بهشتی: فکر ضدیت میراث فرهنگی با توسعه نتایج تلخی داشته است

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری این مطلب را در نخستین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار که امروز با حضور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و تعدادی از شخصیت‌های فرهنگی و اجرایی توسط پژوهشگاه برگزار شد مطرح ساخت.

اواظهار داشت: ما در طول دهه‌های اخیر چه قبل از انقلاب چه پس از انقلاب و از زمانی که مفهوم توسعه به مفهوم مدرن در کشورمان اتفاق افتاده شاهد نسبتی بین مفهوم توسعه و بحث میراث فرهنگی هستیم ،البته منظور میراث فرهنگی فقط جنبه‌های حفاظتی میراث نیست بلکه همه جنبه‌های آن را شامل می‌شود.

بهشتی با اشاره به وجود نسبت بین میراث فرهنگی و توسعه درمقیاس جهانی افزود: ما سه نسبت را می‌توانیم به جا بیاوریم ، یکی که تقریبا در همه جای دنیا تجربه شده و نتیجه‌های تلخی هم به بار آورده این فکر است که توسعه و موضوع میراث فرهنگی ضد هم هستند یعنی اینکه میراث فرهنگی مانع توسعه درکشور می‌شود.

• آسمان میراث فرهنگی در همه جای جهان یک رنگ است

بهشتی در ادامه آثار و محوطه‌های تاریخی که به چشم دیده می‌شوند را آثار ملموس دانست و افزود:اگر اهل بصیرت باشیم می‌بینیم خرابکاری‌ها در آثار ناملموس بیشتر است.

بهشتی گفت: تعریف میراث فرهنگی و توسعه به گونه‌ای که ضدهم شناخته شوند فقط در ایران تجربه نشده بلکه در کشورهای دیگر جهان هم مشاهده شده است.

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه برا ی نمونه بافت تاریخی شهر"گنت" بلژیک بسیار زیبا مرمت شده است، افزود: شهردار در پاسخ به این پرسش من که از چه زمانی مرمت را شروع کردید پاسخ داد که از 26 سال پیش.

بهشتی افزود: به گفته شهردار گنت آنها پیش تر از آن آثار خود را تخریب می‌کردند یعنی همین کاری که ما می‌کنیم، از این رو این پدیده اختصاصی ما نیست و آسمان میراث فرهنگی در همه جای جهان یک رنگ است.

بهشتی در ادامه با اشاره به این نکته که نسبت دیگر اتفاق افتادن توسعه با مراعات کردن میراث فرهنگی است، گفت: امروز در کشورهای پیشرفته دنیا و در بسیاری از نقاط این الگو تقریبا رعایت می‌شود یعنی یک چیزی به اسم توسعه که به همان مفهوم قبلی است و میراث فرهنگی هم به همان مفهوم قبلی است و یعنی اینکه این دو به صورت مودبانه رعایت هم را می‌کنند.

او افزود: برای نمونه در ایتالیا نقشه باستان شناسی آنها بطور دقیق تهیه شده و همه دستگاه‌ها موظفند که این نقشه و عرصه و حریم‌ها را رعایت کنند که همه هم مراعات می‌کنند.

بهشتی گفت: یعنی انگار میراث فرهنگی سوی خود و توسعه هم سوی خود می‌رود ولی رعایت می‌کنند. و یک جایی هم دستشان به دست هم می‌رسد و در این حالت برای نمونه در بحث توریسم احساس می‌کنند که باهم کار دارند و اینها فقط نسبت آداب و معاشرت با همدیگر را رعایت می‌کنند که این هم یک نسبت است .

او افزود: اما نسبت سومی وجود دارد که در صحبت‌های آقای دکتر آخوندی هم به آن اشاره شد یعنی ما حقیقتا باید نسبت به مفهوم توسعه که می‌بایست عطر و طعم سعادتمندی را به ما بچشاند یک ورود ماهوی داشته باشیم .

بهشتی تاکید کرد: توسعه نمی‌تواندسعادتمندی، آرامش، امنیت و افق روشن را به ما بچشاند مگر با ابتنای به میراث فرهنگی باشد.

او افزود: اگر قرار است درخت سبز و خرم باشد و میوه های شیرین فراوان بدهد باید پایش روی ریشه‌هایش باشد و گرنه گل‌های چیده شده‌ای است که شما از گلفروشی می‌خرید و داخل گلدان می‌گذارید و بعد از دو سه روز هم گل‌ها پژمرده می شود و بعد به سطل آشغال می‌افتد.

بهشتی گفت: یعنی اگر مفهوم توسعه این باشد پس با موضوع میراث فرهنگی کار دارد و با هیچ چیزی به اندازه موضوع میراث فرهنگی کار ندارد اینها ریشه‌هاست. یعنی برای ما باید مهم باشد که این سرزمین کجاست به مفهوم عمیق کلمه نه فقط درحد مختصات جغرافیایی، طول و عرض جغرافیای به مفهم عمیق کلمه و مردمی که آنجا زندگی می‌کنند کی هستند؟ دارای چه مزیت‌هایی هستند؟ چه ماموریت‌هایی را می‌شود به آنها سپرد و چه ماموریت‌هایی را نباید به آنها سپرد، افراد دیگری هستند که می‌شود ماموریت‌های دیگری به آنها سپرد.

بهشتی با اشاره به اینکه اگر برای ما توسعه یافتن مهم است باید توپوگرافی فرهنگ کشورمان را بشناسیم افزود: البته فقط به توپوگرافی زمین شناختی آن یا به صورت سطحی اکتفا نکنیم، در این صورت است که می‌توانیم صحبت از پایداری بکنیم. او با طرح این پرسش که پایداری چیست گفت: یعنی مانند طبیعت ما در جامعه ، در فرهنگ،هم یک اکوسیستمی داریم که باید اینها را مراعات کرد و اگر اینها را رعایت کنیم آن موقع است که می‌توانیم توقع داشته باشیم که پایداری اتفاق بیفتد.

• آشکار کردن منظره نسبت میراث فرهنگی و توسعه

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به این نکته که تجربه دهه های اخیر ما متاسفانه بیشتر در فصل اول به سر می برد افزود: البته مدتی است که کم و بیش در قوانین و مقرراتمان، در مراعات بعضی از دستگاه ها یک بارقه هایی از فصل دوم هم کم و بیش دیده می شود اما یک مقدار کار دارد که به فصل سوم برسد.

او تصریح کرد: البته سخنان آقای دکتر آخوندی بیشتر دعوت به فصل سوم بود و من امیدوارم هرچه زودتر به فصل سوم برسیم.

بهشتی در پایان به هدف برگزاری این همایش اشاره کرد و اظهارداشت: همه ما با این رویا این همایش را برگزار کردیم که ببنیم می توانیم پرده را کنار زده و این منظره از نسبت بین میراث فرهنگی و توسعه را هم آشکار کنیم تا شاید طرفدارانی پیدا کند و کسانی به این سمت تمایل پیدا کنند و ما بتوانیم زودتر موضوع توسعه و نسبت آن را با موضوع میراث فرهنگی در چنین مسیری قراردهیم.

نخستین همایش دو روزه میراث فرهنگی و توسعه پایدار توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری و با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی، سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و با حمایت سازمانها و ارگانهایی چون کمیسیون ملی یونسکو ایران ، ایکوم، کمیته ملی موزه های ایران، موزه ملی ایران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه ارومیه، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه زنجان، گنجینه ملی آب ایران، وزارت راه و شهرسازی،شرکت عمران وبهسازی شهری ایران، سازمان آب و برق استان خوزستان و بانک مسکن برگزار می شود.

این همایش دارای پنل‌های مدیریت آب، راه و شهرسازی،صلح و وفاق ملی، آمایش سرزمین، گردشگری و هویت است که نشست های آن تا پایان وقت امروز ادامه دارد.