4سال پيش در سفر رئيس‌جمهور سابق تركيه به ايران، عبدالله گل ابراز اميدواري كرده بود مبادلات تجاري 2كشور ظرف مدت 5سال به 30ميليارد دلار برسد. اين انتظار بزرگي بود و اقتصاددانان آن را دور از واقعيت مي‌دانستند. با اين همه آنچه بيش از هر چيز اين هدف‌گذاري در روابط 2كشور را با چالش مواجه كرد سياست‌هاي منطقه‌اي تركيه و ناهمخواني آن با منافع ملي ايران بود. هدف‌گذاري 50ميليارد دلاري تا امسال كمتر از يك پنجم يعني حدود 15ميليارد دلار تحقق پيدا كرده است. سفر عبدالله گل رئيس‌جمهور سابق تركيه به ايران در سال91 در شرايطي بود كه از يك‌سو شعله آتش انقلاب‌هاي منطقه‌اي همچنان برافروخته بود و از سوي ديگر شديدترين تحريم‌هاي بين‌المللي عليه ايران تازه آغاز شده بود. چنين شرايطي اگرچه جايگاه برتري‌جويي به تركيه مي‌داد، اما گذشت زمان و اتفاق‌هاي سياسي همچون توافق هسته‌اي تا حدود زيادي تركيه را مجبور به اصلاح مواضع قبلي خود كرد.
طي 2سال گذشته مثلث عربستان، تركيه و قطر در حمايت از تروريست‌ها و داعش در منطقه بسيار ناميمون بود و بسياري از تحولات منطقه از سوي اين كشورها اداره شد. ايران به‌طور حتم در كانون توجه اين مثلث قرار داشت. آقاي اردوغان زماني اعلام كرد ما ساكت نمي‌نشينيم كه ايران شيعه‌گري را در منطقه رواج دهد. با اين وصف سفر آقاي داوود اوغلو نخست‌وزير تركيه به ايران حاوي 2پيام است. نخست اينكه با توجه به رقابت تركيه و اتحاديه اروپا اين كشور هم مي‌خواهد سهمي از روابط تجاري با ايران در دوره بعد از برجام به‌دست بياورد. مسئله دوم كه اهميت بيشتري دارد در ارتباط با سوريه است.
به‌نظر مي‌رسد مهم‌ترين علت سفر داوود اوغلو به ايران مرتبط با مسئله سوريه است. با توجه به آتش‌بس اخير در سوريه و روابط سنگين تركيه با روسيه، شايد ايران بتواند واسطه بهبود روابط اين دو كشور شود. تركيه و به‌خصوص اردوغان طي چند سال اخير بسيار بي‌محابا و بدون برهان وارد ماجرايي شدند كه هيچ نتيجه مطلوبي براي تركيه نداشت.
تركيه كشور بسيار آرامي بود كه سالانه در حدود 20 تا 22ميليارد دلار درآمد توريستي داشت و در حال حاضر بسياري از اين درآمدها را از دست داده است. اين كشور بعد از آتش‌بس در سوريه به اين نتيجه رسيد كه ديگر نبايد به اندازه عربستان درگير اين مسئله باشد. تركيه در كشور ما از بازار بسيار خوبي برخوردار بود ولي آقاي اردوغان چهره بي‌ملاحظه‌اي در سياست‌هاي بين‌المللي است و با سياست‌هاي نادرست منجر به رنجش 2كشور همسايه شد. سفر اوغلو به ايران شايد در حكم دلجويي از روابط 2كشور نيز تلقي شود. اين سفر به‌علت دستيابي به بازار ايران پراهميت است و مي‌تواند مذاكرات سوريه را نيز با نگاه واقع‌بينانه از سوي تركيه به سرانجام مناسبي برساند.
نظر شما