دكتر محمدرضا فاطمي متخصص اكوبيولوژي دريا با اعلام اين خبر مي‌گويد كه براثر گرم شدن آب‌هاي خليج‌فارس، مرجان‌هاي كيش و ديگر جزاير از حدود 2هفته پيش مبتلا به پديده سفيدشدگي شدند و اكنون بخشي از مهم‌ترين آبسنگ‌هاي مرجاني درحال از بين رفتن است.
اين عضو هيأت علمي مي‌گويد: براساس آخرين پايش غواصان، 70درصد مرجان‌هاي شاخ گوزني در جزيره كيش دچار سفيدشدگي و نابودي هستند و معلوم نيست كه اگر گرماي آب ادامه داشته باشد چه بلايي بر سر مرجان‌ها بيايد. فاطمي يادآور مي‌شود، همه‌‌چيز وابسته به شرايط آب و هوايي است. اگر هوا سرد شود كه خوشبختانه رو به سردي است مرجان‌ها نجات پيدا خواهند كرد. اين استاد دانشگاه گرم شدن آب‌هاي خليج‌فارس را ناشي از وقوع پديده ال‌نينو عنوان مي‌كند و مي‌گويد كه اين پديده هر 8 الي 10سال در اقيانوس آرام اتفاق مي‌افتد و بنا به گزارش‌هاي منتشر شده اين پديده حدود 2ماه است كه اتفاق افتاده است.
فاطمي درباره پديده ال‌نينو مي‌گويد كه در اقيانوس آرام به طول 20هزار كيلومتر آب از شرق در سواحل آمريكا و در اطراف استوا به سمت غرب به حركت درمي‌آيد و آبي كه از سمت شرق به غرب حركت مي‌كند با آب اعماق دريا كه از حدود 200متري بالا مي‌آيد جايگزين مي‌شود به اين پديده «بالا آمدن آب» مي‌گويند اين آب علاوه برآنكه سرد است مواد مغذي فراواني مانند فسفات دارد.
به‌گفته وي، مواد مغذي ناشي از پديده بالا آمدن آب، باعث تقويت زنجيره غذايي و فراواني توليد اوليه آبزيان مي‌شود به‌طوري كه در سواحل پرو و آرژانتين پر از ماهيان ريز و ساردين مي‌شود، حجم اين ماهيان به اندازه‌اي است كه هرساله اين دو كشور با همين ماهيان ريز هزاران تن آرد ماهي تهيه و صادر مي‌كنند، ايران هم از جمله خريداران اين آرد است. وقتي اين مسئله اتفاق مي‌افتد آبگرم بر اقيانوس حاكم مي‌شود و اين گرما در گستره‌اي به طول 20هزار كيلومتر و چندصد كيلومتر عرض در اقيانوس آرام باعث عوض شدن آب وهواي كره زمين مي‌شود كه به اين پديده ال‌نينو گفته مي‌شود.
ال‌نينو كه به زبان اسپانيايي به‌معناي كودك خردسال است با هر بار وقوع، به گرماي زمين دامن مي‌زند و آب‌وهوا را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد، به‌طوري كه دماي اقيانوس آرام در پي بروز اين پديده 1.5 تا 2درجه افزايش مي‌يايد. آنطور كه فاطمي مي‌گويد گرماي ناشي از ال‌نينو، به خشكسالي‌ها دامن مي‌زند، باعث وقوع آتش‌سوزي‌هاي متعدد در رويشگاه‌هاي جنگلي مي‌شود كما اينكه امسال جنگل‌هاي آمريكا و اروپا بارها دچار آتش‌سوزي شد و گرماي بي‌سابقه بالاي 40درجه اين كشورها را فراگرفت.
آنطور كه اين متخصص اكوبيولوژي دريا مي‌گويد: 2هفته است كه درجه گرماي آب خليج‌فارس ناشي از ال‌نينو در زيستگاه‌هاي مرجاني جزيره كيش و ساير جزاير بالا رفته و در عمق 6متري درجه حرارت به 33 و در سطح به 35 و 36درجه رسيده و اكنون بلاي جان مرجان‌ها شده است. در اين ميان، مرجان‌هاي توده‌اي از مقاومت بيشتري برخوردارند اما مرجان‌هاي شاخ‌گوزني به‌شدت آسيب ديده و در حال نابودي هستند.
مرگ مرجان‌ها بر اثر ال‌نينو البته سابقه هم دارد، 20سال پيش هم (حدود سال‌هاي 1976 و 1977) گرماي ناشي از ال‌نينو دامنگير خليج‌فارس شد در آن زمان، مرجان‌هاي كيش به‌ويژه بخش قابل توجهي از مرجان‌هاي شاخ‌گوزني نابود شد و خسارات ناشي از ال‌نينو كه بنا به اعلام كارشناسان قوي‌ترين ال‌نينو بود به اندازه‌اي بود كه به‌گفته فاطمي هنوز آبسنگ‌هاي مرجاني نتوانسته‌اند خود را در حد اوليه احيا كنند. اين در حالي است كه امسال ال‌نينو نسبت به ال‌نينوي 20سال پيش از شدت بيشتري برخوردار است.
فاطمي با اشاره به اينكه مناطق مرجاني به‌ويژه زيستگاه مرجان‌هاي شاخ گوزني محل تخمگذاري و پناهگاه بسياري از آبزيان و ماهيان است با نابودي اين مرجان‌ها زنجيره غذايي به‌شدت آسيب مي‌بيند و جمعيت ماهيان زينتي و تجاري مثل شير، قباد و سرخو كاهش مي‌يابد.
- مرجان‌ها حال خوشي ندارند
مديركل دفتر زيست‌بوم‌هاي دريايي سازمان حفاظت محيط‌زيست اما از مرگ مرجان‌هاي كيش و ساير جزاير اظهار بي‌اطلاعي مي‌كند و مي‌گويد: قرار بود دفتري مخصوص مطالعات آبسنگ‌هاي مرجاني با هدف احياي مرجان‌ها در جزيره كيش راه‌اندازي شود اما با وجود آنكه بهاي زمين را پرداخت كرديم زميني به سازمان حفاظت محيط‌زيست تحويل ندادند.
داوود ميرشكار در گفت‌وگو با همشهري درباره عوامل تهديد‌كننده مرجان‌ها هم گفت: علاوه بر گرمايش زمين، پساب‌هاي صنعتي و شيميايي و زهاب‌هاي كشاورزي و فاضلاب‌هاي شهري نيز صيادي ناپايدار و تردد شناورها مرجان‌ها را تهديد مي‌كند، اين درحالي است كه خليج‌فارس به‌عنوان يك ذخيرگاه ژنتيك آبسنگ‌هاي مرجاني كره زمين مطرح است.
ميرشكار با اعلام اينكه آبسنگ‌هاي مرجاني حال‌خوشي ندارند، گفت: آبسنگ‌ها نياز به پايش دارند اما براي پايش با چند مشكل اساسي مواجهيم؛ نخست اينكه يگان حفاظت نداريم كه بتواند حفاظت كند و ديگر اينكه تجهيزات لازم را نداريم. با وجود همه اين محدوديت‌ها تلاش مي‌كنيم درصورت تأمين اعتبار، امسال سايت‌هاي ثابتي در خليج‌فارس ازجزيره خارك تا جزيره هنگام ايجاد كنيم تا از اين طريق تأثيرات آب‌وهوا را روي مرجان‌ها بسنجيم .
نظر شما