عبدالقدير تيموري كه به‌منظور امضاي تفاهمنامه همكاري‌هاي مشترك باستان‌شناسي به تهران سفر كرده بود اعلام كرد كه طالبان در افغانستان بسياري از آثار مشترك باستاني ميان ايران و افغانستان را نابود كرده است.
اظهارات عبدالقدير تيموري درخصوص خسارت‌هاي وارد شده به سايت‌ها و محوطه‌هاي باستاني و موزه‌هاي افغانستان در شرايطي مطرح شد كه داعش نيز در سوريه و عراق آثار و محوطه‌هاي بسيار مهمي از تمدن بين‌النهرين را منهدم و نابود كرده است.
رئيس اداره باستان‌شناسي وزارت فرهنگ افغانستان در گفت‌وگويي اختصاصي با روزنامه همشهري خبر از نابودي هزاران اثر تاريخي افغانستان به‌دست طالبان مي‌دهد.
عبدالقدير تيموري مي‌گويد: نزديك به 5هزار محوطه باستاني در افغانستان شناسايي شده كه بخش زيادي از اين محوطه‌ها مربوط به تمدن مشترك ايران و افغانستان است اما به‌دليل نبود امنيت، هم‌اكنون در تصرف طالبان و ديگر گروه‌هاي تروريستي است.
بيش از 10سال از تخريب 2مجسمه بزرگ بودا در باميان توسط طالبان گذشته و 23سال نيز از اصابت موشك به طبقه فوقاني موزه ملي افغانستان و غارت صدها شيء باستاني اين كشور مي‌گذرد اما عبدالقدير تيموري از تخريب گسترده و غارت آثار اين كشور توسط گروه‌هاي تروريستي خبر مي‌دهد.
عبدالقدير تيموري در حاشيه بازديد از موزه ملي ايران، تعامل ايران و افغانستان در حوزه ميراث فرهنگي و باستان‌شناسي را اتفاقي مثبت خواند.
او با اشاره به گستره فرهنگي ايران بزرگ و مشتركات فرهنگي كشورهاي واقع در تمدن ايران باستان گفت: در گستره ايران بزرگ بين ايران، افغانستان و تاجيكستان مرزي وجود نداشت. اين كشورها از فرهنگ مشترك برخوردار بودند و حتي پادشاهان ساساني در افغانستان امپراتوري داشتند.
رئيس اداره باستان‌شناسي افغانستان همچنين به‌وجود نقش‌برجسته‌ها و كتيبه‌هايي با نقوش مشترك در كشورهاي حوزه ايران بزرگ اشاره كرد.
تيموري دوره سيطره طالبان بر افغانستان را دوره سياه اين كشور مي‌خواند و مي‌گويد: كساني كه دشمن فرهنگ افغانستان بودند پيكره‌هاي مجسمه‌هاي بودا را تخريب و صدها اثر تاريخي ديگر را درست مثل اتفاقي كه در عراق و سوريه رخ مي‌دهد، نابود كردند.
- غارت 90 هزار شيء باستاني
افغانستان 5هزار محوطه باستاني شناسايي شده دارد كه به گفته رئيس اداره باستان‌شناسي وزارت فرهنگ آن كشور به‌دليل مشكلات امنيتي موجود امكان فعاليت پژوهشي و مطالعاتي بر محوطه‌هاي باستاني آن كشور فراهم نشده است. همچنين امكان شناسايي محوطه‌هاي جديد تاريخي و باستاني به‌دليل همان مشكلات امنيتي امكان‌پذير نيست.
آنطور كه عبدالقدير تيموري مي‌گويد اداره باستان‌شناسي افغانستان در محوطه‌هاي داراي امنيت، امكان تحقيق و حفاري‌هاي باستان‌شناسي را فراهم كرده است.
عبدالقدير تيموري مي‌گويد: بسياري از محوطه‌هاي باستاني افغانستان در بخش‌هايي واقع شده كه در تصرف طالبان است. آنها علاوه بر تخريب مجسمه‌هاي بودا در منطقه باميان، يك محوطه باستاني مربوط به دوره كوشاني را نيز تخريب كرده و همچنين بخش‌هايي از محوطه باستاني ولايت بقلان كه آثاري از تمدن ايران باستان را در خود جاي داده بود را ويران كردند.
او با مقايسه خسارت‌هايي كه طالبان به آثار باستاني افغانستان و آثار مشترك با ايران در مناطق مختلف اين كشور وارد كرده و به غارت اشياي تاريخي از موزه‌ها و محوطه‌هاي باستاني پرداخته با آنچه داعش در نابود كردن تمدن بين النهرين و غارت آثار تاريخي عراق و سوريه انجام داده است يكسان مي‌داند و مي‌گويد: پاكستان نقش مستقيمي در غارت آثار تاريخي افغانستان و فروش اين آثار در كشورهاي ديگر دارد. به گفته او آثار تاريخي افغانستان يا به‌طور كامل تخريب و يا در كشورهاي ديگر فروخته مي‌شوند.
مقامات افغانستان اكنون تصميم دارند تا در تفاهم دوجانبه با ايران، مطالعات و كاوش‌هاي باستان‌شناسي در محوطه‌هاي باستاني افغانستان را سرعت ببخشند. آنها معتقدند كه براي انجام فعاليت‌هاي باستان‌شناسي اعتمادي به طرف پاكستاني ندارند و از آنجا كه ايران و افغانستان در يك گستره تمدن، اشتراكات فرهنگي زيادي دارند ترجيح مي‌دهند سايت‌ها و محوطه‌هاي باستاني خود را روي باستان‌شناسان ايراني بگشايند.
- غارت آثار باستاني افغانستان به مقصد انگليس
خسارت‌هاي ناشي از حضور طالبان و ديگر گروه‌هاي تروريستي در افغانستان تنها محدود به محوطه‌هاي باستاني نشده است. چون آنطور كه رئيس اداره باستان‌شناسي آن كشور مي‌گويد، در سال 1371به‌دليل جنگ‌هاي داخلي و آتش‌سوزي در موزه ملي افغانستان، حدود 90هزار اثر متعلق به دوره‌هاي مختلف تاريخي در افغانستان غارت شده است. پس از روي كار آمدن دولت حامد كرزي و ايجاد تعاملات بين‌المللي افغانستان، تماس‌ها با پليس بين‌الملل (اينترپل) برقرار شد و افغانستان توانست تعداد محدودي از آثار تاريخي به‌غارت‌رفته از موزه ملي آن كشور را بازگرداند. رئيس اداره باستان‌شناسي وزارت فرهنگ افغانستان مي‌گويد: درحال حاضر آثار شاخص افغانستان در موزه‌هاي بزرگ انگلستان، ژاپن و پاكستان نگهداري مي‌شود كه دولت افغانستان تاكنون موفق به بازگرداندن اين آثار نشده است.
نظر شما