زماني انتخاب جنسيت فرزندان توسط والدين، تنها در موارد خاص و براي بعضي از بيماري‌هاي ژنتيك كه وابسته به جنس هستند، مثل هموفيلي انجام مي‌شد اما حالا اين بازار مشتري‌هاي ديگري هم دارد كه هيچ دردي جز اصرار بر داشتن دختر يا پسر ندارند.تبليغات در فضاي مجازي، در نشريات حوزه سلامت و در مطب پزشكان اين حوزه و حتي عطاري‌ها آنقدر زيادشده كه نگراني‌هايي را ايجاد كرده است.
شايد براي نخستين بار كه پزشكان براي چند زوجي كه فرزندان مبتلا به دوشن (نوعي بيماري وابسته به جنس كه در پسرها بروز مي‌كند) با عمل لقاح خارج رحمي، جنسيت جنين‌ها را تعيين كردند، فكر نمي‌كردند كه اين مسير به جايي برسد كه رئيس مهم‌ترين بخش رسيدگي به اين موضوع در ايران از تعدد نمونه‌هاي غيرضروري بگويد. رئيس پژوهشگاه رويان هر چند تأكيد مي‌كند اين موضوع هنوز به اندازه عمل جراحي بيني در كشور فراگير نشده اما هشدار مي‌دهد برخي اقوام كشور كه تمايل دارند فرزند اول آنها پسر باشد بيشتر سراغ اين موضوع مي‌روند. دكتر حميد گورابي مي‌گويد:
«از همان سال 82كه نخستين فرزند با روش تشخيص ژنتيك پيش از لانه‌گزيني جنين به دنيا آمد ما قادر به انجام اين كار بوديم اما چون احساس ما اين بود كه شايد اخلاقي نباشد ارائه خدمات عمومي نداشتيم.» او با تأكيد بر اينكه در پژوهشگاه رويان انتخاب جنسيت را فقط در موارد ضروري و لازم انجام مي‌دهد، مي‌گويد:« تصور كنيد، خانواده‌اي تنها فرزند پسرشان را از دست داده باشند و در شرايط روحي خوبي نباشند و روانپزشك به آنها توصيه جدي كند كه فرزند پسر داشته باشند، اين بعد مثبت قضيه است اما همانطور كه اعمال جراحي و زيبايي علاوه بر موارد ضروري، نمونه‌هاي غيرضروري هم دارد، انتخاب جنسيت هم مي‌تواند به گرايشي افراط گونه تبديل شود.
در دنيا هم براي انتخاب جنسيت در رابطه با تولد فرزند مداخله‌اي انجام نمي‌دهند و معمولا اين خدمات به زوج‌هاي نابارور ارائه مي‌شود، ضمن اينكه در برخي كشورها نيز اصولا ممنوع است.» دكتر گورابي با اشاره به اينكه گزارش‌هايي تأييد مي‌كند كه برخي خانواده‌ها در‌ماه سوم و پس از اطلاع از جنسيت جنين اقدام به سقط آن مي‌كنند، هشدار مي‌دهد: «روش‌هاي انتخاب جنسيت اگر بنا به ضرورت و كاملا علمي انجام شوند بي‌خطر هستند اما بايد از اين روش‌ها بجا استفاده كرد چرا كه هر عمل جراحي مي‌تواند عوارضي هم داشته باشد.
يكي اينكه در اين روش زنان ممكن است دچار سندروم تحريك بيش از اندازه تخمدان شوند كه اين مسئله خود عوارض حل‌ناشدني را به‌دنبال خواهد داشت.» او مي‌گويد: «وزارت بهداشت بايد در اين خصوص آيين‌نامه و مقررات داشته باشد تا اين موضوع به‌عنوان تعادل در خانواده انجام گيرد نه به‌عنوان اينكه زوجي بخواهد فرزند اولش حتما پسر باشد يا اينكه يك فرزند پسر يا يك دختر دارد اما باز درخواست انتخاب جنسيت داشته باشد.وزارت بهداشت صرفا نبايد به صدور اطلاعيه اكتفا كند و اعلام كند كه انتخاب جنسيت ممنوع است بلكه بايد در اين خصوص، آيين‌نامه و مقررات وجود داشته باشد.»
- طب سنتي و تغذيه
طب سنتي در كنار رژيم‌هاي تغذيه از مسيرهايي هستند كه آنهايي كه از خطرات روش‌هاي پزشكي بيم دارند؛دنبال مي‌كنند. دكتر مهدي فهيمي، مدير يك مؤسسه بين‌المللي طب سنتي اسلامي به همشهري مي‌گويد:«ما مراجعان زيادي در اين خصوص داريم و طب سنتي هم توصيه‌هايي در اين زمينه دارد اما مهم‌ترين موضوع اين است كه مردم مراقب سوء استفاده‌ها باشند.»
دكتر فهيمي اضافه مي‌كند: در بسياري از كشورها روي اين مسئله كار مي‌شود كه تعيين جنسيت به شيوه‌هاي درست انجام شود كه مخاطراتي به همراه نداشته باشد. اين در حالي است كه در ايران درحالي‌كه مردم تمايل زيادي به اين اقدام دارند اما چون هيچ نهادي ماموريت ويژه در اين‌باره ندارد، اين مسئله سبب سوءاستفاده‌هايي هم شده است.
اين متخصص طب سنتي مي‌گويد: تعيين جنسيت البته در موارد ضروري حق مردم است به شرط آنكه نهادهاي پاسخگو در اين زمينه وجود داشته باشند، اين در حالي است كه ما هنوز بخش‌پژوهشي براي تعيين استراتژي جنسيت جنين در ايران نداريم. به‌اعتقاد من، يكي از وظايف وزارت بهداشت، بايد استراتژي تعيين جنسيت باشد. وزارت بهداشت، بايد آگاهي‌هاي لازم را به مردم بدهد. مردم نبايد خود را به‌دست افراد غيرحرفه‌اي و غيرمتخصص بسپارند.
برخي از روش‌هايي كه به مردم توصيه مي‌شود، حتي اگر ضرري براي سلامتي آنها نداشته باشد، دست‌كم باعث پرداخت هزينه‌هاي بي‌مورد است. گزارش‌هاي پليس نيز حاكي از وجود مواردي از كلاهبرداري در اين زمينه است.حتي عده‌اي از مردم به مسيرهاي غيررسمي مشابه رمالي كشيده مي‌شوند. مؤثر بودن رژيم‌هاي غذايي در تعيين جنسيت را نيز عده‌اي مردود مي‌دانند.براي نمونه رئيس انجمن باروري و ناباروري ايران به ايسنا گفت: «شانس در تعيين جنسيت فرزند به‌طور طبيعي به ميزان بالايي دخالت دارد. اينكه گفته مي‌شود چون صرف غذايي خاص يا آميزش در يك زمان ويژه مي‌تواند باعث دختر يا پسر شدن جنين شود، پايه و اساس علمي نداشته و هيچ كدام توصيه نمي‌شوند.»
- هشدار براي سلامتي
مراجعه به مراكز پزشكي غيراستاندارد يكي ديگر از خطراتي است كه متقاضيان اين حوزه را تهديد مي‌كند. يك متخصص علوم آزمايشگاهي نسبت به فعاليت غيرقانوني برخي افراد غيرمتخصص در آزمايشگاه‌هاي IVF اعتراض مي‌كند و خواستار ورود سازمان نظام پزشكي به اين ماجراست.
علي مدني در گفت‌وگو با تسنيم با اشاره به اينكه حدود 100مركز در سراسر كشور داريم كه كار IVF انجام مي‌دهند، مي‌گويد: «IVF مجموعه يك كار تيمي است كه با حضور مسئول فني آزمايشگاه، متخصص زنان و درصورتي كه لازم باشد متخصص ژنتيك انجام مي‌شود. يكي از كارهاي مهمي كه در IVF انجام مي‌شود آماده‌سازي اسپرم و تخمك و انجام لقاح و تشكيل جنين است.
در بعضي از اين مراكز مسئوليت فني آزمايشگاه به كساني داده شده كه فاقد نظام پزشكي بوده و اجازه فعاليت در امور پزشكي را ندارند.» اين همه هشدار در حالي است كه ذوق پدر و مادرها براي داشتن فرزند دختر و پسر گاهي تا اندازه‌اي است كه حتي براي يكي از پيچيده‌ترين اتفاق‌ها كه به تأييد همه پزشكان نقش بشر در آن هرگز به اندازه اراده خدا نيست، به عطاري‌ها مراجعه مي‌كنند.چقدر همان جمله مشترك ما ايراني‌ها خوب است كه: «دختر يا پسرش فرقي نمي‌كنه، فقط ان‌شاءالله سالم باشه.»
- هزينه 10ميليوني و تهديد سلامت
به گفته رئيس پژوهشگاه رويان، تعيين جنسيت فرزند، قبل از تولد هزينه‌اي حدود ۱۰ ميليون تومان را براي خانواده‌ها در بردارد. به كمك اين روش ۱۰۰درصد مي‌توان جنسيت جنين را تعيين كرد اما احتمال اينكه جنين متولد شود حدود ۳۵درصد است و اين در حالي است كه انجام اين روش خطرات فراواني براي مادر دارد.
در اين روش خانمي كه مي‌خواهد بارور شود بايد در سيكل تحريك تخمك‌گذاري قرار بگيرد كه در حالت عادي خانم‌ها در هر‌ماه باروري يك تخمك آزاد مي‌كنند يا از مجموع چند تخمك آزاد شده تنها يك تخمك قابليت باروري خواهد داشت اما براي انجام اين روش لازم است تعداد بيشتري تخمك در دسترس قرار بگيرد به همين دليل از داروهاي هورموني استفاده مي‌شود كه اين مسئله ممكن است موجب ايجاد عارضه‌اي به‌نام «تحريك بيش از اندازه» شود كه مي‌تواند منجر به بروز خطراتي ازجمله تجمع آب‌هاي ميان بافتي در حفره شكمي، لگني و اطراف قلب شود و فرد ديگر نتواند تنفس كند كه در اين صورت نياز است با كمك روش‌هاي پزشكي اين آب‌هاي ميان بافتي خارج شود كه تكرار آن ممكن است حتي منجر به مرگ شود.
نظر شما