آيا همان چند صفحه كتابي كه در مدرسه و احيانا دانشگاه خوانده‌ايد، برايتان كافي است؟ گمان نمي‌كنيد مطالعه تاريخ هم مي‌بايست مثل صبحانه و مسواك و اخبار در همه اوقات‌تان جاگير شود؟
تاريخ سرگذشت آدم‌ها و جريانات است. تاريخ صحنه عملكرد آدم‌هايي است مثل ما در موقعيت‌هاي سخت و تكرارشدني! رفتار آدم‌ها عموما در برابر حوادث، يكسان و قابل تكرار است مثلا در صحنه‌هاي سخت زلزله، توفان و سيل يا يك فتنه اجتماعي. آدم‌ها خطاهاي گذشتگان را تكرار مي‌كنند. اگر تاريخ ندانيد همان كارهايي را خواهيد كرد كه صدها سال قبل رخ داده است؛ ملغمه‌اي از سعي‌ها و خطاها. پس بايد تاريخ خواند تا بتوان خود را پيش‌بيني كرد! بعضي صفحه‌ها در تاريخ مهم‌تر است چون سرتاسر پر است از درس و عبرت، مثل جريان كربلا، مثل غدير يا اتفاق سقيفه يا حتي همين اواخر مثل نهضت مشروطه و يا تاريخ انقلاب اسلامي ايران.
شما مي‌توانيد معادل خود را در تاريخ پيدا كنيد. فقط كافي است با چشم باز در جريان حوادث صدر اسلام بگرديد و يكي را با مختصات و مشابهت در دلبستگي‌هاي خود پيدا كنيد، آن‌وقت ببينيد او چه موضعي گرفته وكدام طرف ايستاده است؟ و البته اين يك تمرين مهم و زيباست.
اگر شما نمي‌توانيد خودتان را پيش‌بيني كنيد پس نخواهيد توانست خودتان را به قضاوت بنشينيد، پس خودتان را نخواهيد شناخت. آن وقت خواهيد شد مثل هزاران نفر از آدم‌هاي اين روزها كه مثل ژله، اين ور و آن ور مي‌لغزند و هميشه درجا مي‌زنند.
مثلا روزي وارد زندگي مشترك مي‌شويد اما رفتارهايي از شما سرخواهد زد كه هيچ وقت پيش‌بيني نكرده‌ايد! پس دچار چالش خواهيد شد. به صخره‌هايي خواهيد رسيد كه هيچ وقت گمان نمي‌كرديد اما چون از قبل خودتان را تجهيز نكرده‌ايد در خواهيد ماند و در سرماي دره‌ها، يخ خواهيد بست. شايد در مسير زندگي به دشواري‌هايي برسيد كه آمادگي لازم دارد. دست‌وپنجه نرم كردن با فقر اقتصادي، گرفتارشدن با يك همسر بداخلاق، همراه شدن با يك معتاد يا حتي يك فرزند معلول اما دوست‌داشتني. چه خواهيد كرد؟ نيازي به ترسيدن نيست، شايد هم ثروتمند شويد يا به رفاه كامل برسيد، آنجا هم از خود بپرسيد چه خواهيد كرد؟ آيا قابل پيش‌بيني هستيد؟
نظر شما