قابلیتهای تکنیکی و ایدههای خلاق کاریکاتوریستهای ایرانی با ورق زدن کاتالوگهای جشنوارهها و مقایسه کیفیت کارها بیشتر دست آدم میآید.
به خوبی روشن است که موفقیتهای این هنرمندان، چیزی فراتر از یک تصادف و اتفاق هرازگاهی است. به جرأت میتوان گفت که به لحاظ فنی ما صاحب نهاد کاریکاتور شدهایم، هرچند میتوان گلایه کرد که آنها که میتوانند، آنقدرها به این هنر اهمیت نمیدهند و علاوه بر این، شرایط هنوز برای عرضه عمومی و پیدا کردن مخاطب غیرجشنوارهای مهیا نیست. محمدعلی خلجی - کاریکاتوریست 31ساله ایرانی - هفته پیش در 3جشنواره بینالمللی برنده شد.
خلجی که تا به حال 78جایزه خارجی و 27جایزه داخلی برده، گله دارد که چرا موفقیتهای کاریکاتوریستها نادیده گرفته میشود و فوق فوقاش به یک تقدیر کوچک سالانه بسنده میشود. حال و هوای کارهای خلجی بیش از آنکه طنزآمیز باشد، تأملی و حتی سیاه است و تکنیکشان به کارهای هنرمندان اروپــــای شــرقی یــــا کاریکاتوریستهای روشنفکر آمریکایی نزدیک است.
او در اینباره میگوید: «کارهای شاد و مفرح، زیاد با روحیهام سازگار نیست، هرچند آثاری با این حال و هوا هم دارم. من تحتتاثیر توکا نیستانی بودهام و الان هم کارهای ایشان را تعقیب میکنم. به لحاظ اجرایی هم متأثر از ریچارد هالند و کلود سر هستم».
خلجی نگاه جشنوارهها را به کاریکاتور متفاوت میداند و در فرستادن کار برای آنها این نکته را مدنظر قرار میدهد؛ «معمولا کشورهای آسیای شرقی برایشان خندهدار بودن و ایده کار مهم است و کشورهای اروپای شرقی، تکنیک کار و کارهایی که نیاز به تفکر دارند را میپسندند».
محمدعلی خلجی اهل همدان است و کارگردانی خوانده. او برای اتود ایدههایش، گاهی، یک روز وقت میگذارد و بعضا اجرای آنها 3روز طول میکشد.
حلق به صرف سیگار. بیشتر شبیه یک کار گرافیکی است و واقعیت سیگار را خوب نشان داده. این اثر از کارهای چاپ نشده خلجی است.
خانهها تبدیل به سنگر شده. این کار هفته پیش جایزه برد. جشنواره «فونتاناروسا»ی آرژانتین به این اثر جایزه داد و در مسابقه المپیک چین هم برنده شد.
این دزدها که انگار از تیمارستان فرار کردهاند تا به حال 6جایزه برای این اثر دست و پا کردهاند. «یومیوری شیمبون»، «تایجون» و «زامک» لهستان از جشنوارههایی بودهاند که به این اثر جایزه دادهاند.
از دهان مترسک پیداست که خنده ندارد. تضاد سفیدی پرندهها با فضای تاریک و پر از هاشور اثر، بیپناهی آنها را تشدید کرده است. هنوز با تمام ادعاهای بشر، صلح، موضوع اصلی بسیاری از جشنوارههاست. این اثر برنده جایزه ویژه روزنامهنگاران در بیست و ششمین دوره جشنواره «نصرالدین هوجای» ترکیه شده است.
گربه در بعضی کشورها نماد بدشانسی است و سربازان هم به جای فشنگ، گربه پرتاب کردهاند تا بخت دشمن را کور کنند. تکنیک این کار، چوب کبریت با جوهر راپید است؛ یکی از کارهای جدید خلجی که باز هم در آن جنگ حضور دارد.
صفآرایی آپارتمان مقابل جنگل. کافی است به ریشه درختها نگاه کنید تا ببینید برنده کیست. این اثر از کارهای جدید خلجی است و برای اولین بار است که چاپ میشود. البته آن را برای مسابقهای در برزیل با موضوع «برای جنگل آمازون» فرستاده که هنوز نتیجهاش نیامده.
در هنگامه هجوم رسانههای تصویری و غربت کتاب، چنین اتفاقی تقریبا فانتزی است. این کار جایزه جشنواره «تایجون» کره جنوبی را برده.