مشغله زياد باعث شده رحمت اميني اين بار پس از 2سال نمايش «جيجك عليشاه» را روي صحنه ببرد. اين نمايشنامه از قديمي‌ترين متون ايراني است كه از زمان نگارش آن به قلم ذبيح بهروز بيش از 100سال مي‌گذرد. اين نمايش كمدي درباره وضعيت دربار در دوره قاجار است و رقابت‌هاي ابلهانه و احمقانه درباريان را براي رسيدن به قدرت روايت مي‌كند. در آستانه اجراي جيجك عليشاه در تماشاخانه قديمي سنگلج، پاي حرف‌هاي اميني نشسته‌ايم.
- از اجراي نمايش «يك بزرگداشت باشكوه» به كارگرداني شما 2سال مي‌گذرد. چطور به جيجك عليشاه رسيديد؟
سعي مي‌كنم هر سال يك اجرا داشته باشم اما به واسطه كارهاي ديگر بعد از اجراي يك بزرگداشت باشكوه در 92 فرصتي براي كارگرداني پيش نيامد. جيجك عليشاه نمايشي از متون قديمي ايراني است كه يك‌بار فرصت يافتم آن را در تالار حافظ اجراخواني كنم. در آن زمان به دانشجويانم پيشنهاد نمايشنامه‌خواني متون ايراني را مي‌دادم كه تصميم گرفتم خودم هم در اين زمينه كاري انجام بدهم. جيجك عليشاه را انتخاب كردم كه البته از نمايشنامه‌خواني فراتر رفت و به اجراخواني تبديل شد.
- واژه اجراخواني براي مخاطبان تئاتر چندان آشنا نيست.
درست است. به‌نظرم اجراخواني فراتر از نمايشنامه‌خواني است. اثري كه از يك‌سو صرفا روخواني نباشد و از سوي ديگر نتوان به آن اجراي كامل هم گفت، مي‌شود اجراخواني.
- جيجك عليشاه در جشنواره شانزدهمين نمايش‌هاي آييني و سنتي هم اجراخواني شد؟
بله. آن زمان 2اجراخواني داشتيم كه البته گروه بازيگران تغيير كرد و استقبال از آن هم خوب بود. بعد از همان زمان تصميم به اجراي صحنه‌اي نمايش گرفتم كه اين امر در مردادماه امسال محقق شد.
- متن جيجك عليشاه خيلي قديمي است. فكر مي‌كنيد تماشاگر امروز با متني به قدمت يك قرن ارتباط برقرار مي‌كند؟
وقتي متن را براي اجراخواني به تالار حافظ دادم، دوستانم مي‌گفتند چيزي براي گفتن ندارد اما معتقدم اين متن باعث شد در تاريخ نمايشنامه ايران نمايشنامه‌نويسان ديگري متولد شوند. حالا هم بر اين باورم كه اجراي اين نمايش باعث احياي نمايشنامه‌نويسي براي تئاتر ايران مي‌شود.
- البته با اين كار خطر هم كرده‌ايد.
قبول دارم و مي‌توانستم سراغ متون امروزي بروم اما به‌عنوان يك مدرس دانشگاه كه هميشه به دانشجويانم تأكيد مي‌كنم متون قديمي را بخوانند، خودم هم بايد در احياي آن كوشا باشم. مردمي كه حدود 100سال پيش به چيزهايي مي‌خنديدند، حالا به همان چيزها- شايد با شدت بيشتر- مي‌خندند. متون نمايشي قديمي كمدي و طنز هرگز به لحاظ موضوعي نمي‌ميرند و باز هم باعث تفكر و خنديدن مردم مي‌شوند؛ با اين تفاوت كه دانش بازيگري زياد و تماشاگر فهيم‌تر از گذشته شده اما ابزار خنده تغيير نكرده است.
- آيا اين متن كمدي را بازنويسي يا دراماتورژي كرده‌ايد؟
نه، بيشتر متن را مرمت كرده‌ام. در مرمت يك بناي تاريخي سعي مي‌شود روح اثر حفظ شود و عنصر امروزي به آن اضافه نشود. در اين متن من سعي كردم به روح اثر آسيبي وارد نكنم. با مشورت عظيم موسوي در برخي بخش‌هاي متن ربط و وصل‌هايي وجود داشت كه آنها را مرمت كرديم اما بازنويسي يا دراماتورژي انجام نشد. اگر متن را بازنويسي مي‌كردم، تبديل به متن رحمت اميني مي‌شد نه ذبيح بهروز.
- از ابتدا تماشاخانه سنگلج را براي اجراي عمومي درنظر داشتيد؟
بله. اين تماشاخانه هويت نمايش‌هاي ملي و ايراني را دارد و به‌نظرم اجراي جيجك عليشاه در اين تماشاخانه مناسب است.
- آغاز اجرا از هفتم مرداد
نمايش كمدي ايراني «جيجك‌عليشاه» در جهت احياي يكي از نمايشنامه‌هاي كمدي ايراني نوشته ذبيح بهروز بر مبناي شيوه‌ها و شگردهاي نمايش سنتي ايران (تقليد) و شناخت نسبي تئاتر وارداتي تنظيم شده است. اين نمايش از چهارشنبه هفتم مرداد ساعت 19:30با بازي امير كربلايي‌زاده، فرزين محدث، مسعود ميرطاهري، ابوالفضل حاجي‌علي‌خاني، پويان درزي، مسعود شاكرمي، احمد صميمي، رضا عموزاد، فرامرز قليچ‌خاني و پيمان كرامت در تماشاخانه سنگلج روي صحنه مي‌رود و قرار است در ادامه در هفدهمين جشنواره بين‌المللي نمايش‌هاي آييني و سنتي هم اجرا شود.
نظر شما