كاملا روشن است براي بروز يك پديده اجتماعي تنها يك عامل مؤثر نيست بلكه مجموعه‌اي از عوامل در شكل‌گيري و ظهور آن پديده مؤثرند. در مورد پديده كار كودكان هم علاوه بر عوامل فردي و خانوادگي، مجموعه عواملي در رابطه با مسائل اجتماعي، اقتصادي، سياسي، مديريتي و اقليمي جامعه هدف بايد درنظر گرفته شود.
حال سؤال اساسي اين است كه سهم كدام‌يك از عوامل بيشتر است؟ مي‌توان گفت آنچه امروز به بحث كودكان كار بيشتر دامن مي‌زند مجموعه عوامل اجتماعي و اقتصادي است كه حتي عوامل فردي و خانوادگي را هم تحت‌تأثير خود قرار داده است. عوامل اقتصادي مانند فقر، بي‌عدالتي در توزيع فرصت‌ها، بيكاري، فاصله زياد طبقاتي، درآمد كم و... و عوامل اجتماعي مانند ازدياد جمعيت، مهاجرت از روستاها و شهرهاي كوچك به شهرهاي بزرگ يا از كشورهاي ديگر، جوان بودن جمعيت، جنگ و پيامدهاي آن، خشونت با كودكان و... را در برمي‌گيرد.
بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه هرچه اقتصاد كشوري فقيرتر باشد كودكان زير 15سال بيشتري در آن كشور به‌كار مشغول مي‌شوند و به همين دليل در كشورهايي مانند هندوستان، پاكستان و بنگلادش تعداد كودكان كار بسيار زياد است. در كشورهاي آفريقايي كم‌درآمد نيز سهم كودكان كار بالاست. در مقابل هرچه كشورها اقتصاد قوي‌تر و درآمد سرانه بيشتري داشته باشند هم دولت‌ها امكان هزينه در بخش آموزش عمومي را دارند و هم خانواده‌ها از پس هزينه‌هاي فرزندان خود برمي‌آيند.
از جمله اقدامات مؤثر در زمينه پيشگيري و كاهش اين آسيب اجتماعي مي‌توان علاوه بر توجه جدي به بحث ايجاد اشتغال و كاهش فقر به موارد ديگري مانند كاهش شكاف طبقاتي، ارتقاي سطح دانش و آگاهي‌هاي همگاني و مخصوصا خانواده‌ها از طريق رسانه‌هاي جمعي و كاهش ساير آسيب‌هاي اجتماعي تهيه و تدوين قوانين حمايتي مؤثر در جهت حمايت از اقشار آسيب‌پذير به‌ويژه كودكان، شناسايي كودكان و خانواده‌هاي در معرض خطر و پاسخگويي به نيازهاي معيشتي و اقتصادي آنها اشاره كرد. البته ارائه خدمات حمايتي، آموزشي، درماني، مشاوره‌اي و مددكاري لازم به آنها، بها دادن به NGOهاي مرتبط با حقوق كودكان و خانواده‌ها و حمايت‌هاي دولت از اين سازمان‌هاي مردم نهاد براي استيفاي حقوق كودكان و خانواده‌ها را هم بايد درنظر داشت.
- رئيس كميته اجتماعي شوراي شهر
نظر شما