اقتصاد ایران و همسایگان در پسابرجام

امارات با توسعه و بسترسازي بندر جبل‌علي دوبي توانست در حدود 700سرمايه‌گذار ايراني را جذب كند كه معادل 10درصد تعداد كل شركت‌هاي فعال در اين منطقه است. تركيه نيز با تجهيز مناطق آزاد خود توانست حدود 3500سرمايه‌گذار ايراني را جذب كند. از سوي ديگر براساس تحريم‌هاي اتحاديه اروپا در روز شنبه 27اسفند 1390 شبكه سوئيفت ارتباط خود را با ايران قطع كرد و پس از آن بود كه صادرات مجدد به يكي از درآمد‌هاي آسان مناطق آزاد امارات و تركيه تبديل شد و در زمان خريد‌هاي خارجي، شخص حقيقي يا حقوقي ثالثي به‌عنوان واسطه حضور داشت كه درصد سود دلخواه خود را به ارزش محموله مي‌افزود و كالا با قيمت بالاتري به‌دست وارد‌كننده و مصرف‌كننده مي‌رسيد.

نمي‌توان دريافت‌هاي 100درصدي كل هزينه قبل از حمل كالا كه در مواردي منجر به دريافت همه پول و عدم‌تحويل كالا مي‌شد را نيز درنظر نگرفت چرا كه به‌علت پرداخت پول توسط صرافي‌ها، پيگيري حقوقي آن نيز نتيجه‌اي نداشت. با اجرايي شدن برجام واسطه‌هاي امارات و تركيه كه چنين پول‌هاي آساني را به جيب مي‌زدند، حذف خواهند شد.

با افت شديد قيمت نفت، اكنون ايران با اتكا به 25درصد منابع نفتي نيز قادر به تأمين بودجه سالانه خود خواهد بود اما كشورهاي خاورميانه و صادركننده نفت، همه بيش از 90درصد بودجه سالانه خود را از صادرات اين فرآورده تأمين مي‌كنند. بانك جهاني نيز رشد 5 درصد اقتصادي ايران در سال آينده را پيش‌بيني و در برنامه ششم توسعه نيز رشد اقتصادي 8درصد و جذب سرمايه‌گذاري مستقيم 30تا 50ميليارد دلار سالانه پيش‌بيني شده است. به روايت كنگره آمريكا نيز 50ميليارد دلار يا به روايت رئيس‌كل بانك مركزي ايران بيش از 32ميليارد دلار از دارايي‌هاي بلوكه شده ايران آزاد خواهد شد.

همچنين از اين پس بسياري از سرمايه‌گذاران ايراني كه سرمايه خود را به مناطقي مانند جبل‌علي دوبي يا مرسين واژه تركيه منتقل كرده‌اند، (سازمان توسعه صنعتي ملل متحد رقم آن را حدود 800ميليارد دلار اعلام كرده است) با اتخاذ سياست صحيح از سوي شوراي‌عالي مناطق آزاد، آن را به مناطق آزاد ايران منتقل خواهند كرد. روي ديگر چشم‌انداز مثبت اقتصاد ايران، بازشدن درهاي بازار ايالات متحده آمريكا با حدود 318ميليون جمعيت است كه مقصد مناسبي براي صادرات محصولات ايراني ازجمله صنايع غذايي، مشتقات نفت و پتروشيمي، صنايع معدني، نساجي و فرش خواهد بود و مي‌توان تراز تجاري ايران را به‌راحتي به نفع كشورمان مثبت كرد.

• عضو اتاق بازرگاني لندن