همانگونه كه مدرسه سينمايي لودز لهستان براي بسياري از تاريخ‌نويسان سينمايي اولين و معتبرترين موسسه ملي سينمايي جهان تلقي مي‌شود؛ مكتب زاگرب كه توسط "استوديوي زاگرب فيلم" پشتيباني مي‌شد مهمترين جنبش سينمايي در ژانر محبوب انيميشن به حساب مي‌آيد.
به روايتي تولد مكتب زاگرب مي‌تواند حاصل كري خواني هنري بلوك شرق و غرب در دوران جنگ سرد باشد. از 1938 تا 1950 كمپاني والت ديسني به عنوان بخشي از سينماي آمريكا چنان شهرت و اعتباري در سراسر جهان بدليل ساخت انيميشن‌هاي سينمايي بدست آورده بود كه هيچ كشور و يا كمپاني اروپايي نيز به خود اجازه رقابت با اين غول جادو را نمي‌دادند. ژاپني ها نيز كه يد طولايي در انيميشن داشتند بيشتر به بومي‌سازي مشغول داشتند. در همين سالها پس از تاسيس استوديوي زاگرب فيلم در سال 1953 چندين انيماتور جوان و خلاق دور هم جمع شدند و مبنا و هدفي عالي براي خود و توليدات آينده‌شان تصوير كردند.
به زعم اين انيماتورهاي اهل يوگسلاوي( كروواسي فعلي) آنچه والت ديسني و انيماتورهاي توانمندش مي‌ساختند جز كارتون‌هاي پرزرق و برق و تجاري نبود.
در مكتب زاگرب اصل كار بر سادگي و خلق كاراكترهايي بود كه كودكان و بزرگسالان به تمام معني آنها را در زندگي خود لمس كنند. طنز؛ سادگي و غلبه محتوي بر فرم از اصلي‌ترين عناصر تشكيل‌دهنده سياست هنري انيماتورهاي مكتب زاگرب بود. خالقان اين انيميشن‌ها موضوع را بسيار مهم مي‌دانستند و سادگي در بيان آن را براي تماشاگران جا انداختند.
در بهار 1953 از مجموع 570 انيماتوري كه در زاگرب فيلم گرد هم آمدند چيزي حدود 19 انيميشن در زمان هايي حدود 4 تا 8 دقيقه توليد شد كه بعدها هركدام از آنها منشا توليدات تلويزيوني مشهوري همچون " پروفسور بالتازار" شدند.
از 1953 تا 1978 مكنب زاگرب دقيقا 568 فيلم انيميشن توليد كرد كه در طي اين سالها 453 جايزه بزرگ و كوچك را از آن خود كردند. در واقع در اواخر دهه 60 تا اوايل دهه 80 زاگرب فيلم و گروه موسوم به مكتب زاگرب نه تنها انيميشن كلاسيك را به عاليترين سطح خود رسانيدند بلكه به قطب جهاني انيماتورهاي هنري نيز تبديل شدند.
انيماتورهاي مكتب زاگرب پس از درخشش در جشنواره‌هاي معتبر كن و برلين؛ خودشان به فكر تاسيس يك جشنواره فيلم رسيدند و سرانجام در سال 1972 جشنواره انيميشن فيلم زاگرب تاسيس گرديد.
مكتب زاگرب اما توسط مورخ شهير سينما ژزژ سادول بين سالهاي 1952 تا 1953 نامگذاري شده است. و از آن موقع عمده نويسندگان سينمايي و علاقمندان به سينما اين جنبش سينمايي را به مكتب زاگرب مي‌شناسند.
Nina Ožegović*
نظر شما