركيب عناصر قديمي با تكنولوژي جديد و رايانه در اين بخش‌هاي پنهان خود يكي از جلو‌ه‌هاي زيباي درك دنياي موزه‌ها و تحقيقات فرهنگي و هنري است.
نظر شما