جلوگیری از ساخت و ساز در یک گورستان تاریخی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، جواد سلمانزاده سرپرست هیات تعیین عرصه و پیشنهاد حریم گورستان " گشت" این مطلب را در نشست گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی برگزار شد مطرح کرد.

او افزود: هدف اولیه در طرح‌های تعیین عرصه و حریم مشخص کردن عرصه و حرایم محوطه در پیوند با شاخصه‌های محیطی و عوامل آسیب‌رسان است که در این طرح برای جلوگیری از آسیب بیشتر به محوطه پیشنهادهایی مطرح شده است.

به گفته این باستان شناس، با گسترش ساخت و سازها در حاشیه شهر گشت، گورستان تاریخی این شهر نیز در امان نمانده و در ضلع غربی آن بخش عمده ای از عرصه تسطیح و در آن ساخت وساز صورت گرفته است.

وی با اشاره به اینکه در شمال شرق گورستان نیز پیشروی ساخت و سازها بخشی از گورستان را در خود فرو برده است تصریح کرد: در صورتی که طرح پیش رو با وقفه‌ای چند ساله صورت می‌گرفت بعید نبود دیگر آثاری از گورستان "گشت" بر جا نمی‌ماند.

سلمانزاده با اشاره به آسیب شناسی گورستان "گشت"، عوارض طبیعی و انسانی را باعث وارد آمدن صدمات زیادی به این محوطه تاریخی دانست.

این باستان شناس، ساخت جاده دسترسی در محل، ساخت ساختمان بتنی در مرکز گورستان، کانال لوله آب، وجود کپر عشایر، ساخت و سازهای مسکونی، باغ‌های کشاورزی و ... را از تهدید های انسانی این منطقه عنوان کرد.

او افزود: با توجه به جنس زمین و گورستان سنگی محوطه، از ابتدا این پیش فرض وجود داشت که گمانه زنی در بیرون عرصه محوطه منجر به یافتن لایه فرهنگی، آثار منقول و غیر منقول نخواهد شد.

سلمانزاده تصریح کرد: در عین حال برای افزایش ضریب اطمینان و دقت کار و رعایت ضوابط تعیین عرصه و حریم 6 گمانه در بخش غربی که ساخت و ساز و تخریب در این قسمت بیشتر صورت گرفته بود ایجاد شد، این گمانه‌ها با فاصله مناسب از آخرین گور مشخص شده در نظر گرفته شد.

وی با اشاره به یافته‌های فرهنگی در این گورستان تصریح کرد: سفالها به دست آمده از سطح محوطه از لحاظ رنگ و خمیره و پوشش به 4 گروه تقسیم می‌شوند که عبارتند از سفال قرمز با پوشش گلی قرمز تا آجری، سفال قرمز با پوشش گلی نخودی، سفال خاکستری با پوشش گلی خاکستری تا قرمز و سفال خاکستری با پوشش گلی خاکستری از دوره اشکانی تا امروز.

تمرکز گورها بیشتر در بخش شمال، شرق و شمال شرقی گورستان دیده می‌شود. با توجه به شواهد سطحی و ظاهری دو گونه گور را می‌توان برای این گورستان تعریف کرد که در پیوند با ریخت ظاهری و نواحی قرار گیری از یکدیگر متمایز هستند.

گورستان گشت در استان سیستان و بلوچستان و در 60 کیلومتری شمال شهر سراوان در فاصله یک کیلومتری جنوب شرق شهر گشت بر روی مخروطه افکنه واقع شده است.

وسعت گورستان گشت 200 هکتار است و به همین نحو پراکندگی گورها در نواحی مختلف آن متفاوت است. بخش اعظم گورهای گورستان به سودای یافتن گنج باز شده و در کنار برخی از گورها قطعات شکسته ظروف حکایت از شکستن آنها پس از خارج شدن از گور دارد.