ایرنا نوشت: روزنامه فرانسوی لوموند با اشاره به شکاف در هیات حاکمه عربستان در سایه حملات این کشور به یمن، هدف ریاض از تغییرات گسترده در ترکیب حاکمیتی را افزایش تمرکز قدرت در مواجهه با مساله یمن دانست.
براساس گزارش لوموند به قلم بنژامن بارت، سلمان شاه عربستان سعودی در سایه جنگ یمن دست به انتساب های تازه ای زد تا تمرکز قدرت در این کشور را افزایش دهد. قدرتمندترین وزیران عربستان محمد بن نایف و محمد بن سلمان به عنوان وزیران کشور و دفاع انتخاب شدند، شخصیت هایی که از آغاز حملات عربستان به یمن، حضور رسانه ای فعالی داشتند و گام های بیشتری در مسیر مورد نظر حکومت عربستان در قبال یمن بر می دارند.
این گزارش حاکی است: به نظر می رسد که دور تازه انتساب های سلطنتی پیشروی بن نایف را به سمت قدرت عالی تایید می کند. این شخصیت امنیتی پادشاهی عربستان سعودی در راس شورای امور سیاسی و امنیتی قرار دارد که به تازگی تاسیس شده است. وی در جایگاهی قرار دارد که در مورد مسائل مربوط به امنیت ملی حرف آخر را می زند.
به نوشته لوموند، با وجود سرخوشی عربستان از بمباران یمن، ریاض تا این لحظه به هیچ یک از اهداف خود در جنگ دست نیافته است. در چنین فضایی حکومت ریاض صدای افرادی را که از نبود تجربه در چنین درگیری هایی ابراز نگرانی می کنند، خاموش می کند.
خبرنگار لوموند با اشاره به این که رقابتی میان بن سلمان و بن نایف وجود ندارد، افزود: شورای امور سیاسی و امنیتی بن سلمان زیر نظر بن نایف قرار دارد و برای جبران این امر، شورای دیگری در زمینه توسعه اقتصادی و اجتماعی تشکیل شده که در آن جای این دو تن عوض شده است.
این گزارش حاکی است: عربستان سعودی تلاش می کند تا با ابتکار این دو فرد بر بحران یمن فائق آید. در حالی که عربستان پیشتر از پایان مرحله بمباران شدید خبر داده بود، اما این حملات همچنان ادامه دارد.
در همین حال تسنیم نیز به نقل از روزنامۀ گاردین نوشت:
"مبارزه بر سر قدرت در عربستان ظرف چند ساعت گذشته سمت و سوی خطرناکی به خود گرفت چرا که ملک سلمان شاه سعودی شاهزاده محمد بن نایف (اولین نوه موسس عربستان سعودی) را به عنوان ولیعهد و فرزندش محمد بن سلمان را به عنوان جانشین ولیعهد برگزید.
این روزنامه انگلیسی خاطرنشان کرد: محمد بن نایف وزیر کشور است و مسئولیت نبرد با تروریسم در طول چندین سال گذشته درعربستان را برعهده داشت. این امر نشان می دهد هدف از تغییرات به وجود آمده آن است که خاندان حاکم در برابر چالشهای روزافزون فراروی خود بر سر قدرت باقی بمانند.
به گزارش العالم، گاردین افزود: انتخاب محمد بن سلمان 35 ساله برای تصدی پست جانشینی ولیعهد به عنوان پاداش برای نقش وی تحت عنوان وزیر دفاع در نبرد با حوثی ها (انصارالله) یا به اصطلاح عملیات "توفان قاطعیت" شکل گرفت.
این روزنامه نوشت: تعیین عادل الجبیر به عنوان جانشین سعود الفیصل برای سمت وزارت خارجه عربستان به عنوان فردی خارج از گردونه خاندان حاکم، تلاشی در جهت نزدیک شدن به آمریکا تلقی می شود زیرا الجبیر سفیر آمریکا در واشنگتن بود و مدتی در آمریکا زندگی کرده است.
گاردین خاطرنشان کرد: ملک سلمان با توجه به داشتن 79 سال سن می داند که دوران حاکمیت وی طولانی نیست و به همین دلیل، تصمیم گرفت تا هر چه سریع تر به پرونده انتقال حکومت به نسل نوادگان عبدالعزیز خاتمه ببخشد.
تسنیم همچنین به نقل از رأی الیوم نوشت:
روزنامه اینترنتی رأی الیوم در گزارشی به بررسی تغییر و تحولات در هرم قدرت در عربستان پرداخت و نوشت: شاید اگر حکمهای غیرمنتظره صادره و قطعی از سوی ملک سلمان‌بن عبدالعزیز، شاه عربستان، را " کودتا " بنامیم، نیز اغراق نکرده‌ایم.
حکمهای صادره از سوی ملک سلمان مشابه حکمهایی است که فیصل‌بن عبدالعزیز برادر وی در سال 1965 برای برکناری برادرش ملک سعود صادر کرد که البته تفاوت‌های بسیاری میان این دو تصمیم وجود دارد که اینجا مجالی برای ذکر آن نیست.
سلمان‌بن عبدالعزیز، شاه عربستان، برادر ناتنی خود شاهزاده مقرن را بعد از چند ماه از تصدی پست ولیعهدی از سمتش برکنار کرد و به‌جای او شاهزاده محمدبن نایف، اولین نوه عبدالعزیز بنیانگذار عربستان سعودی، و پسرش شاهزاده سلمان وزیر دفاع را نیز به سمت جانشین ولیعهد منصوب کرد.
اساسنامه حکومتی که ملک عبدالله‌بن عبدالعزیز شاه سابق عربستان وضع کرده است، به شاه اختیار تعیین ولیعهد و عزل وی را می‌دهد. شاید ملک عبدالله این حکم را به‌منظور تغییر ولیعهدش شاهزاده عبدالله صادر کرده باشد تا پسرش شاهزاده عبدالعزیزبن فهد را به‌جای وی منصوب کند.
اما برخی عوامل از جمله به وجود آمدن اختلاف در خاندان حکومتی باعث شد که ملک عبدالله از تصمیم خود صرف نظر کند و حکمی مبنی بر ابقای شاهزاده عبدالله در سمت ولیعهدی صادر کند به این امید که شرایط در آینده تغییر یابد اما بیماری به وی مجال نداد.
اما شاه جدید عربستان در حکمهای خود به این اساسنامه عمل کرده و در عین حال برای انتخاب ولیعهد به "مرکز بیعت" که ملک عبدالله آن را با عضویت شاهزاده‌های ارشد و از پسران شاه مؤسس خاندان سعودی تشکیل داده بود، استناد نکرد.
ملک سلمان در سخنانی خطاب به مردم که این تغییرات را به آنان اعلام کرد، گفت که شاهزاده مقرن، خود خواستار کناره گیری از سمتش شده و تمایلش را برای کناره گیری اعلام کرده است، اما از زمان به قدرت رسیدن ملک سلمان، کاملاً مشخص بود که وی خواهان خلاص شدن از میراث ملک عبدالله شاه قبلی و تغییر ترکیب حکومت بود و به همین دلیل، محمدبن نایف را به عنوان جانشین ولیعهد و پسر خود "محمدبن سلمان" را به عنوان وزیر دفاع منصوب کرد، همچنان که 9 وزیر را تغییر داد و خالد التویجری رئیس سابق دفتر پادشاهی را قبل از دفن شدن شاه قبلی از سمتش برکنار کرد.
نشانه‌های برکناری شاهزاده مقرن برای همگی مشخص شده بود، به‌شکلی که نقش وی اخیراً کاملاً کمرنگ شده و از صحنه تصمیم گیری به کنار رفته بود و حضور او در مناسبت‌های رسمی محدود شده بود و حتی حضور او در نشست سران عرب در قاهره کاملاً جنبه سمبلیک داشت و ارزش سیاسی نداشت.
رأی الیوم افزود: طبیعی است که وقتی شاه عربستان، تغییراتی وسیع و مهم را انجام می‌دهد، علی‌رغم مطالب و شایعات بسیاری که اخیراً در فضاهای مجازی منتشر شده است، مبنی بر اینکه شاهزاده مقرن با دخالت نظامی عربستان در یمن مخالفت کرده بود یا مادرش اصالتاً عربستانی نبوده، اما باید این واقعیت را پذیرفت که شاه جدید عربستان تصمیم به تغییر در ساختار حکومتی و تغییر سیاست‌های قبلی داشت.
این تغییرات فقط محدود به ولیعهد نمی‌شود، بلکه شاهزاده سعود الفیصل وزیر امور خارجه را که پس از چهل سال از سمتش برکنار و عادل الجبیر سفیر عربستان در آمریکا جانشین او شد، شامل می‌شود.
این موضوع، قابل تأمل است، این اولین باری است که این سمت از دست خانواده ملک فیصل خارج می‌شود و به شخصی از عامه مردم سپرده می‌شود.
مسئله دیگری که از موضوع قبلی کم‌اهمیت‌تر نیست، کنار زدن شاهزاده عبدالعزیزبن عبدالله پسر شاه فقید است که سمت معاون وزیر خارجه را به‌عهده داشت، درصورتی که بیشتر پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که وی نامزد برجسته‌تر برای جانشینی سعود الفیصل باشد.
همچنین دو برادر وی به‌نامهای مشعل و ترکی از امارت‌های مکه و ریاض کنار زده شدند و میان پسران شاه سابق، فقط شاهزاده متعب‌بن عبدالله که وزیر نیروی گارد ملی است، در پست وزیری مانده است و حتی تضمینی برای باقی ماندن وی در این سمت نیست و شاید ملک سلمان برای تغییر وی به‌دنبال فرصت است.
عملیات نظامی "طوفان سهمگین" تنها تحول سیاسی غافلگیرکننده عربستان در سطح خارجی در دوره ملک سلمان‌بن عبدالعزیز نیست بلکه افزایش دخالت در سوریه و پیوستن به محور ترکیه و قطر علیه محور مصر و امارات نیز از جمله این تغییرات است و این تغییرات، در داخل عربستان نیز شامل تغییرات ریشه‌ای در ساختار حکومتی بود.
"جناح سدیری‌ها" در خاندان حاکم عربستان، بار دیگر برای به دست گرفتن قدرت در کشور ولی با چهره‌های جوان و با اتخاذ تصمیمات بی‌باکانه روی کار آمدند.
سؤال‌هایی که اکنون اذهان را به خود مشغول کرده این است که آیا تغییرات به همین جا متوقف می‌شود، یا در آینده نیز ادامه خواهد یافت؟ واکنش دیگر شاهزادگان سعودی به‌ویژه نوه‌های شاه مؤسس عربستان سعودی به این تغییرات چه خواهد بود؟ هنوز برای پاسخ گویی به این سؤال‌ها زود است اما درمجموع می‌توان گفت که از شاه جدید سعودی انتظار تصمیمات غافلگیر کننده دیگر می‌رود.
نظر شما