حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی سه شنبه شب در ابتدای این گفت وگوی تلویزیونی، با بیان اینکه این روزها مردم برای نشان دادن عشقشان به خاندان رسالت و به حضرت ابی عبدالله الحسین (ع) آماده می شوند، گفت: مردم در حال آماده شدن برای گرامیداشت فرهنگ عاشورا هستند که فرهنگ عزت، آزادگی، ایستادگی در برابر ظلم و مسیر ناحق است.
رییس جمهوری با اشاره به اینکه امسال مردم ما قبل از ماه محرم دلشان پر از غم و اندوه شد، افزود: مردم بخاطر فاجعه منا که حداقل پس از وقوع فاجعه و در قدمهای بعدی نشانی از بیتدبیری حاکمان کشور سعودی بود داغدار شدند. متأسفانه هزاران نفر مرد و زن از سراسر دنیای اسلام، از جمله حاجیان عزیز کشورمان که تاکنون اجساد مطهر حدود 400 نفر از آنها در اختیار خانوادههایشان قرار گرفته ،در این فاجعه جان باختند.
دکتر روحانی با اشاره به دفن برخی اجساد مطهر در مکه اظهار داشت: تعدادی حاجیان ما از مفقودین هستند که امیدواریم شناسایی شوند و یا اگر مساله دیگری هست برای مردم ما روشن شود.
رییس جمهوری تصریح کرد: به همه خانواده ها تسلیت عرض میکنم و از بعثه مقام معظم رهبری، سازمان حج و وزارتخانههای مربوطه و همه دست اندرکارانی که برای تخفیف آلام مردم تلاش کردند تشکر می کنم. دستگاه های دولتی به وظایف خود در رابطه با این واقعه عمل کردند و البته پیگیری هایی نیز باقی مانده که باید ادامه دهیم، به خصوص اکنون باید از برگزاری امن و آسایش مراسم حج اطمینان حاصل شود.
دکتر روحانی همچنین با بیان اینکه قبل از ورود به بحث اصلی این گفتگوی تلویزیونی می خواهم از همه آنهایی که در تحقق برجام تلاش کردند، تشکر کنم، خاطرنشان ساخت: همه ملت ایران با تلاش مستمر، ایستادگی و مقاومت در طول این 10 تا 12 سال مخصوصاً در 2 سال اخیر و در دوران مذاکره با 6 قدرت جهانی، نقش آفرینی کردند و لازم است از هدایت های مقام معظم رهبری و از مجلس شورای اسلامی که امروز طرح وظایف دولت در اجرای برجام را به تصویب رساندند تشکر کنم.
دکتر روحانی افزود: علی القاعده نظر شورای نگهبان باقی مانده است و بعد از آن کارهایی است که دولت باید در این مسیر انجام دهد.
رییس جمهوری همچنین گفت که از هفته بعد اجرای توافق آغاز می شود و همه باید اجرای توافق را آغاز و مقدمات و مسیر تشریفات قانونی و حقوقی را فراهم کنند تا حدود یک تا دو ماه دیگر که تحریم ها برداشته می شوند و شرایط جدیدی برای کشور ایجاد می شود.
رییس جمهوری در پاسخ به سوالی در خصوص شرایط اقتصادی کشور طی دو سال گذشته گفت: یکی از نکاتی که در این توافق و در مذاکرات هستهای اهمیت داشت، مسایل اقتصادی بود نه از دیدگاهی که اقتصاد چه روندی در کشور دارد بلکه بخاطر اینکه اقتصاد و تحریم، حربهای بود که دشمن برای فشار بر ملت ایران در اختیار گرفته بود.
دکتر روحانی با بیان اینکه تحریم تجاری و نفتی در دنیا و عراق و همچنین تحریم هوشمند در لیبی سابقه داشت اما تحریم بانکی از ایران شروع شد، اظهار داشت: این اولین تجربهای بود که قدرتهای بزرگ انجام دادند.
دکتر روحانی با طرح این پرسش که چرا قدرت های بزرگ فکر کردند با فشار اقتصادی میتوانند به اهدافشان برسند، گفت: در سالهای فراوانی دلارهای نفتی، روند به این صورت بود که نفت را بفروشیم و با دلارهای حاصل از آن اقتصاد را اداره کنیم و عمدتاً واردات را انجام دهیم اما زمانی که آنها متوجه شدند متکی به فروش نفت هستیم و از طرف دیگر این تبادلات از طریق سیستم بانکی باید انجام بگیرد تا بتوانیم از دلارها استفاده کنیم، فشار را وارد کردند.
رییس شورای عالی اقتصاد با اشاره به اینکه در واقع شرایط اقتصادی کشور به آنها علامت داد که از این طریق شما میتوانید فشار را خوب وارد کنید چراکه نیازمندی به نفت یعنی نیازمندی به دلارهای نفتی، ادامه داد: آن ها با کاهش فروش نفت به مقدار زیاد، مسیر بانکی را نیز با مشکلات فراوانی مواجه کرده و تحریم بانکی را اعمال کردند. دکتر روحانی افزود: درآمدی که ما در سال 90 از فروش نفت به دست آوردیم حدود 119 میلیارد دلار بود و پس از اعمال تحریم در سال بعد درآمد نزدیک به 70 میلیارد دلار شد که این درآمد کاهش پیدا کرد. آن زمان یعنی سال 90 تا 91 قیمت نفت کاهش پیدا نکرده بود و ما در اوایل 93 نفت را حدود 100 تا 112 دلار میفروختیم و از آن طرف استفاده از منابع از طریق سیستم بانکی دچار مشکل شد و در نهایت این کاهش درآمد نفتی مشکلاتی را برای کشور ایجاد کرد.
- هدف دولت گرفتن حربه تحریم از طرف مقابل بود
رییس جمهوری با اشاره به نرخ تورم بالای 40 درصد تورم در کشور در سال 92 و همچنین رشد اقتصادی منفی 6.8 در سال 91 اظهار داشت: هدف دولت گرفتن حربه تحریم از طرف مقابل بود . اولین کاری که لازم بود انجام دهیم این بود که از طریق اقتصادمان برعکس پیامی که آنها در سالهای قبل دریافت کرده بودند، پیام دهیم که در شرایط تحریم و فشار میتوانیم اقتصادمان را سامان دهیم و میتوانیم به جای تلاطمها تورم را کاهش دهیم، از رکود خارج شویم و یک آرامش در بازار بوجود بیاوریم.
- دولت کار خود را با تورم بالای 40 درصد آغاز کرد
دکتر روحانی در تشریح اقدامات دولت یازدهم برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور گفت: توفیق دولت در طول سال 92 و 93 این بود که در قدم اول تورم کاهش پیدا کرد. در سال 92 اعلام کرده بودیم که کاهش تورم 35 درصد خواهد بود که البته نرخ تورم 34.7 شد. در سال 93 گفتیم این تورم به 25 درصد میرسد اما در پایان سال تقریباً به 15 درصد رسید و در حال حاضر نیز این روند ادامه دارد.
- کاهش نرخ تورم و دستیابی به رشد اقتصادی ، مسیر ثابت دولت خواهد بود
رییس جمهوری با بیان اینکه کاهش نرخ تورم و دستیابی به رشد اقتصادی ، مسیر ثابت دولت خواهد بود، تصریح کرد: تورم نقطه به نقطه در شهریور با نرخ در حدود 11.7 درصد، کاهش قابل توجهی داشت و از 12 درصد کمتر بود و احتمال دارد ماههای آینده این تورم نقطه به نقطه حتی تک رقمی شود و تا پایان سال چنین اتفاقی رخ دهد و به طور کلی نرخ تورم در کشور در سال جاری کاهشی خواهد بود.
- برای اینکه دشمن را برای همیشه از تحریم مایوس کنیم ، راه اقتصاد مقاومتی باید ادامه یابد
رییس جمهوری با بیان اینکه اگر امروز در اقتصاد به درستی حرکت کنیم، تحریم ها قابل بازگشت نخواهد بود، تاکید کرد: باید همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند اقتصاد مقاومتی را به درستی اجرا کرده و دشمن را مأیوس کنیم؛ یعنی کار ما در اقتصاد باید آنچنان بازدارنده باشد تا طرف مقابل احساس کند که تحریم تأثیر گذار نیست.
دکتر روحانی در ادامه گفتگوی تلویزیونی با مردم، با بیان اینکه با برنامه ریزی دولت توانستیم در سال 93 از رکود خارج شویم، گفت: در سال 92 رشد ما منفی و منهای 1.9 بود، اما از سه ماهه اول سال 93 پیشبینی ها همه مبنی بر این بود که مسیر برنامه ها مسیر خروج از رکود است و آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار نیز همین مطلب را نشان میداد و بالاخره در سال 93 رشد 3 درصد را تجربه کردیم.
رییس جمهوری با بیان اینکه این یک قدم بسیار مهمی بود که همزمان کاهش تورم، رشد اقتصادی، ثبات بازار و تقریباً همه شاخصهای اقتصاد کلان را کنترل کرده و حرکت رو به جلو داشتیم، خاطرنشان کرد: در سال 93 به دنیا در زمینه اقتصاد علامت مثبت دادیم و همین علامت مثبت در مذاکرات باعث شد که طرف مذاکراتی ما احساس کند که حربه تحریم دیگر کارگر نیست و صاحبنظران و پس از آن مسئولین اجرایی آنها نیز اعلام کردند که دیگر تحریم کارگر نیست.
دکتر رورحانی با اشاره به اینکه در آذر 93 با کاهش قیمت نفت خواستند در مذاکرات تاخیر ایجاد و امتیازات بیشتری بگیرند اما امتیازات بیشتری دادند چرا که اقدامات دولت این پیام را به خوبی به طرفهای مذاکره رساند و آنها اعتراف کردند که دیگر تحریم کارگر نیست، اظهار داشت: آنها دیدند ما در شرایط تحریم اقتصاد خود را سامان میدهیم و شرایط مناسبی برای اقتصاد در کشور، بوجود آمده است.
رییس جمهوری با بیان اینکه این موضوع که به طرفهای مذاکره اعلام کنیم که تحریم ها برای فشار به ملت ایران کارگر نیستند و آنها باید این راه را کنار بگذارند، برای ما یک ضرورت بود و بسیار به روند پیشرفت در مذاکرات کمک کرد، گفت: اگر امروز هم در اقتصاد به درستی حرکت کنیم این تحریم ها دیگر برنمیگردد؛ آنها برای اینکه دیدند تحریم ها اثر ندارد آن را برداشتند و اگر فردا و پس فردا ببینند اقتصاد ایران در مسیری است که تحریم بر آن اثر ندارد، دنبال این موضوع نخواهند رفت.
دکتر روحانی ادامه داد: برای اینکه همیشه تحریم را از کشور دور کنیم، باید همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند اقتصاد مقاومتی را به درستی اجرا کرده و دشمن را مأیوس کنیم؛ یعنی کار ما در اقتصاد باید آنچنان بازدارنده باشد تا طرف مقابل احساس کند که تحریم تأثیر گذار نیست.
رییس جمهوری در پاسخ به این سوال که چگونه اقتصاد ما با رکود مواجه شده است؟ گفت: مسیری که داشتیم در زمینه اقتصاد طی میکردیم، در سال 93 با دو مشکل مواجه شد؛ اولین مشکل پایین آمدن قیمت نفت بود که البته از نظر ما این پایین آمدن طبیعی نبود و حساب شده بود.
دکتر روحانی افزود: زمانی که در ژنو به توافق نهایی رسیدیم و میتوانست در 24 ساعت این توافق امضا شود، با تحرکاتی که در منطقه رخ داد و برنامهریزی که برای کاهش قیمت نفت صورت گرفت ، می خواستند هم در مذاکرات تأثیر بگذارند و هم بر روسیه فشار بیاورند و به همین دلیل مذاکرات 7 ماه تمدید شد که این تمدید برای مردم هم خوشآیند نبود.
رییس جمهوری دلیل کاهش قیمت نفت را اعمال فشار به ایران برای گرفتن امتیاز در مذاکرات عنوان کرد و گفت: خوشبختانه آنها نتوانستند هیچ امتیازی را بگیرند و اگر توافق برجامی که پیش روی ماست را تطبیق دهیم درمی یابیم که درست برعکس شده است.
دکتر روحانی ادامه داد: کاهش قیمت نفت در اقتصاد کشور بسیار تأثیرگذار است چراکه وقتی قیمت نفت کاهش پیدا کند، قیمت برخی از صنایع و تولیدات وابسته به نفت و میعانات نفتی نیز پایین میآید.
رییس جمهوری افزود: وقتی قیمت میعانات نفتی پایین میآید، صنایع پتروشیمی و حتی فولاد و قیمت خیلی از اجناس آن کاهش پیدا میکند. مردم بدانند که ما در چه شرایطی کشور را اداره کردیم. البته در کوران مذاکرات خیلی مصلحت نبود که ما مساله را باز کنیم، اما الان که عبور کردیم کم کم میتوانیم روشن برای مردم توضیح دهیم که چگونه اقتصاد اداره شد.
- کشورهای ثروتمندی که در توطئه کاهش قیمت نفت دخالت داشتند، خودشان مجبور به هزینه از ذخایرشان شدند
دکتر روحانی با بیان اینکه شما میبینید که ارزش پول ملی برخی کشورها بخاطر کاهش قیمت نفت به نصف تقلیل پیدا کرده است، گفت: کشورهای ثروتمندی که در توطئه کاهش قیمت نفت دخالت داشتند، خودشان مجبور به هزینه از ذخایرشان شدند و حتی دستور العملهایی برای صرفهجویی برای کشورشان صادر کرده اند و حتی دستور فروش اوراق قرضه را داده اند. یعنی با این مشکلات مواجه شدند، اما ما در ایران توانستیم روند کاهنده تورم را ادامه دهیم و شرایط آرامش بازار را حفظ کنیم.
رییس جمهوری با اشاره به اینکه این یک مشکل بود، در توضیح مشکل دوم اظهار داشت: انتظار مردم در مسأله توافق هستهای طولانی شد، مردم فکر میکردند و به درستی فکر میکردند که ما در آذر 93 به توافق نهایی میرسیم که طرف مقابل ما پس زد و الا برای توافق آمادگی داشتیم. 7 ماه طولانی تر شد این مذاکرات و این 7 ماه برای انتظارات مردم تأثیرگذار است.
دکتر روحانی ادامه داد: وقتی مردم احساس میکنند، آینده بهتری پیش روی آنهاست و شرایط بهتر میشود، این وضعیت گاهی وقتها در اقتصاد تأثیر منفی میگذارد. یعنی من که فکر میکنم فردا بهتر میشود، در خریدم تأخیر میاندازم. شما هم که تولیدکننده هستید، میگویید صبر کنم که اگر میخواهم کار تولیدی انجام دهم در شرایطی که نقل و انتقال ارز بسیار آسان خواهد بود و شرایط برای به دست آوردن منابع مالی از خارج تسهیل خواهد شد و ارتباط شرکت من با مدیران اقتصادی دنیا و با سرمایهگذاران خارجی امکانپذیر میشود، این کار را بکنم.
رییس جمهوری با بیان اینکه این صبر و انتظار در اقتصاد کشور تأثیر میگذارد، تصریح کرد: طولانی شدن مذاکرات هستهای و بعد روندهای بعدی که میبینید تا یکی دو ماه دیگر ادامه دارد، تاثیرگذار است. بعد از اینکه تحریم ها برداشته میشود نیز تا آثار رفع تحریم ها ظاهر شود، یک مقدار طول میکشد و این مسأله اول است.
- سال 90 درآمد نفتی ما 119 میلیارد دلار و امسال 25 میلیارد دلار شده است اما دولت اقتصاد را مدیریت کرد
دکتر روحانی اضافه کرد: امسال پیش بینی ما برای درآمد نفتی حدود 25 میلیارد دلار است. شما ببینید در سال 90، درآمد نفتی کشور 119 میلیارد دلار بوده است، امسال 25 میلیارد دلار است. تقریبا کمترین درآمد نفتی کشور در طول 10 سال گذشته با کمترین قیمت نفت است.
رییس جمهوری خاطرنشان ساخت: ما با یک مشکل بزرگ مواجه شدیم، اما در عین حال دولت با برنامهریزی که در این مدت داشت و با همکاری بسیار ارزشمند مردم از این دوره عبور کرد. لازم است از مردم تشکر و سپاسگزاری کنم که همه جا همراهی و مشارکت کردند و هیچوقت امیدشان به آینده کاهش پیدا نکرد. اعتماد مردم به دولت و اعتماد دولت به مردم، این سرمایه اجتماعی بزرگترین سرمایهای است که در اختیار ما است و از این سرمایه باید استفاده کنیم.
دکتر روحانی در پاسخ به سوالی درباره موضوع عبور از رکود گفت: رکود و رونق یک چارچوبی دارد. وقتی در کشور در یک دوره سه ماهه ما رشد اقتصادی داشته باشیم و سه ماه دوم هم رشد اقتصادی داشته باشیم، این رونق میشود. اگر سه ماه رشد منفی داشتیم و سه ماهه دوم هم رشد منفی داشتیم، این میشود رکود. این مثل بیماری است که بیماری خوب شده و از بیمارستان مرخص است و سرحال است و دو سال بعد دوباره سرما بخورد و بگوید که شما گفتید خوب شده اما دوباره مریض شد.
- سال آینده با برداشته شدن تحریم ها و آزادی منابع کشور شرایط مطلوب تری خواهیم داشت
رییس جمهوری با بیان اینکه اینها همه در اقتصاد هست منتها مسیر رشد اقتصادی ما ادامه خواهد داشت، اضافه کرد: در شش ماهه دوم میخواهیم وضع را تغییر دهیم که در پایان سال رشد مثبت داشته باشیم. در سال بعد وضع بسیار بهتری ما خواهیم داشت، هم بخاطر اینکه فروش نفت ما دیگر محدودیت ندارد و هم بخاطر اینکه تحریمهای بانکی و پولی کاملاً برداشته میشود و هم به خاطر این همه هجومی که الان در دنیا شروع شده به سمت ایران.
دکتر روحانی اظهار داشت: همه کمپانیها، شما میبینید هر روز 10 الی 20 شرکت میآیند. یک سمینار بینالمللی که میخواست در تهران برگزار شود هتلها جا نداشتند یعنی اینقدر شلوغ است و مسافران خارجی در اینجا هستند. همه اینها میدانند که اقتصاد ایران بخاطر امنیت در این کشور، بخاطر نیروی تحصیلکرده، بخاطر انرژی، شرایط منطقهای که ایران دارد از لحاظ دسترسیها در شمال ما کنار دریاچه و آب هستیم، در جنوب این همه ساحل طولانی در اختیار ما است و اساساً ایران یک مرکزیتی در این منطقه دارد. بنابراین الان همه به سمت ایران حرکت میکنند.
- پیام من به ملت ایران این است که همه برای جهش در تولید و شکوفایی اقتصاد آماده شوند
رییس جمهوری تصریح کرد: شرایط اقتصاد ما کاملاً متفاوت خواهد بود در آینده. پیام من به ملت ایران این است که باید همه آماده شویم برای یک جهش در تولید، جهشی در رشد اقتصادی و در شکوفایی اقتصادی، بخاطر شرایط جدیدی که پیش روی ما است. این نه بخاطر این است که صرفا تحریم برداشته میشود، این یک بخش موضوع است، و نه بخاطر اینکه اقتصاد مقاومتی اجرا و پیاده میشود، بلکه بخاطر امیدی است که ملت ایران دارد و بخاطر حضوری که ملت ایران در اقتصاد دارد و اساساً تحولات اقتصادی ما عمدتاً توسط مردم، بخش خصوصی و عمومی غیر دولتی رقم خواهد خورد و دولت هم تسهیلات لازم را در اختیار میگذارد.
رییس جمهوری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اگر تورم کاهش یافت در سایه سیاستهای انقباضی بود که منجر به رکود بیشتر شد، گفت: اگر سیاستهای دولت انقباضی و رکودی بود، میبایست همزمان با کاهش تورم در سال 93 رشد اقتصاد منفی باشد. یعنی سال 92 رشد اقتصادی منهای 1.9 بود اما در سال 93 مثبت 3 شد بنابراین، چنین نبوده است.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه "روند پایه پولی تحت کنترل است"، تاکید کرد: اینکه دولت توانست تورم را کاهش دهد عمدتاً بخاطر انضباط مالی و پولی است که من روی این انضباط حساس بوده و بانک مرکزی نیز از این موضوع به خوبی آگاه است که با چه حساسیتی انضباط را دنبال میکنم.
رییس جمهوری با اشاره به اینکه دولت عامل اصلی یعنی رشد پایه پولی را کاملاً مهار و کنترل کرد، اظهار داشت: البته امید و تحرک مردم و حضور مردم در اقتصاد هم عامل بسیار مهمی است و ان شاء الله همین روند کاهنده در مسأله تورم ادامه خواهیم یافت.
رییس جمهوری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه کنترل پایه پولی در سال 94، رشد داشته است که در مرداد ماه به 19 درصد رسید و این خطر ممکن است برای برای شش ماه بعد باشد چراکه پایه پولی وقتی رشدی دارد 6 ماه بعد اثرش را روی تورم میگذارد. آیا نگران برگشت تورم نیستید، گفت: رشد پایه پولی زیاد نبوده است البته رشد پولی بله، اساساً در زمینه نقدینگی رشد داشتیم و این شتابی که وجود دارد با پایه پولی متفاوت است. در پایه پولی روند کاملاً کنترلشده است و رشد پایه پولی رشد محدودی است و ما این مسیر را ادامه خواهیم داد.
دکتر روحانی با بیان اینکه در سیاستهای جدید از مسأله رشد پایه پولی مراقبت خواهیم کرد، اظهار داشت: در این زمینه بانک مرکزی مراقبت می کند البته خود بانک مرکزی در این زمینه تحرکات لازم را دارد. بحث ضریب فزاینده یک بحث دیگری است. ضریب فزاینده نمیتواند عاملی برای تورم باشد. اما رشد پایه پولی بسیار حساس است و باید مراقبت کنیم.
مجری پرسید: الان که میخواهیم به سراغ افزایش و تحریک تقاضا بروید. فرمودید از سال گذشته به دلیل تعلیقی که در اعلام برجام و تحریمها بوجود آمده بود، مردم خریدها و برخی تولیدکنندگان تولیدات را متوقف کرده بودند و الان در شرایطی هستید که تقاضا و شرکتهای تولیدی و پیمانکاران را میخواهید تحریک کنید و رونق اقتصادی را بوجود آورید، با چه سیاستهایی که منجر به تورم نشود؟
رییس جمهوری پاسخ داد: میخواهیم وارد بسته سیاستهای جدید شویم، اولاً سیاستهایی که برای عبور از رکود در سال 92 و 93 دنبال کردیم و برای رشد اقتصادی و رونق، آن سیاستها است چه آن لایحهای که به مجلس دادیم که در نهایت تصویب کرد و در سال 94 ابلاغ شد، قانون رفع موانع رقابتپذیر و چه مصوباتی که دولت در سال 92 و 93 داشت و الان سیاستهایی که به عنوان آییننامه به طور قانون اجرا میشود آن روند ادامه خواهد داشت.
- سیاستهای دولت برای عبور از رکود و رشد اقتصادی ادامه خواهدداشت
دکتر روحانی افزود: یک سیاست جدیدی نیست که بخواهد آن سیاستها را کنار بزند. ما در دوران گذار هستیم توافق انجام شده، مراحل قانونی توافق در حال نهایی شدن بوده و بعد از آن اجرایی خواهد شد، تحریم برداشته میشود و آثار برداشتن تحریم هم ما در اقتصادمان خواهیم دید که در حال حاضر نیاز به یک بستهای داریم تا رونق را سرعت ببخشد، یعنی تسریع در رونق اقتصاد بوجود بیاید.
- دولت در آستانه اجرای سیاستهای کوتاه مدت برای تحرک در رونق اقتصادی است
رییس جمهوری در تبیین سیاست های دولت برای اقتصاد کشور گفت: برای این کار یک سیاستهای کوتاه مدت را تدوین کردیم. البته این سیاستهای 30 بند دارد که مسئولین و تیم اقتصادی در هفته آینده در مصاحبه برای مردم توضیح خواهند داد. تقریباً 3 ماهه اول را پشت سر گذراندیم و احساس کردیم به تحول در رونق نیاز داریم و از همان وقت من به تیم اقتصادی دستور دادم که در این زمینه کار و مطالعه کنند و یک بستهای را آماده کنند.
دکتر روحانی ادامه داد: در برخی از بخشهای اقتصاد، مردم با یک مشکلاتی مواجه هستند. بازار بورس جزو آنهایی است که مشکل دارد و چند تا وزیر کابینه هم اظهار نگرانی کرده بودند، البته چون برای رسانهها و مردم تازگی داشت، برایشان عجیب و غریب بود اما برای من همان مشکلات را هم در دولت و هم در طول جلسه اقتصادی که در هفته داریم شفاهی میگفتند ، وزیر اقتصاد عضو آن جلسه است و این مباحث مطرح میشد.
رییس جمهوری تاکید کرد: بورس مشکلاتی دارد و باید مشکلات را حل و فصل کنیم، البته همه بورس دست دولت نیست، اصلاً کلاً در اختیار دولت نیست اما دولت میتواند به بورس کمک کند و این کمک را خواهد کرد.
رییس شورای عالی اقتصاد خاطر نشان ساخت: آینده بورس، آینده خوبی خواهد بود، البته امسال فراز و نشیب زیاد و مشکلاتی داشته است ولی ما باید از این فضا عبور کنیم و باید برای شرایط امروز و ماههای آینده یک اقداماتی انجام دهیم، دو تا مشکل اساسی پیش رو بود و در این ماهها زیاد گزارش میشد.
دکتر روحانی در ادامه گفتگوی زنده تلویزیونی با مردم با بیان اینکه یکی از مشکلات این بود که تولیدکنندهها برای سرمایه در گردش خود به بانک مراجعه میکردند، اظهار داشت: گاهی بانکها منابع کافی ندارند تا در اختیار بگذارند و گاهی نرخ سود این منابعی که در اختیار میگذارند برای این تسهیلات سود بالایی است و ما باید برای اینکه بانک ها در ارائه تسهیلات دست بازتری داشته باشند، اقداماتی میکردیم تا بانکهای منضبط برای بخش پولیشان هزینه کمتری بدهند و بتوانند این تسهیلات را ارزانتر در اختیار متقاضی قرار بدهند.
- نرخ سود تسهیلات بانکی باید به نفع تولید کاهش یابد
رییس جمهوری در پاسخ به این سوال یکی از مجریان برنامه مبنی بر اینکه چه اقداماتی برای اینکه تسهیلات ارزانتر در اختیار تولیدکننده ها قرار بگیرد، انجام می شود، گفت: در این بخش می دانید که بانکها باید در ازای پسانداز مردم یک ذخیره قانونی در بانک مرکزی بگذارند و این ذخیره در حال حاضر حدود 13 درصد است که البته حداقل آن 10 درصد و حداکثر میتواند تا 30 درصد باشد؛ در این بسته سیاستی به بانک مرکزی اجازه میدهیم بانکهایی را که خوب کار کردند و انضباط درستی دارند، تشویق کرده و میزان دریافت این ذخیره قانونی را تا 10 درصدکاهش دهد و این خیلی مهم بوده و به عبارتی بانک مرکزی با سیاستهی اعتباری، دست بانکها ی منضبط را بازتر خواهد کرد.
دکتر روحانی با بیان اینکه سود بانکی باید از کاهش تورم تبعیت کند ولی با توجه به کاهش تورم در کشور هنوز این اتفاق نیافتاده است، خاطرنشان کرد: اگر بر فرض تورم ما 15 درصد باشد، اما سود تسهیلات خیلی بالاست و سود بانکهایی که به بخشهای تولیدی تسهیلات ارائه میدهند را باید کاهش دهیم؛ اگر هزینه بانکها کاهش پیدا کند اینها میتوانند سود تسهیلات را پایین بیاورند و این برای تولیدکنندگان یک قدم بزرگ است.
رییس جمهوری با بیان اینکه بانک مرکزی نسبت به تشویق برخی از بانکها در زمینه یک ذخیره قانونی دستش باز شده به شرطی که هفته به هفته شرایط تورمی کشور را رصد بکند، خاطرنشان کرد: از دی ماه تاکنون به طور متوسط تورم ماهانه در کشور 5/0 است و ما این اجازه را دادیم بانک مرکزی بر این مبنا که این میزان تا 7، 8 و 9 دهم باشد، حرکت کند.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه این سیاست برای اینست که هم پایه پولی افزایش پیدا نکرده و هم تورم ایجاد نشود چراکه می خواهیم دستاورد بدست آمده را حفظ کنیم و در کنار آن با رکود مبارزه کرده و رونق را تسریع ببخشیم، گفت: از سوی دیگر اعمال این سیاست ها برای آنست که بانک مرکزی اهرم لازم برای ایجاد انضباط در برخی از مؤسسات و صندوقهایی که انضباط لازم را ندارند، در اختیار داشته باشد.
رییس جمهوری ایجاد بازار بانکی را از دیگر اقدامات در این راستا برشمرد و تصریح کرد: بر این اساس بانکها از یکدیگر وامهای کوتاهمدت دریافت میکنند؛ تاکنون اگر بانکی از بانک دیگر تسهیلاتی را دریافت میکرد، نرخ سودش حدود 29 بود اما از زمانی که بانک مرکزی وارد عمل شده، نرخ سود به 26 درصد رسیده است.
دکتر روحانی با اشاره به مواجه شدن تولیدکنندهها با انبارهای پر و ضرورت ایجاد رشدی در تقاضا برای جلوگیری از کاهش تولید و توقف رشد اقتصادی، گفت: ما باید تقاضا را تحریک کنیم یعنی شرایطی را بوجود بیاوریم که مردم مشکلاتشان برای خرید برطرف شود.
- اختصاص 7 هزار و 500 میلیارد تومان برای طرحهای عمرانی زودبازده و بخش های تولیدی
رییس جمهوری با بیان اینکه ما از یک طرف تقاضای دولت را زیاد میکنیم، گفت: هفت هزار و 500 میلیارد تومان برای طرحهای عمرانی زودبازده و بخش های تولیدی طی هفته های آینده اختصاص می یابد و همچنین در زمینه یارانه در بعضی از بخشهای تولیدی داریم اعمال میکنیم. بیشتر برای صادرات غیرنفتی این کار را میکنیم چون اگر میخواهیم انبارها خالی شود، باید صادرات را تسهیل کنیم.
- بيست درصد منابع جدید صرف ارائه تسهیلات برای نیازهای مردم می شود
دکتر روحانی افزود: یک راهش خرید داخلی است. مردمی که می خواهند کالاهای با دوام خریداری کنند، همچنین جوانهایی که میخواهند تازه ازدواج کنند، جهیزیهای تهیه کنند، برای این کالاها ما دنبال این هستیم که تسهیلاتی در اختیار مردم قرار دهیم. 20 درصد منابع جدیدی که داریم بوجود میآوریم تا به این مساله اختصاص دهیم تا مردم بتوانند اجناسی که میخواهند خریداری کنند. بانکها به آنها تسهیلات بدهند. یک شرایط ویژهای برقرار میکنیم از جمله اینکه اقساط آن طولانی میشود برای اینکه باری بر دوش مردم نباشد.
رییس جمهوری اظهار داشت: از این طرف یک تحریکی را انجام دهیم در زمینه تقاضا و در نهایت تولید داخلی تا حرکت بکند. چون اقتصاد مقاومتی یک پایه اصلیاش این است. اقتصادی که درونزا است باید در درون تولیدات داخلی ما حرکت بکند. بنابراین ما این اقدامات را هم در زمینه تسهیلاتی ارزان و بیشتر، منابع را در اختیار بانکها قرار میدهیم و از طرف دیگر تحریک تقاضا. از سوی دیگر هم دولت وارد عمل شود در طرحهای عمرانیاش و طرحهای بیشتر را داشته باشد و همچنین در صادرات غیرنفتی.
دکتر روحانی تصریح کرد: در این سه زمینه داریم اقدام میکنیم. این بسته که هفته آینده اعلام میشود، در قسمت اولش بانک مرکزی بلافاصله میتواند عمل کند. یعنی به بانکهای خوش حساب به آنهایی که میتواند مشوق بدهد به آنها اعلام کند. البته چارچوبی هم مقرر شده که این منابع جدید کجاها مصرف شود. این قدم اول بلافاصله میتواند انجام بگیرد.
رییس جمهوری با اشاره به اینکه در زمینه تسهیلاتی که به مردم باید داده شود ممکن است برای تدوین آییننامههایش یکی دو هفته زمان ببرد، خاطرنشان ساخت: آن هم اجرایی و عملیاتی میشود. آن 7.5 هزار میلیارد تومان هم در هفته آینده و تا پایان هفته میتواند به خزانه واریز شود. بنابراین یک حرکتی ظرف سه هفته آینده در بخش تولید احساس میشود و این تحرک میتواند یک رونق جدیدی به بخش تولید ما بدهد.
دکتر روحانی در ارتباط با مطالبات پیمانکاران که موضوع سوال بعدی بود، گفت: میدانید که پیمانکاران سالهاست برای دولت کار کردند و نتوانستند از دولت پولشان را دریافت کنند. سه الی چهار سال. از آغاز این دولت ما بخشی از بدهی پیمانکاران را پرداخت کردیم، اما هنوز فاصله داریم با تسویه طلب آنها و بخشی از این بدهی دولت پرداخت شده است.
رییس جمهوری افزود: از این طرف وقتی پیمانکار از دولت طلب دارد و دولت پولش را نمیدهد او برای اینکه پروژهاش را اجرا کند، از بانکها استقراض کرده است، پس این میشود معوقه بانکها، بانکها پول از کجا آوردند، یک مقدار از بانک مرکزی پس این بدهکار او است و او بدهکار کسی دیگر است که معضلی را ایجاد کرده است. سه چهار هفته است که بحثی را ادامه میدهیم که چگونه این سیکل بدهیها را یکجایی بشکنیم و قفلی را که ایجاد شده یک جایی باز کنیم و این کار ان شاء الله آغاز میشود.
دکتر روحانی اظهارداشت: به این ترتیب قفل بدهی های باقیمانده از قبل به پیمانکاران با اوراق مشارکت ، صکوک و برخی اقدامات عملیاتی باز خواهد شد.
رییس جمهوری ادامه داد: هم با اوراق مشارکت و هم با صکوک که برای اولین بار در دولت انجام میشود که البته نهایی نشده و در هفتههای آینده اجرا میشود، دولت بدهی خود را به پیمانکاران پرداخت میکند. پیمانکار میتواند آن را به بانک بدهد و بدهی او نسبت به بانک تسویه شود و بانک میتواند اوراق را در اختیار بانک مرکزی قرار دهد. دکتر روحانی تصریح کرد: بنابراین این سیکل شکسته میشود و این اقدام دیگری است که میتواند انجام بگیرد و در واقع بدهیهایی که به صورت یک زنجیره درست شده است درجایی باید شکسته شود و این هم اقدام دیگری است که در حال انجام گرفتن است .
رییس جمهوری با بیان اینکه با اقدامات دولت برای تحرک بخشیدن به رونق اقتصادی در ماه های آینده به شرایطی که کاملاً با شرایط گذشته متفاوت خواهد بود، می رسیم، اظهار داشت: برای حل مسایل اقتصادی به یک برنامه بلند مدت نیاز داریم، خوشبختانه تمام وزارتخانهها بدون استثنا، طرحهایشان را آماده کردند که در چه زمینههایی باید سرمایهگذاری شود و اولویتها کدام است و همچنین با کمپانیها و شرکتهای خارجی مذاکره می شود.
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی باید آماده گشایش در رقابتهای اقتصادی باشد تا در شرایط جدید یک حماسه جدید اقتصادی بیافرینیم، اظهار داشت:در واقع در شرایط جدید آینده خطوط اعتباری برای سرمایهگذاری خارجی بوجود میآید و کارآفرینان داخلی به منابع داخلی و خارجی میتوانند بهتر دسترسی داشته باشند.
رییس جمهوری با اشاره به اینکه این بسته میتواند برای این گذر زمان و دوره گذار یک تحرک خوبی را در اقتصاد کشور بوجود بیاورد، تصریح کرد: البته پولهایی که در خارج داریم و آزاد میشود عمدتاً پولهای بانک مرکزی است و این پول ها قبلاریالش خرج شده است. البته یک بخشی از آن هم مربوط به خزانه میشود.
مجری پرسید: از سخنان شما استنباط می شود که انبساطی است و خطر برگشت تورم. آیا بدین معنی است که از سیاست تک رقمی کردن تورم دست کشیدید؟
رییس جمهوری پاسخ داد: آن سیاست به جای خودش باقی است. یعنی آن سیاست ادامه پیدا میکند. تنها جایی که ممکن است شبهه بوجود آورد، آنجایی است که بانک مرکزی منابع جدیدی را در اختیار بانکها قرار میدهد، ذخیره قانونی را کاهش میدهدو در اینجا بانک مرکزی به رصد کردن مکلف شده است.یعنی ضمن آزاد کردن منابع، وضع تورم را رصد میکند.
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه خط قرمز ما این است که تورم ماهانه ما زیر یک درصد باشد و بر این مبنا حرکت میکنیم، ادامه داد: برخی نسبت به سرمایهگذاریهای خارجی و ورود کمپانیهای خارجی تذکر میدهند و ما این تذکر را به جان میخریم و کاملاً درست است.
- مدیران اقتصادی و شرکتهای خارجی به آوردن سرمایه و همکاری فناورانه با ایران ملزم شده اند
رییس جمهوری افزود: مدیران اقتصادی و شرکتهای خارجی به آوردن سرمایه و همکاری فناورانه با ایران ملزم شده اند .
دکتر روحانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ورود سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی خارجی تهدیدی برای شرکتهای دانشبنیان ما محسوب میشود چراکه بخشی از شرکتهای دانش بنیان به دلیل شرایط تحریم و محدودیتهایی که حاکم بوده، موفق هستند و توانستند نوآوریهایی را صورت دهند و رونق داشته باشند حال اگر تحریمها برداشته شود، با ورود فناوری جدید این شرکتها تقاضای خود را از دست نمیدهند، تاکید کرد: اولاً دولت حمایتهای خود از شرکتهای دانشبنیان را ادامه و افزایش خواهد داد. همچنین در همکاریهای بینالمللی این شرکتها سود بالایی میبرند.
رییس جمهوری ادامه داد: در یکسال اخیر بعضی از شرکتهای دانشبنیان با دانشمندان ایرانی خارج از کشور مشارکت هایی آغاز کرده اند. در طول چند ماه گذشته معاون علمی و فناوری رییس جمهور در دولت گزارش داد سی نفر از نخبگان ایرانی که در خارج فعالیتهای بسیار خوبی داشتند به ایران برگشته و فعالیت میکنند، صدها نفر از اندیشمندان ایرانی در خارج همکاری میکنند.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه بعد از رفع تحریم فضایی که باز میشود که وارد یک فضای رقابت بینالمللی خواهیم شد، اظهار داشت: حتی فناوری از یک طرف عاملی است برای تحرک جدید اندیشمندان کشور و از طرف دیگر همکاریها با دنیا شروع میشود.
رییس جمهوری افزود: در حال حاضر بسیاری از پروژهها مربوط به ایران بوده و یک طرف پروژه یک دانشگاه و موسسه تحقیقاتی در خارج از کشور است که با یکدیگر همکاری میکنند.
- دروازه های کشور برای تعطیل شدن شرکت های دانش بنیان باز نخواهد شد
دکتر روحانی با تاکید بر اینکه همه با یکدیگر تلاش کنیم تا بهرهوری که در اقتصاد ما بسیار مهم است، افزایش یابد، گفت: استفاده ما از رشد اقتصادی بسیار کم است و در این شرایط معنایش این نیست که دروازهها باز میشود شرکتهای دانشبنیان ما تعطیل شود و فناوری را فقط از خارج وارد کنیم بلکه این فناوریها برای این است که به شرکتهای دانش بنیان رشد داده شود و آنها بتوانند سرعت بیشتری در تحرکات علمی پیدا کنند.
- شرط حضور سرمایه گذاران خارجی ، مشارکت در جذب بازارهای منطقه ای است
دکتر روحانی در ادامه گفتگوی زنده تلویزیونی با مردم با بیان اینکه شرکتهای دانشبنیان در تمام پروژههایی که دارند باید سریعتر به اهداف خود برسند، گفت: بسیاری از پروژههای علمی در شرایطی هستندکه باید با یک برند خارجی در دنیا شریک شوند و در این راستا یکی از شرایط ما برای حضور کارآفرینان خارجی در ایران این است که بخشی از بازار داخلی را به آنها میدهیم به شرط اینکه با هم بتوانیم بخشی از بازار منطقه و بازار بینالمللی را به دست بیاوریم.
رییس جمهوری با بیان اینکه در شرایط جدید میتوانیم به ایجاد فضای جدید و نو در اقتصاد ایران بسیار امیدوار باشیم، خاطرنشان کرد: البته هدف ما در مذاکرات هستهای از روز اول برخلاف برخیها که با لحن دیگری سخن میگویند و حرف میزنند، رشد اقتصاد داخلی بوده است.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه اگر تمام امکانات کشور بسیج شود و تمام پسانداز کشور به بخش تولید بیاید سرمایه کافی برای رسیدن به رشد مطلوب در اختیار نیست، گفت: ما نیازمند رقم بسیار بالایی برای سرمایهگذاری هستیم؛ وزیر نفت اعلامکرده که به 70 میلیارد دلار سرمایهگذاری در بخش پتروشیمی نیاز داریم. از سویی نیاز به دهها و صدها فروند هواپیمای جدید در حمل و نقل، نیاز به لوکوموتیوهای جدید و واگنهای جدید و نیاز به توسعه بنادر داریم و کار بسیار عظیمی پیش روی ما است.
- راه نفوذناپذیری در برابر قدرتها، اقتدار ملی و امنیت اقتصادی است
رییس جمهوری با بیان اینکه خوشبختانه بسیاری از ایرانیان خارج از کشور در جلسه توسعه استان ها حضور پیدا میکنند و همانجا طرحها را با هم تبادل کرده و قراردادها امضا میشود، اظهار داشت: این نشان این است که کشور ایران آن جاذبه کافی را برای رشد و رونق اقتصادی دارد و ما باید همه ظرفیتهای کشورمان را برای رونق تولید و در نهایت برای ایجاد اشتغال جوانان به فعلیت تبدیل کنیم. دکتر روحانی با اشاره به اینکه امروز ترکیب متقاضیان کار و شرایط آنها با گذشته متفاوت است و ما باید بتوانیم با فناوریهای جدید و سرمایهگذاری اشتغال کافی را در ایران بوجود آوریم، افزود: راه نفوذ ناپذیری کشور در برابر قدرتهای بزرگ رسیدن به قدرت و اقتدار است و ما باید شرایطی را ایجاد کنیم که درآن امنیت کافی اقتصادی و تسهیلات لازم باشد.
- باید با فساد مبارزه جدی کنیم؛ از سایر قوا کمک همراهی بیشتری طلب می کنم
رییس جمهوری با تاکید بر ضرورت نیاز به اصلاحات ساختاری در اقتصاد داخلی، خاطرنشان کرد: بانکها و بخشهای اقتصادی ما باید اصلاح شده و با فساد مبارزه جدیتر داشته باشیم.
دکتر روحانی افزود: اگر میخواهیم در این کشور سرمایه بیاید باید رقابت سالم بوده و با فساد مقابله کنیم چرا که یک سرمایه دار به سود و شرایطش برای سرمایه گذاری نگاه میکند.
رییس جمهوری بر مشارکت و تلاش همه قوا و بخش های مختلف و مد نظر قرار دادن سیاست های اقتصاد مقاومتی در این راستا تاکید کرد و گفت: پیروزی در برابر قدرت های بزرگ و رسیدن به توافق بخاطر حضور و حمایت مردم، هدایتهای مقام معظم رهبری، هماهنگی با سایر قوا و همراهی نیروهای مسلح بود و در پسا برجام بیشتر نیاز به هماهنگی و کمک و حضور مردم داریم و مطمئناً با قدرتی که پیدا میکنیم و با اقتصاد و فرهنگ قوی و ایمانی که جوانهای عزیز ما دارند، نگرانی در زمینه نفوذ قدرتهای بزرگ از جمله آمریکا و دیگران برای رسیدن به اهداف خودشان وجود نخواهند داشت.
- به وعده خود برای تعامل سازنده با دنیا ، نجات اقتصاد و احیای اخلاق پایبندم
رییس جمهوری با بیان اینکه ما میتوانیم در برابر این نفوذ هم سدی را بوجود بیاوریم، گفت: آن قولهایی که از اول به مردم دادیم، آن سه شعار نجات اقتصاد ایران، تعامل سازنده با جهان و احیاء اخلاق من به همه آن سه شعارم همچنان پایبند و متعهد هستم و معتقدم که با اقتصاد و سیاست خارجی درست و با اخلاق و فرهنگ ما میتوانیم شرایطی را بوجود آوریم که ان شاء الله در همه زمینهها موفق باشیم و آنچه در شأن ملت بزرگ ایران است به آن نقطه دست پیدا کنیم.
دکتر روحانی در پاسخ به سوالی درباره اینکه در کنار تداوم مهار تورم و رشد اقتصادی چه برنامه ای برای کاهش نرخ بیکاری دارید؟، اظهار داشت: رشد اقتصادی برخی بخشها ممکن است خیلی اشتغالزا نباشد، اما دولت به تولیدی بیشتر توجه دارد که یکی از اهداف آن کاهش نرخ بیکاری باشد. به هر استانی که میروم یکی از سوالاتم شرایط بیکاری آن استان است. دیروز هم که در استان سرسبز مازندران و در خدمت مردم بسیار صمیمی این استان بودم، از مقامات اجرایی آن استان سوال کردم و آماری که دادند خوشحال شدم. گفتند از پارسال تا امسال بیکاری ما از 10.4 به 10 رسیده است یعنی 4 دهم درصد کاهش پیدا کرده است. استان قبلی هم همین شرایط را داشت.
رییس جمهوری اضافه کرد: اشتغال برای ما مهم است و لذا واحدهای صنعتی کوچک و متوسط به عنوان یکی از اولویتهای ماست چون آنها اشتغال بیشتری میتوانند ایجاد کنند. ما صنایع بزرگی داریم که واحدهای پایین دستی باید برای آنها ایجاد کنیم.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه آمار ما نشان میدهد در بخش کشاورزی هم ما رشد اشتغال در یکسال گذشته داشتیم، تصریح کرد: در خدمات و صنعت باید اشتغال ایجاد کنیم. ما در زمینه کشاورزی طرحی که برای تجهیز زمینها و آبیاری مدرن داریم چه در شمال، چه در غرب و چه در همه استانها تحرکی خوبی در این زمینه بوجود آورده است.
رییس جمهوری خاطرنشان ساخت: ما مشکلات فراوانی در حوزه آب، محیط زیست و حمل و نقل و اشتغال داریم که اشتغال به عنوان مهم ترین مساله ماست. اینها به عنوان اهداف مهم مدنظر ما است. من در پیام نوروزی به مردم گفتم که امسال سالی است که همه تلاش ما برای رونق اقتصادی است و برای صادرات غیرنفتی.
دکتر روحانی با اشاره به اینکه روابط ما با کشورهای همسایه در زمینه اقتصادی خیلی بهتر از گذشته شده است، گفت: پیام من به کشورهای منطقه ، همکاری برای ثبات ، توسعه و رونق اقتصادی است. صادرات غیرنفتی ما به کشورهای همسایه در حال افزایش است. امیدوارم در آینده نه چندان دور شاهد روابط صمیمی با همه همسایگان باشیم. البته الان یکی دو کشور ممکن است شرایطش را نداشته باشند اما پیام من به همه همسایگان و همه کشورهای منطقه این است که بیاییم برای ثبات و امنیت منطقه و مشارکت با همدیگر برای توسعه، بکوشیم.
رییس جمهوری ادامه داد: ما کشورهایی که در کنار هم جمع شدیم، اکثرمان کشورهای اسلامی هستیم و بقیه هم کشورهای دوست ما هستند. ما باید در این منطقه، تلاش فراوانی بکنیم برای رونق اقتصادی و اتفاقاً رونق اقتصادی است که میتواند پایهای برای مبارزه با تروریسم هم باشد. اگر فقر آمد آن فقر خودش سربازگیری میکند برای گروهکهای تروریستی. ان شاء الله شاهد منطقهای امنتر باشیم و شرایط رفاهی بهتر برای ملت عزیز ما فراهم شود.
- سیاستهای دولت در طرح تحول سلامت و امنیت غذایی ادامه خواهد یافت
دکتر روحانی با اشاره به اینکه دولت سیاست های رفاهی، سلامت، بیمه و تامین امنیت غذایی را تداوم خواهد داد، اظهار داشت: تأکید میکنم دولت به همه این سیاستها پایبند است و آنها را ادامه میدهد.
رییس جمهوری با تاکید بر اینکه همه باید با هم همکاری کنیم، تصریح کرد: مردم ما فقط در انتخابات سال 92 پای صندوق نیامدند و فقط برای رای دادن نیامدند، بلکه رفتارشان هم همواره در این دو سال رفتار حمایتی از دولت و مشارکت در امور مهم بوده و ما باید این راه را ادامه دهیم.
نظر شما