در اين ميان رابطه مادر و فرزند معمولا رابطه‌اي صميمي و نزديك است و به‌صورت ناخودآگاه باتوجه به در دسترس بودن مادر و محبت دروني او به فرزند و نيز ابراز اين محبت، به شكل مناسبي شكل مي‌گيرد. داستان در مورد پدرها اما كمي متفاوت است. به‌دليل اينكه پدرها، اغلب ساعات زيادي از روز را خارج از خانه هستند، به اين دليل كه بچه‌ها را كمتر مي‌بينند، به اين دليل كه معمولا مردها كمتر ابراز محبت علني مي‌كنند و به دلايل بسيار ديگر، رابطه پدر و فرزندي به‌صورت خودبه‌خود به سطح مطلوب نمي‌رسد و نياز به كمي تقويت و يادگيري از طرف پدرها دارد. ايام و روزهاي تعطيلات نوروز فرصت خوبي براي ترميم رابطه پدران با فرزندان‌شان است زيرا فرصت بيشتري براي تعامل با يكديگر دارند. شايد شما پدر عزيزي هم كه اين مطلب را مي‌خوانيد بارها خواسته باشيد با پسر يا دخترتان، در هر سن و سالي كه باشد، بيش از اين دوست و همراه باشيد، اما چگونگي‌اش را نمي‌دانيد. در اين مطلب سعي كرده‌ايم خرده توصيه‌هايي را براي برقراري ارتباط بهتر ميان پدر و فرزندان و ايفاي نقش بيشتر پدران در تربيت فرزندان داشته باشيم.
- محبت، محبت، محبت
قطعا مهم‌ترين چيزي كه باعث ارتباط صحيح ميان شما و فرزندتان مي‌شود محبت شما به او و ابراز صحيح اين محبت است. بعضي از پدرها فكر مي‌كنند چون مرد هستند نبايد محبتشان را ابراز كنند و اين كار بيشتر وظيفه مادرهاست، درحالي‌كه چنين نيست و يكي از مهم‌ترين وظايف شما ابراز محبت صحيح به فرزندتان است. به نوعي مي‌توان گفت اگر شما به درستي و به‌موقع به فرزندتان ابراز مهرباني و محبت كنيد، در واقع بخش زيادي از مسير لازم براي برقراري ارتباط درست با فرزندتان را رفته‌ايد.
- قاطعيت؛ مكملي ضروري
همانقدر كه ابراز نكردن محبت و مهرباني به بچه‌ها غلط و آسيب‌زاست، نداشتن قاطعيت و كوتاه آمدن در مسائل مختلف تربيتي هم باعث سوءاستفاده و مختل شدن سيستم تربيتي شما مي‌شود. بچه‌ها در هر سني كه باشند بسيار باهوش و دقيقند و خيلي سريع نقطه ضعف‌هاي شما، ازجمله نداشتن قاطعيت، كوتاه آمدن‌هاي بي‌مورد و... را شناسايي كرده و دانسته يا ندانسته از آن سوءاستفاده مي‌كنند. تلاش كنيد در عين مهرباني با بچه‌ها، در مواقع لازم، به‌خصوص زماني كه بايد وظيفه‌اي را انجام دهند يا رفتاري را رعايت كنند در برابر آنها قاطع و مصمم باشيد.
- هماهنگي با مادر؛ كليد موفقيت
هماهنگي پدر و مادر در تربيت بچه‌ها، از مهم‌ترين مسائلي است كه مي‌تواند بر موفق بودن فرايند ارتباطي شما با فرزندتان مؤثر باشد. تربيت يك ساختار به هم‌پيوسته و يكپارچه است و عدم‌ارتباط و هماهنگي درست شما با همسرتان به اين ساختار يكپارچه آسيب مي‌زند و باعث به‌وجود آمدن مشكلات مختلف در فرايند ارتباط شما با همسر و فرزندتان مي‌شود. مثلا اگر شما در اصول كلي تربيتي و سبك رفتار با فرزندتان، با همسرتان هماهنگ نباشيد، فرزندتان مي‌تواند با استفاده از اين ناهماهنگي گاهي خواسته‌هاي نامناسب خود را پيش ببرد و با راه انداختن يك بازي دوگانه ميان شما و مادرش، از اين شرايط سوءاستفاده كند. آسيب ديگري كه اين ناهماهنگي مي‌تواند داشته باشد، به‌وجود آمدن واكنش‌هاي احساسي يا حتي حسادت به رابطه ميان شما و فرزندتان از سوي همسرتان است. درحالي‌كه همه اين مشكلات مي‌تواند با رابطه صميمي شما و همسرتان و رسيدن به توافق بر سر اصول تربيتي و چگونگي رفتار با بچه‌ها حل شود. دقت كنيد در فرايند رابطه صميمي با فرزندتان اصول ثابت تربيتي و قراردادهاي ميان همسر و فرزندتان را نشكسته و خدشه‌دار نكنيد.
- دوره جنيني
شايد تيتر اين بخش، كمي عجيب به‌نظر برسد، مگر در دوره جنيني هم مي‌توان با فرزند ارتباط داشت؟ بايد بگوييم بله، نه‌تنها از منظر ديني بلكه حتي براساس يافته‌هاي علمي ثابت شده كه جنين در ماه‌هاي پاياني بارداري از محيط بيرون از بدن مادر و اطراف خود اثر مي‌گيرد؛ مثلا جنين در اين دوره نسبت به صداهايي كه به‌صورت مرتب و دائم مي‌شنود انس گرفته و پس از تولد نسبت به آنها واكنش نشان مي‌دهد. گذشته از اين نوع رفتار شما با جنين در شكم مادر، اثر بسيار خوبي بر احساس مادر و احساس خود شما به‌عنوان پدر بچه مي‌گذارد. در موقعيت‌هاي مناسب مي‌توانيد سر خود را روي شكم همسرتان بگذاريد و با نوازش آن با فرزندتان كه به‌زودي پا به اين دنيا خواهد گذاشت صحبت كنيد. همچنين مي‌توانيد با خواندن قرآن براي او ضمن انس دادن او با صداي خودتان، آرامش ناشي از خواندن و انس با قرآن را هم به او هديه كنيد.
- دوره نوزادي
در دوره نوزادي و يكي‌دو سال اول زندگي فرزند شما، هرچند كانال‌هاي ارتباطي ميان شما و فرزندتان محدود است اما اصل رابطه ميان شما و او وجود دارد. او شما را احساس مي‌كند، مي‌داند كه شما پدر او هستيد و احساس ويژه‌اي نسبت به شما دارد. در اين دوره، مراقبت از نوزاد بايد اولويت اصلي شما باشد. قطعا موقعيت‌هايي پيش مي‌آيد كه همسر شما به هر علتي نمي‌تواند به‌خوبي از نوزاد مراقبت كند يا حتي به‌دليل رسيدگي به نوزاد، او ممكن است چندين ساعت نتوانسته باشد استراحت كند و نياز به كمك داشته باشد. در اين شرايط، شما با نوزاد تنها خواهيد بود و پايه رفتار و ارتباط اوليه با نوزاد در همين مواقع شكل مي‌گيرد. مثلا همين ايام خانه‌تكاني پايان سال كه معمولا خانم‌ها در طول روز فعاليت زيادي دارند و شب‌ها خسته‌تر هستند فرصت مناسبي براي ايفاي نقش فعال شما به‌عنوان پدر به‌وجود مي‌آورد. سعي كنيد به بهترين وجه و بدون ناراحتي و عصبانيت از نوزادتان مراقبت كنيد. حين نگهداري با او حرف بزنيد و با كلمات زيبا او را خطاب كنيد. بدن او را نوازش كنيد و بازي‌هاي كوچك پدرانه با فرزندتان به راه بيندازيد. دقت كنيد نوزادان، با وجود محدوديت‌هاي شناختي و رفتاري، احساسات شما، از قبيل محبت، خشم، عصبانيت و... را به‌خوبي درك مي‌كنند و نسبت به آن واكنش نشان مي‌دهند. در يك كلام در ميان اطرافيان نوزاد، رابطه شما با او، از طريق حرف‌زدن، بازي كردن و... بايد به‌گونه‌اي باشد كه پس از مادر، بهترين كسي كه مي‌تواند از او نگهداري كند و او را آرام كند، شما باشيد.
- دوره كودكي
يكشــنبه 9 اسفند94 شـماره6767از زماني كه شما پدر مي‌شويد بايد زمان خاصي در طول روز را به رابطه خود با فرزندتان اختصاص دهيد و حالا اگر به جهت مشغله كاري، اين زمان محدود است بايد سعي كنيد با بالا بردن كيفيت آن، اين كمبود را جبران كنيد. مهم‌ترين راه ارتباطي شما با بچه‌ها در اين سنين، بازي است. بچه‌ها در اين سن با بازي كردن ياد مي‌گيرند، با بازي كردن محبت مي‌كنند، محبت دريافت مي‌كنند و در يك كلام همه زندگي آنها در بازي كردن خلاصه مي‌شود. عصر كه از سر كار مي‌آييد حتما پس از اختصاص زماني به دلجويي از همسرتان، زماني را به بازي با كودك اختصاص دهيد. اين بازي مي‌تواند كشتي و تفنگ بازي با پسر كوچك‌تان، يا حتي خاله‌بازي با دختركتان باشد. مهم اما اين است كه در فرايند بازي با فرزندتان ارتباط مناسبي برقرار كنيد. در طول هفته، مثلا پنجشنبه‌ها يا جمعه‌ها، زماني را براي بردن كودك به پارك‌هاي بازي اختصاص دهيد. ممكن است همسرتان هم دوست داشته باشد همراه شما بيايد يا نه، ترجيح بدهد ساعتي را بدون حضور كودك به برنامه‌هاي شخصي خود برسد و استراحت كند. در اين زمينه حساسيت نداشته باشيد و با او همكاري كنيد. گاهي اوقات و به‌صورتي كه تبديل به يك عادت هميشگي و تكليف نشود، هنگام رفتن به خانه، هديه كوچكي، مثلا يك خوردني يا اسباب‌بازي كوچك براي كودك‌تان تهيه كنيد و او را خوشحال كنيد يا مثلا مي‌توانيد هنگام خريد كردن يا برنامه‌هاي خارج از خانه،كودك‌تان را با خود ببريد و برنامه‌هاي مشترك پدر و فرزندي داشته باشيد. يكي از موقعيت‌هاي ديگري كه شما مي‌توانيد رابطه، خوبي با فرزندتان برقرار كنيد هنگام خواباندن كودك در اتاق خود است. شما مي‌توانيد برنامه منظمي در اين زمينه داشته باشيد و شب‌ها خودتان كودك‌تان را به رختخواب ببريد. قصه گفتن در اين زمان، بهترين كاري است كه مي‌توانيد انجام دهيد؛ كتاب‌هاي قصه خوبي در بازار موجود است و حتي كانال‌هاي تلگرامي قصه‌هاي كودكانه را هم با كمي جست‌وجو مي‌توانيد پيدا كنيد. بسياري از مفاهيم تربيتي در فرايند قصه‌گويي به كودك منتقل شده و در ذهن او نهادينه مي‌شود. رابطه و نگاه بلندمدت او به كتاب و كتابخواني هم معمولا تحت‌تأثير همين رفتار شما با كودك تا پايان عمر براي او شكل مي‌گيرد. حالا كه ايام سال نو و تعطيلي عيد نزديك است مي‌توانيد از فرصت تعطيلات چند روزه نوروز استفاده كنيد و براي بودن با كودك‌تان در اين ايام برنامه‌ريزي كنيد. استفاده بهينه از تعطيلات لزوما به مسافرت‌هاي طولاني و دور و دراز محدود نمي‌شود. گذراندن چند روز طلايي در كنار كودك‌تان و برقراري رابطه مناسب با او مي‌تواند يكي از بهترين ثمره‌هاي تعطيلات عيد نوروز امسال شما باشد.
- دوره نوجواني
فرزند شما ديگر آن كودك گذشته نيست و حالا حساسيت خاص دوره نوجواني به او اضافه شده است. نوجوان در اين سنين به سختي با تغييرات جسمي و روحي خود كنار مي‌آيد و دوره سختي را پشت سر مي‌گذارد. او مي‌خواهد مستقل شود و حتي ممكن است ترجيح بدهد مستقيما او را مورد نوازش يا محبت قرار ندهيد. البته دخترها و پسرها در اين زمينه متفاوتند و ممكن است دختر نوجوان شما، حتي در سنين نوجواني هم از اينكه مورد محبت و نوازش شما قرار بگيرد، احساس خوبي داشته باشد. در يك نگاه كلي اما اولويت رابطه در اين سنين شخصيت دادن به نوجوان، سپردن وظايف و اختيارات در حد سن او و رابطه محترمانه با اوست. به نوجوان خود اختيار بدهيد تا در كارهايي كه براي او آسيب زا نيست، تصميم‌گيري كرده و عمل كند. مي‌توانيد در ايام نوروز امسال، انتخاب گزينه‌هاي مسافرت را به او بسپريد يا حتي در طول مسير مسافرت از او بخواهيد با تلفن همراه شما، مسيرهاي در دسترس براي رسيدن به مقصد را از نرم‌افزارهاي نقشه‌خوان و هدايتگر به شما معرفي كند و در واقع نقشه‌خوان شما شود. همين فعاليت‌هاي كوچك، فرايندهاي مشتركي ميان شما و او به‌وجود خواهد آورد. سعي كنيد در رابطه ميان او و مادرش كه قطعا در اين دوره دچار درگيري‌ها و چالش‌هايي خواهد شد، سوگيري نداشته باشيد و ضمن حمايت از همسرتان، رابطه دوطرفه و شخصي با فرزندتان را هم حفظ كنيد. گاهي اوقات با نوجوان‌تان، دونفره به گردش يا تفريح‌هاي كوچك برويد. مي‌توانيد يك صبح جمعه با هم به كوهنوردي برويد يا عصر يك‌روز پاييزي را با هم در يك كافي‌شاپ بگذرانيد. يا حتي دو نفره به سينما برويد. مهم اين است كه يك رابطه دوستانه و به دور از خجالت ميان شما و فرزندتان برقرار باشد. البته در اين فرايند حتما مراقب باشيد همسرتان را حساس نكنيد و برنامه‌هاي مشترك كافي با او را هم سازماندهي كنيد. مي‌توانيد كتاب‌ها و مجلات مناسب سن نوجوان‌تان را تهيه كنيد و به‌عنوان هديه به او بدهيد يا حتي خودتان كتاب را با عنوان مطالعه در دست بگيريد و به او هم توصيه كنيد كه آن را بخواند و بعد در مورد موضوع كتاب با هم صحبت كنيد.در طول رابطه شما با نوجوان، ممكن است براي او مشكلي پيش بيايد و با شما مطرح كند. دقت داشته باشيد كه در اين شرايط در اثر نگراني پدرانه، به ناگاه از يك دوست به يك والد سختگير تغيير نقش ندهيد و رفتارتان تغيير نكند. در همان قالب دوستانه و با مراقبت بيشتر سعي كنيد مشكل پيش آمده را حل كرده و مديريت كنيد، در غيراين‌صورت نوجوان در موارد بعدي به شما اعتماد نخواهد كرد و به رابطه صميمي ميان شما و او ضربه بزرگي خواهد خورد.
نظر شما