دیوار نگاره‌های ساسانی، هنری ایرانی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، این مطلب را سید صدرالله میربابایی کارشناس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های تاریخی - فرهنگی در نشست "نقاشی‌های دیواری بناها در گستره حکومت ساسانیان" که در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد، مطرح کرد.

او گفت: انسان از دیرباز یعنی از زمانی که درون غارها می‌زیسته در تلاش بود تا بتواند با محیط پیرامون خود ارتباط برقرار کند، در این میان یکی از روش‌های ارتباطی که تا به امروز آثار آن در بعضی از نقاط دنیا نیز باقی مانده و معیار مناسبی برای سنجش و آگاهی از سطح پیشرفت و علائق و هنر آن دوره را نمایان می‌کند، نقاشی‌های موجود در غارهای پیش از تاریخ است.

وی با بیان اینکه هنر نقاشی به عنوان مادر هنرهای دیگر برای بررسی و شناخت هنرهای مردمان باستان بسیار حائز اهمیت است، افزود: در این میان دیوار نگاره‌های ساسانی نیز جزء مدارک اساسی و بنیادین، تاریخ هنر نقاشی این دوره و دوران بعد از خود است.

این پژوهشگر اظهار داشت: در حد توان، با بررسی و بازبینی بر روی دیوارنگاره‌های ساسانی از دیدگاه باستان‌شناختی، این هنرِ شاخص در گستره حکومت ساسانیان که بیش از 400 سال تدوام داشته است، مورد مطالعه و معرفی قرار گرفت.

به گفته او، در این راستا با دسته‌بندی این آثار به مناطق داخل و خارج از مرزهای کنونی ایران و سیر حرکت این هنر در گستره فرهنگیِ امپراطوریِ ساسانی پرداخته شده است.

میربابایی اظهار داشت: بنظر می‌رسد هنر دیوارنگاری ساسانی به عنوان یک هنر ایرانیِ مستقل، کمترین تأثیر را از هنر یونانی یا هلنی پذیرفته است گرچه بنا به تعاملاتی که وجود داشته در پاره‌ای از زمانهای تاریخی ارتباط نزدیکی نیز با هم داشته‌اند.

او تصریح کرد: هنر دوران ساسانی ادامه دهنده منطقی هنر دوران قبل از خود است گرچه آنها علاقه داشته‌اند تا خود را مستقیماً به هخامنشیان منتسب کنند ولی می‌توان تأثیر هنر اشکانی را بوضوح در آثارشان مشاهده کرد، گرچه از نظر تکنیکی و اجرای کار بعضاً از پارتیان پیشی گرفته و کارهایی در حد هنر عظیم هخامنشیان ارائه کرده‌اند.

به گفته این پژوهشگر، دیوارنگاره‌های ساسانی موضوعات متنوعی از مراسم درباری، شکار و تفریح، جنگ، مذهبی و ... را شامل می‌شوند که می‌توان در بعضی از آنها رعایت هنر و سنن ملی پیش از خود را مخصوصاً در صحنه‌های درباری و شکار مشاهده کرد.

میربابایی افزود: توجه ساسانیان تنها به مناطق غربی و رومیان معطوف نگشته و می‌توان تاثیر ارتباطات دوسویه با شرق را نیز در اشکال هنری موجود، بالاخص نقاشی‌های دیواری این منطقه که کوشانی‌ها در آن حضور داشتند را یافت.