در واكنش به اتفاقات حج امسال، از افتادن بالابر‌ها در بيت‌الله‌الحرام تا جان باختن حاجيان در رمي جمرات، هشتگ‌هاي زيادي ساخته شد. هشتگ كه با علامت «#» شناخته مي‌شود ابزاري براي گروه‌بندي پيام‌هايي با مضمون مشترك در شبكه‌هاي اجتماعي است تا افراد بتوانند آن هشتگ را جست‌وجو كنند و مجموعه‌اي از پيام‌هايي را كه شامل آن هستند به‌دست آورند. نگاهي انداخته‌ايم به مهم‌ترين اعتراضات مردمي به فاجعه منا.
# الاداره_ السعوديه_ الفاشله: يكي از هشتگ‌هايي بود كه توسط كاربران كشورهاي عرب زبان به‌خصوص در خود عربستان سعودي مورد استفاده واقع شد و مردم مراتب اعتراض خود را نسبت به اقدامات دولت عربستان اعلام كردند. اما در اينستاگرام، منتسب به دفتر مقام‌معظم رهبري نخستين‌بار از اين هشتگ استفاده كرد كه با موج حمايت كاربران مواجه شد.
HajjStampede#: از هشتگ‌هاي انگليسي بود كه توئيت‌هاي زيادي با اين هشتگ توليد شده است براي مثال يكي از كاربران انگليسي زبان توئيتر با اين هشتگ نوشته است: «حج را به حاشيه نرانيد». كاربران توئيتر در عرض 24ساعت 10هزار بار در توئيت‌هاي خود از اين هشتگ استفاده كردند.
# الحج_ 1436: از ديگر هشتگ‌هايي كه فراگيري زيادي در فضاي توئيتر داشت همين حج 1436 است؛ اين هشتگ ماندگاري اين حج را در تاريخ نشان مي‌دهد كه چطور طي 2حادثه بزرگ، جان هزاران نفر از مردم بي‌گناه گرفته شد و دولت عربستان تلاش كرد آن را از گردن خود باز كند.
# بي_كفايتي _آل‌سعود: از هشتگ‌هايي است كه ايرانيان بيش از همه از آن استفاده كرده‌اند و صدها بار اين هشتگ در توئيتر بازنشر شده است. نمونه اين هشتگ #بي‌كفايتي بود كه درباره حادثه منا توليد و تكثير شد.
#ايران_ تقتل_ حجاج: عجيب‌ترين هشتگي كه توسط برخي كاربران سعودي درست شده است! بر كسي پوشيده نيست كه بي‌كفايتي دولت عربستان و عبور كاروان وليعهد اين كشور باعث چنين حادثه‌اي شده است ولي طرفداران حكومت عربستان تلاش دارند با فرافكني، انگشت اتهام را به سمت ديگري نشانه بگيرند. بهانه آنها براي ساخت اين هشتگ اين است كه بيشتر كشته‌شدگان در اين حادثه ايراني‌ها بودند و آنها هم با رفتار خود باعث چنين حادثه‌اي شده‌اند. هشتگ‌ها در حمايت از دولت آل‌سعود مدتي بعد از آن راه افتاد كه موج اعتراضات مردمي به اين دولت، شبكه‌هاي اجتماعي را درنورديده بود.
# الموت_ آل_ سعود: اين از هشتگ‌هايي است كه كاربران مشترك زيادي دارد. اگر اين هشتگ را دنبال كنيد مي‌بينيد كه ايرانيان و عرب‌هاي سعودي بيش از همه درگير آن هستند. خيلي از توئيت‌هاي منتشر شده، توسط كاربران 2كشور پاسخ داده مي‌شود و بحث بر سر حادثه منا بسيار جدي است.
#كلنا_ سلمان: هشتگي جديد كه اشاره به ايراني بودن سلمان فارسي و حديث معروف پيامبر اسلام(ص) درباره او دارد كه ايشان را از خانواده خود دانستند.
# عربستان_سعودي_ متشكريم: از هشتگ‌هايي است كه مي‌شود در صفحات توئيتر كاربران ضدانقلاب و اپوزيسيون، هم آن را ديد. كاربران عربستاني نيز از اين هشتگ خيلي در توئيت‌هاي خود استفاده كرده‌اند و با انتشار عكس‌هايي كه در آن يك مأمور در حال آب دادن به چند حاجي است اينطور جلوه داده‌اند كه عربستان به حجاج رسيدگي كرده است، درحالي‌كه شاهدان حاضر در واقعه منا اينطور گفته‌اند اگر كمي آب بود خيلي‌ها خفه نمي‌شدند و ممكن بود زنده بمانند و كشته‌ها بسيار اندك مي‌شد.
- تلاشي براي آرام كردن فضاي مجازي
در روزهاي گذشته صفحه رسمي خبرگزاري دولت عربستان سعودي با انتشار يكسري عكس در صفحه اينستاگرام خود براي نخستين بار توضيحاتي به زبان فارسي ارائه كرد كه نشان مي‌دهد موج ضد‌سعودي در فضاي مجازي تا چه اندازه قوي بوده است. به‌نظر مي‌رسد دولت سعودي در تلاش است با نشان دادن كارهايي كه در حج مي‌كند، كمي از خشم ايرانيان در فضاي مجازي بكاهد.
در زير توضيحات آنها به زبان فارسي كه نشان مي‌دهد پادشاه سعودي در حال راه‌اندازي پروژه‌هايي در بيت‌الحرام است هشتگ‌هـــــايي با عنوان عربستان سعودي متشكريم، عربستان سعودي، عربستان، ايران و حادثه منا قرار داده شده است. هرچند كامنت‌هايي كه زير اين عكس‌ها از سوي كاربران عرب گذاشته شده برخلاف تصاوير است.
- نيجريه
بخش زيادي از توئيت‌هاي مرتبط با اين فاجعه را نيز پاسخ كاربران به‌ويژه در نيجريه به اظهارات «خالد الفيصل» يكي از شاهزاده‌هاي عربستان و رئيس كميته مركزي حج عربستان سعودي تشكيل مي‌دهد كه عامل اصلي اين ماجرا را برخي زائران با مليت آفريقايي عنوان كرده بود. اين اظهارنظر موجي از اتهامات ضدنژادپرستي را به راه‌انداخت و سيل توئيت‌هاي كاربران، اين شاهزاده عرب را نشانه گرفت؛ به‌عنوان مثال «شايجا پاتل»، شاعر كنيايي در واكنش به اظهارات شاهزاده عربستاني در صفحه توئيتر خود نوشت: اظهارات اين مقام عربستاني زشت و قبيح و عاملي براي تهييج خشونت عليه سياهپوستان است. يكي از كاربران آفريقايي نيز در توئيت خود نوشت: «پاسخ‌هاي قابل پيش‌بيني آل‌سعود، ضديت با سياهپوستان و فقراست و حالا خوب مي‌دانيم كه عربستان، بيگانه‌هراسي دارد.»
- پاكستان
بيشتر هشتگ‌هاي مرتبط با حج در پاكستان به انتقاد از عملكرد مسئولان و مقامات عربستان مربوط است ولي در مقابل، تعداد كمي از كاربران نيز در هشتگ‌هاي خود اين واقعه را ناشي از ازدحام جمعيت و خطاي انساني دانستند. در توئيتي ديگر آمده است: «كاش رژيم سلطنتي سعودي به مردم معمولي هم اهميت مي‌داد.» و ديگري پاسخ داده است: «اگر تلاش مسئولان و سرويس‌هاي امنيتي و امدادي نبود اين تراژدي ابعاد بزرگ‌تري مي‌يافت و حالا شاهد هزاران كشته بوديم.»
- اندونزي
در اندونزي به‌عنوان يكي از پرجمعيت‌ترين كشورهاي مسلمان جهان بيشتر پيام‌هاي توئيتري، رنگ و بوي همدردي با بازماندگان را داشت و با اينكه چند نفر از حجاج اين كشور نيز در حادثه منا كشته شدند ولي تعداد كمتري از كاربران نسبت به عملكرد رژيم آل سعود اعتراض داشتند. در يكي از توئيت‌ها آمده است: «لطفا اين مراسم را با دقت بيشتري مديريت كنيد؛ مديريتي كه از قلب و ذهن مي‌آيد.»
نظر شما