حالا در بحبوحه رقابتي كه در كنگره آمريكا درباره توافق هسته‌اي به‌وجود آمده، مخالفان تصويب توافق تهديد كرده‌اند اگر توافق در كنگره تصويب شود، تلاش مي‌كنند تا بودجه‌اي را كه آمريكا قرار است به آژانس براي اجراي توافق تخصيص دهد، قطع كنند.براساس آمارهاي موجود بيش از يك چهارم بودجه سالانه مصوب آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از جانب آمريكا تأمين مي‌شود كه با اضافه شدن كمك‌هاي داوطلبانه آمريكا به اين نهاد كه با هدف اعمال كنترل بيشتر بر آن تخصيص داده مي‌شود، تا بيش از يك سوم بودجه اين نهاد از جانب واشنگتن تأمين مي‌شود.
با توجه به اين واقعيت است كه قانونگذاران آمريكايي كه نقش عمده‌اي در تأمين اين بودجه و البته بودجه‌هاي فوق‌العاده‌اي مانند تأمين مالي لازم براي اجراي مأموريت‌هاي واگذار شده به آژانس در قالب برنامه جامع اقدام مشترك دارند، قصد دارند آن‌را به ابزاري براي چانه‌زني تبديل كنند.
حدود يك‌ماه قبل، ليندسي گراهام، سناتور جمهوريخواهي كه به اتخاذ مواضع ضدايراني شهره است و پيش از اين به صراحت، ايراني‌ها را دروغگو خطاب كرده بود، در نامه‌اي خطاب به وزير خارجه آمريكا مدعي شد تا زماني كه كنگره به اسناد محرمانه توافق هسته‌اي ميان ايران و آژانس دسترسي پيدا نكند، آژانس از جانب آمريكا تأمين مالي نخواهد شد. منظور او از اسناد محرمانه، ترتيبات و روش‌هاي كاري است كه ميان ايران و آژانس براي حل و فصل مسائل باقيمانده گذشته و حال برنامه هسته‌اي توافق شده است و براساس قوانين آژانس بايد محرمانه بماند.
بودجه‌هاي سالانه‌اي كه دولت آمريكا به آژانس اختصاص مي‌دهد و به‌عنوان مثال در سال2013 حدود 200ميليون دلار بوده، بايد در قالب لايحه بودجه به كنگره ارائه و مورد تأييد قرار گيرد. علاوه بر اين، در طرح‌هاي فوق‌العاده مانند وظايفي كه در راستاي اجراي برجام به آژانس واگذار مي‌شود، آژانس نياز مالي خود را به كشورهاي عضو اعلام مي‌كند و اكنون قانونگذاران آمريكايي مخالف توافق، تهديد كرده‌اند كه درصورت تصويب برجام در كنگره، اجازه نمي‌دهند سهم آمريكا براي اجراي اين توافق به آژانس پرداخت شود، هرچند به‌نظر مي‌رسد تهديد نمايندگاني مانند گراهام ناظر به عدم‌تأمين مالي آژانس از جانب آمريكا به‌صورت كلي بوده است.
بنابر اعلام برخي منابع خبري در سال‌هاي گذشته آژانس بيش از 10درصد بودجه نظارتي خود را به ايران اختصاص داده و سال گذشته آژانس اعلام كرده بود براي انجام نظارت‌هايش بر تأسيسات هسته‌اي ايران به حدود 5ميليون دلار بودجه اضافي نياز دارد. پس از آن بود كه كمك‌هايي به آژانس از جانب كشورهاي عضو شد و هافينگتون پست رقم آن‌را بيش از يك ميليون دلار اعلام كرد. به نوشته اين پايگاه خبري، در شرايط كنوني ديگر كشورهاي عضو 1+5 مي‌توانند در مقابل تهديد كنگره، تأمين مالي آژانس را انجام دهند.
- ابتكار جديد آقاي سناتور
از سوي ديگر، رابرت منندز، يكي از 2سناتوري كه طرح بررسي برجام در كنگره آمريكا را ارائه كرد، در نوشتاري در روزنامه نيويورك پست در مقام ارائه راه‌حلي جديد براي حل و فصل اختلافات موجود در كنگره برآمده و نوشته معتقد است كه هنوز هم مي‌توان به توافقي بهتر با ايران دست يافت.
او تصريح كرده است: ما مي‌توانيم با اين توافق مخالفت كنيم، بدون آنكه همه آن‌را رد كرده باشيم. بايد دولت را وادار كنيم كه به مذاكرات با ايران ادامه دهد. در جريان مذاكرات هم مي‌توانيم ماهانه 700ميليون دلار از دارايي‌هاي ايران را تا سقف 10ميليارد دلار آزاد و محدوديت‌ها بر صادرات نفت ايران را متوقف كنيم، به شرط اينكه ايران هرچه سريع‌تر پروتكل الحاقي را به تصويب مجلس برساند، تحقيق و توسعه هسته‌اي خود را متوقف كند، تأسيسات فوردو را تعطيل نمايد و سرنوشت موضوع پي‌ام‌دي هم كاملا مشخص شود.
نكته قابل تأمل اين است كه گويا اين سناتور دمكرات مخالف توافق هسته‌اي زماني كه از اصلاح برجام سخن به ميان آورده، به اين نكته توجه نكرده چنانچه كنگره در مهلت زماني 60روزه خود مخالفت با توافق را اعلام نكند، به منزله موافقت با آن است و توافق پس از مهلت 90روزه‌اي كه در برجام پيش‌بيني شده، خود به‌خود از مرحله مكانيسم‌هاي داخلي آمريكا عبور خواهد كرد و براساس تعهد دولت آمريكا، درصورت موافقت سازوكار داخلي در ايران، برجام بايد وارد مرحله اجرا شود.و بالاخره اينكه ديروز نيويورك‌تايمز نوشت اين احتمال وجود دارد كه درنهايت، مخالفان توافق هسته‌اي به‌خاطر هراس از عواقب به بن‌بست كشاندن مذاكرات، در قبال آن كوتاه بيايند.
نظر شما