اگرچه عليرضا جزيني، قائم‌مقام دبيركل ستاد مبارزه با موادمخدر مدعي است كه مخدرهاي شنيداري در داخل كشور وجود ندارد اما كارشناسان حوزه اعتياد معتقدند از سال88 اين مخدرها در دنيا باب شده و كشور ما هم از اين موضوع مستثني نيست.
دكتر سعيد صفاتيان، رئيس كارگروه كاهش تقاضا در كميته مستقل مبارزه با موادمخدر مجمع تشخيص مصلحت نظام در اين‌باره به همشهري مي‌گويد: از سال 88اين موضوع در كشور ما مطرح شد اما اطلاعات چندان زيادي درباره آن در اختيار نداشتيم اما آنچه در مخدرهاي شنيداري قابل توجه است اينكه اين مخدرها فركانس‌هايي هستند كه مي‌توانند ميزان دوپامين مغز را افزايش داده و باعث سرخوشي فرد شود.
وي با اشاره به اين نكته كه اين نوع مخدر در كشور ما گسترش پيدا نكرده، اما كنجكاوي جوان‌ها را برانگيخته، مي‌گويد: گوش كردن طولاني مدت به اين فايل‌هاي صوتي اعتياد به همراه مي‌آورد مثل اعتياد به اينترنت و موسيقي و فرد عادت مي‌كند كه هر نوع فعاليت اجتماعي را همراه با گوش كردن به اين فايل‌هاي صوتي انجام دهد چرا كه به مرور ترشح دوپامين در مغز وابسته به شنيدن اين فركانس‌ها مي‌شود و در موارد عادي مغز قادر به ترشح دوپامين نيست. اين افراد در حالت عادي و با مسائل عادي همانند ديگر مردم زندگي روزمره و شادي نخواهند داشت.
صفاتيان درباره سياست‌هاي مبارزه با اين نوع ماده مخدر نيز مي‌گويد: هنوز در مرحله‌اي نيستيم كه نسبت به شيوع اين مواد هشدار دهيم، اما نكته مهم اين است كه بسياري از سايت‌هاي اينترنتي كه اقدام به فروش و حتي امكان دريافت رايگان اين موزيك‌ها را براي مخاطبانشان مهيا كرده‌اند، در دسترس عموم قرار دارند و بي‌توجهي به فعاليت اين سايت‌ها و آزاد بودن دسترسي به آنها مي‌تواند لطمات جبران‌ناپذيري را وارد آورد.
- آگاهي‌بخشي، مهم‌ترين وسيله دفاعي
رويا نوري، پژوهشگر اعتياد نيز به همشهري مي‌گويد: آگاهي بخشي به خانواده‌ها نخستين مرحله مقابله با اين نوع مخدرهاي جديد است. آگاهي بخشي به اين معني كه فرد به‌خود احترام گذاشته، هر چيزي را نبيند، هر چيزي را نشنودو هر چيزي را نخورد. به گفته وي با توجه به اينكه هنوز اطلاعات زيادي از اين ماده مخدر در دسترس نيست اما مسئولان بايد در جهت فرهنگ‌سازي حركت كنند و زبان جديدي را براي نسل جديد به‌كار بگيرند كه بتوانند با اين افراد صحبت كرده و آنها را آگاه كنند.
رويا نوري با اشاره به اين نكته كه اكنون فيلتر شكن‌ها قابليت نفوذ به هر محدوديتي را دارند، مي‌گويد: تنها چيزي كه در اين زمينه مي‌تواند به‌عنوان فيلتركننده واقعي عمل كند بالا بردن سطح آگاهي افراد به‌صورت گفت‌وگوست. وي با اشاره به نقش نهادهاي اثر‌گذار در اين زمينه مي‌گويد: نقش آموزش و پرورش و سازمان‌هاي مرتبط با تعليم و تربيت مهم‌تر از ساير ارگان‌هاست. اگر براي مبارزه با اين مواد نقش اين وزارتخانه را ناديده بگيريم ناكافي عمل كرده‌ايم. همانطور كه درخصوص مسئله اعتياد به مخدر شيشه دير عمل كرديم و همين هشدار ندادن‌ها و نگفتن‌ها باعث شد تا از اين واقعيت اجتماعي عقب بمانيم و به يكباره با حجم وسيعي از مصرف‌كنندگان شيشه در كشور مواجه شويم.
به گفته وي، مسئولان بايد به اين موضوع حساسيت داشته باشند تا سياست‌هاي مناسب و كاربردي در مبارزه با اين مخدرهاي جديد در پيش گرفته شود، چون بسياري از سايت‌هاي اينترنتي كه اقدام به فروش و حتي دانلود رايگان اين موزيك‌ها براي مخاطبانشان كرده‌اند به راحتي در دسترسند كه مي‌تواند آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري را به نوجوانان و جوانان وارد آورد.
- مخدر شنيدني چيست؟
مخدرهاي شنيدني به فايل‌هاي صوتي خاصي گفته مي‌شود كه مي‌توانند با پالس‌هاي توليد شده با فركانس‌هاي متفاوت براي هر گوش، تأثير خاصي بر بخش‌هاي مختلف مغز بگذارند و تجربه متفاوت موادمخدر و محرك صنعتي و سنتي را در مغز به‌وجود آورند؛ اين اختلاف فركانس‌هاي پخش شده در هرگوش مي‌تواند اثر متفاوت هريك از موادمخدر و محرك همچون كوكائين، ترياك، اسيد، مرفين، آدرنالين، كراك، هروئين، حشيش، ماري‌جوانا، ريتالين و بسياري از مواد ديگر و حتي الكل را در مغز مصرف‌كنندگان شبيه‌سازي كند. برخي از سايت‌هاي ارائه‌دهنده اين مخدرهاي ديجيتال، با توجه به تأثير هريك از آنها، اين مخدرها و محرك‌ها را در بخش‌هاي مختلف و مطابق با تأثير هريك از مخدرها و محرك‌هاي موجود، طبقه‌بندي كرده‌اند.
- همدستي دوپامين و فركانس‌هاي مخدر
اصوات يا فركانس‌هايي كه شنيده مي‌شوند مي‌توانند اثرات مثبت يا منفي و حالات تسكين‌دهنده يا هيجاني داشته باشند اما با چندبار شنيدن اين اصوات يا فركانس‌ها نمي‌توان مدعي شد كه باعث اعتياد در فرد شده‌اند. آنچه مسلم است اينكه تكرار و بازگشت‌پذيري انجام يك عمل در فرد مي‌تواند باعث اعتياد فرد به انجام دوباره آن كار شود. اصوات و فركانس‌هايي كه با عنوان مخدر صوتي از آنها نام برده مي‌شوند هم از اين قاعده مستثني نيستند. همانطور كه موسيقي‌هاي مبتذل و برخي ديگر از موسيقي‌ها افراد را از حالت عادي خارج مي‌كند برخي فركانس‌هاي صوتي هم ممكن است همين عملكرد را داشته باشند و درصورت تكرار شنيدن اين فركانس‌ها فرد به آنها معتاد مي‌شود چرا كه ترشح دوپامين در مغز به اين فركانس‌ها وابسته مي‌شود. در شرايط معمولي وقتي فردي از انجام دادن كاري لذت مي‌برد يا در ازاي انجام آن پاداشي دريافت مي‌كند، از مناطق پاييني مغز او موادي به نام دوپامين و نوراپي نفرين ترشح مي‌شود و احساس لذت و پاداش به او دست مي‌دهد و فرد به‌علت همين سرخوشي سعي در تكرار آن عمل دارد. يكي از آثار سوء موادمخدر هم فعال شدن همين سيستم است. بنابراين كساني كه يك‌بار با اين مواد آشنا مي‌شوند چون سيستم پاداش در مغز آنها تقويت شده، تمايلي شديد به تكرار مصرف آن پيدا مي‌كنند.
محمدباقر كج باف -روان‌شناس
نظر شما