خیریه‌های سر راهی

روش كار در واگن ويژه بانوان دقيقا به اين شكل است: اين خانم‌ها وارد مي‌شوند، افراد را به‌صورت تكي مخاطب قرار مي‌دهند و درباره مؤسسه مي‌گويند و كارتي هم به گردن دارند. افراد هم كه اغلب به‌دليل مخاطب خاص قرار گرفتن در معذوريت قرار مي‌گيرند، يا دست در كيف مي‌كنند و مبلغي كمك مي‌كنند و يا شرم‌زده عذرخواهي مي‌كند و مي‌گويند پول ندارند. اين خانم‌هاي جمع‌آوري‌كننده پول خير، البته چرخشي كار مي‌كنند. اما عده‌اي ديگر از مؤسسه‌اي ديگر به‌صورت دائم جلوي ورودي متروي برخي ايستگاه‌ها مي‌ايستند؛ مانند ايستگاه ميدان آزادي و 4-3 نفري از مردم خواهش مي‌كنند چند لحظه بايستند و بازتبليغ و صدور قبض و... .

مدتي پيش هم يكي از دوستان ماجراي جالبي تعريف كرد. گفت خانمي يك صندوق صدقات دم در خانه‌شان آورده و او براي اينكه بداند صندوق براي كجاست و كمك كند يا نه، يك صبح تا ظهر با هرجايي كه عقلش مي‌رسيده تماس گرفته و بي‌نتيجه مانده است. آخر سر زنگ مي‌زند به مؤسسه‌اي كه شماره‌اش روي صندوق است و با هرزباني كه مي‌پرسد شما مجوز فعاليت‌تان را از كجا گرفته‌ايد، بي‌جواب مي‌ماند. فقط به او مي‌گويند ما شركت هستيم و شماره ثبت داريم. او هم مي‌گويد من هم يك شماره ثبت شركت دارم و هيچ فعاليتي نمي‌كنم.

به همين راحتي...! دور و بر ما پر شده است از مؤسسات خيريه كه پول جمع مي‌كنند براي نيازمندان و ما هم به‌دليل همنوع دوستي به اين مؤسسات كمك مي‌كنيم، درحالي‌كه نه ما مي‌فهميم كه آيا اين پول‌ها درست خرج مي‌شوند يا نه و نه كساني كه مسئول كنترل اين امور هستند. بگذريم كه از اساس اين كار با عقل جور درنمي‌آيد كه اين خيريه‌ها نيروهايي استخدام كنند تا در سرما و گرما جلوي در مترو بايستند و از مردم كمك جمع كنند. احتمالا اين خانم‌ها براي كاري كه انجام مي‌دهند، حقوق مي‌گيرند. مؤسسه خيريه چقدر از درآمدش را صرف حقوق اين افراد مي‌كند؟ باز هم قانون محكمي در رابطه با پيگيري اين موضوع نداريم. هيچ‌كسي هيچ‌كاري با اين مؤسسات ندارد. اصلا انگار حواس كسي نيست. شما تا شاكي خصوصي نباشي نمي‌تواني به اين مؤسسه بروي و بپرسي پول را كجا خرج مي‌كني يا به اين خانم‌ها بگويي چرا در واگن و جلوي مترو از مردم پول مي‌گيري؟

من نمي‌گويم تمام كساني كه از اين راه براي نيازمندان كمك جمع مي‌كنند اهل سوءاستفاده هستند، حرفم اين است كه با اين اوضاع، راه براي سوءاستفاده كاملا هموار است. حرف آخر اينكه دلمان براي همنوع‌ نيازمندمان به درد بيايد و به آنها كمك كنيم؛ اما از راه درستش. تمام مؤسسات خيريه‌اي كه كار درست و درماني در اين زمينه انجام مي‌دهند، شماره حساب دارند. قبلا هم مدير گروه نظارت و ارزيابي سازمان‌هاي مردم‌نهاد وزارت كشور در اين‌باره گفته است كه مردم اگر كمك‌هاي خود را به‌حساب بانكي مؤسسات داراي مجوز واريز كنند بهتر است چون آنها مي‌توانند نظارت دقيق‌تري روي كار مؤسسات داشته باشند؛ اينكه چه مقدار پول واريز شده است و به چه شكلي از حساب مؤسسه خارج شده. اما وقتي كمك نقدي به هيأت مديره و كارمندها تحويل داده مي‌شود نحوه خرج كردن آن به عملكرد هيأت مديره بستگي دارد. مؤسسات خيريه بزرگ كه كارشان قانونمند و روشن است معمولا به‌صورت نقدي وجهي دريافت نمي‌كنند اما مؤسساتي كه عملكرد روشني ندارند از مردم درخواست كمك‌هاي نقدي مي‌كنند.