در گذشته پيداكردن دام خيلي پيچيدگي نداشت كافي بود به قصاب محله بسپاري تا يك گوسفند يا گوساله صحيح و سالم براي قرباني بياورد جلوي در خانه و همان‌جا ذبح كند. در آن زمان نه تعداد حاجي‌هاي محل آنقدر زياد بود كه تقاضا زياد شود و قيمت بالا برود، نه بيماري‌هاي دام اينقدر زياد و فراگير بود كه لازم باشد حاجي قبل از خريد دام نگران سلامت قرباني خود باشد. اما امروز براي خريد دام در عيد قربان بايد نكات مختلفي را مورد توجه و دقت قرار دهيم تا مبادا پول‌مان هدر رود و فريضه‌مان هم درست از آب درنيايد. در اين مطلب نكته‌هايي در مورد قيمت دام، نحوه تشخيص دام سالم و چند نكته بهداشتي در مورد نحوه ذبح بيان شده است.
- گوسفند
هميشه نخستين گزينه براي قرباني كردن، گوسفند است؛ چه در عزاداري، چه در جشن و چه در اعياد. عيد قربان هم بيشتر حاجي‌ها گوسفند قرباني مي‌كنند. چون هم قيمت متوسطي دارد و هم گوشت آن طرفدار بيشتري دارد. در ضمن حجم گوشت گوسفند آنقدر بالا نيست كه بعد از قرباني كردن ندانيد با آن چه كنيد و خيلي راحت قابل توزيع است. به علاوه مصرف ساير قسمت‌هاي بدن گوسفند مثل كله‌پاچه، جگر و... معمول‌تر است. نكته مهم ديگر اين است كه به‌خاطر تقاضاي بيشتر گوسفند اين دام بيشتر تحت نظارت اتحاديه دامپزشكان قرار دارد و معمولا مراكز معتبر گوسفند ارائه مي‌دهند.
قيمت گوشت گوسفند زنده از كيلويي 11هزار و 500 تومان شروع مي‌شود تا كيلويي 13هزار و 500 تومان.
قيمت گوشت گوسفندهاي به‌اصطلاح پرواري گران‌تر است. اينها گوسفندهايي هستند كه حجم گوشت خالص آنها بيشتر است و چربي كمتري دارند.
معمولا كم‌وزن‌ترين گوسفند از 35كيلوگرم شروع مي‌شود كه قيمت آن حدود 450هزار تومان در مي‌آيد. بيشترين وزن يك گوسفند هم حدود 120كيلوگرم است كه حدود يك ميليون و 500 هزار تومان در مي‌آيد.
بهتر است بدانيد كه معمولا گوسفند با وزن خيلي پايين يا خيلي بالا كمتر پيدا مي‌شود. وزن بيشتر گوسفندهاي بازار در حد متوسط يعني حدود 50كيلو است و تقريبا 600هزار تومان قيمت دارند. اما اگر خيلي پيگير وزن خاص باشيد حتما پيدا مي‌كنيد.
- گوساله
ذبح گوساله در عيد قربان آن هم در شهرهاي بزرگ خيلي كار رايجي نيست. البته به اين معنا نيست كه كسي آن را انجام ندهد. اما از آنجا كه گوساله حيوان سنگين‌وزني است و دست‌كم 120كيلوگرم وزن دارد و حجم زيادي گوشت مي‌دهد اگر بخواهيد گوشت قرباني را بين افراد زيادي تقسيم كنيد يا به مراكز خيريه هديه دهيد، گوساله، گزينه خوبي براي قرباني كردن است.
قيمت گوساله زنده هم از 12هزار تا 13هزار تومان است. بنابراين بايد براي يك گوساله 120كيلويي مبلغي بين يك‌ميليون و 400هزارتا يك ميليون و 600هزار تومان پرداخت كنيد.
يك گوساله 120كيلويي 75كيلوگرم گوشت خالص به شما مي‌دهد كه اين مي‌تواند خوراك گوشت يك يا 2ماه يك مجموعه خيريه باشد يا مي‌توانيد آن را بين حدود 150خانوار تقسيم كنيد.
گوساله هم مثل گوسفند كمتر در وزن‌هاي پايين پيدا مي‌شود و معمولا وزن متوسط گوساله 200كيلوگرم است كه حدود 2ميليون و 400هزار تومان در مي‌آيد.
يادتان باشد اگر حاجي هستيد و قرباني به شما واجب است، از نظر شرع نمي‌توانيد در خريد دام شريك شويد و تا آنجا كه پول‌تان مي‌رسد موظف هستيد كه خودتان يك دام هر چند سبك و ارزان بخريد و قرباني كنيد.
- در مورد خريد و ذبح
در تهران شهرداري 3مركز دائمي و ثابت براي توزيع دام بهداشتي درنظر گرفته است. براي عيد قربان حدود 35مركز سيار هم به اين مراكز اضافه مي‌شود. البته در بيشتر شهرهاي بزرگ اين مراكز پيش‌بيني شده‌اند كه با جست‌وجوي اين عبارت «محل عرضه دام بهداشتي در شهر...» در موتورهاي جست‌وجو يا تماس با شهرداري مي‌توانيد از برنامه توزيع دام در شهر خود مطلع شويد. مراكز دائمي عرضه دام در تهران وابسته به سازمان ميادين ميوه و تره‌بار هستند.
مركز عرضه دام منطقه4: جاده دماوند، حكيميه، خيابان سازمان آب(شهيد برادران بابائيان)، كوچه پيشوا
مركز عرضه دام منطقه 15: سه‌راه افسريه، بزرگراه امام رضا(ع)، بعد از گردنه تنباكويي، نرسيده به بازار گل و گياه
مركز عرضه دام زنده منطقه 18: بزرگراه آزادگان، پل فتح شمال به جنوب، 2كيلومتر بعد از ورودي احمد آباد مستوفي، خيابان گلستان سوم
در اين مراكز دام، مي‌توانيد دام مورد نظر خودتان را انتخاب كنيد. نكته مهم اين است كه دام در همان محل ذبح مي‌شود و گوشت آن را به شما تحويل مي‌دهند. اين كار هم از نظر بهداشتي و هم از نظر اقتصادي به صرفه‌تر است.
اگر دوست داريد دام در محل خاصي ذبح شود، معمولا مراكز توزيع يك نفر را براي ذبح دام و تكه كردن گوشت آن مي‌فرستند كه معمولا فقط هزينه حمل مي‌گيرند و پوست دام را به‌عنوان اجرت بر مي‌دارند. هزينه حمل هر راس گوسفند در روز 13هزار تومان و در شب 17هزار تومان است.
- نكته هاي بازاري
متأسفانه بعضي فروشندگان متفرقه دام، براي اينكه پول بيشتري بگيرند به كارهاي غيرمعقولي دست مي‌زنند كه هم باعث آزار و اذيت حيوان مي‌شود، هم به خريدار ضرر مي‌زند. اگر اين كلك‌ها را بدانيد ممكن است بتوانيد آن را تشخيص دهيد و جلوي ضرر كردن خود را بگيريد.
موارد زيادي وجود دارد كه با دادن سنگ نمك به دام او را وادار به خوردن مقدار زيادي آب مي‌كنند و اين باعث مي‌شود كه وزن حيوان به‌صورت كاذب افزايش پيدا كند. گاهي حتي راه ادرار حيوان را مي‌بندند تا وزن او ثابت بماند. اين كار حتي تا حدود 7كيلوگرم هم مي‌تواند به وزن حيوان اضافه كند.
اگر مي‌خواهيد به لاغر و چاق بودن حقيقي گوسفند پي ببريد تنها به وزن كردن حيوان بسنده نكنيد بلكه به ستون فقرات گوسفند دست بزنيد و آن را با دقت لمس كنيد تا متوجه ميزان چربي و ماهيچه حيوان بشويد. ستون فقرات حيوان ضعيف و بدون ماهيچه كاملا لمس مي‌شود.
براي قرباني از دام نر استفاده مي‌شود مراقب باشيد به بهانه اينكه دام ماده برايتان ارزان‌تر تمام مي‌شود دام ماده به شما نفروشند چون دام‌هاي ماده معمولا در سنين پيري ذبح مي‌شوند و گوشت سفتي دارند.
- سلامت و بهداشت
مطمئن‌ترين كار اين است كه براي قرباني كردن به مراكز ويژه عرضه بهداشتي دام كه پلاك رسمي بهداشت دارند و مورد تأييد سازمان دامپزشكي هستند برويد. در اين مراكز دام‌هاي سالم كه كارت بهداشت دارند عرضه مي‌شوند. همچنين محل ذبح دام‌ها در اين مراكز مدام ضدعفوني مي‌شوند به همين دليل بهتر است كه دام را در همان محل ذبح كنيد اما به هر حال براي تشخيص يك دام خوب، دانستن اين نكات مفيد است.
- گوسفند سالم
گوسفند سالم مرتب در حال نشخوار است اگر دامي نشخوار نكند ممكن است دچار بيماري باشد.
چشم‌هاي گوسفند سالم، شفاف است. اگر چشم‌هاي گوسفند كدر باشد نشانه بيماري حيوان است.
دهان و بيني حيوان را چك كنيد. نبايد ترشحات غير معمول داشته باشد.
پشم‌هاي گوسفند را در بين انگشتان خود بگيريد و به سمت بالا بكشيد. اگر به راحتي از پوست جدا شود علامت بيمار بودن حيوان است.
بعد از اينكه گوسفند را ذبح كرديد قبل از هر چيز به جگر حيوان توجه كنيد كه شفاف باشد و در رگ‌هاي آن انگل و كرم وجود نداشته باشد.
اگر از افرادي كه كنار خيابان‌ها و بزرگراه‌ها مي‌ايستند و مقواي «گوسفند زنده موجود است» به‌دست مي‌گيرند خريد كنيد، احتمال اينكه گوسفند آلوده به شما بفروشند زياد است چون معمولا اين افراد گوسفندهاي خود را با زباله‌ها و مواد غيرخوراكي تغذيه مي‌كنند.
- گوساله سالم
دام‌هايي كه واكسينه شده‌اند و سالم هستند كارت بهداشت دارند و حتما مطمئن شويد كه حيوان كارت بهداشت داشته باشد.
يك گوساله سالم پر تحرك است و به‌اصطلاح شيطنت مي‌كند. اما در اين مورد هم دقت كنيد چون حركات بيش از حد و غيرعادي، ممكن است نشانه بيماري باشد.
چشم‌هاي گوساله بايد شفاف باشد. يك گوساله سالم گوش‌هاي برجسته و صاف دارد.
به پوزه حيوان دقت كنيد كه صاف و مرطوب باشد و ترشحات غيرعادي نداشته باشد.
ممكن است بعد از ذبح درون امعا و احشا حيوان يك قطعه كوچك آهنربا پيدا كنيد. بعضي اين آهنربا را در 3ماهگي به گوساله مي‌خورانند تا فلزات خورده شده توسط حيوان را جمع و از نوعي بيماري جلوگيري كند.
- ذبح سالم
سالم بودن دام قبل از ذبح خيلي مهم است اما مسئله‌اي كه به همان اندازه اهميت دارد رعايت اصول بهداشتي هنگام ذبح است.
ذبح كردن دام در كوچه و خيابان كاري است كه خيلي‌‌ها انجام مي‌دهند اما اين كار غيربهداشتي است و خطر آلوده شدن گوشت را بالا مي‌برد.
خوني كه بعد از ذبح روي زمين مي‌ريزد خيلي زود فاسد مي‌شود كه به همراه فضولات حيوان كه به پوست آن چسبيده است به‌شدت عفونت‌زا هستند كه اگر خيلي سريع شسته و با ماده ضدعفوني‌كننده پاك نشوند ممكن است گوشت را هم آلوده كند.
نظر شما