به گزارش ایسنا، یکی از هنرهایی که به‌شکل خاص به موضوع‌های مذهبی مانند خلق تصاویری از دلاوری‌های امیرالمومنین علی (ع) پرداخته، نقاشی قهوه‌خانه‌ای است.
نقاشان در هر دوره‌ای بنا بر اعتقادات‌شان، عناصر خاصی را در نظر می‌گرفتند و با توجه به ویژگی‌های شخصیتی امام علی (ع) شمایل ایشان را نقاشی می‌کردند. نقاش خیالی‌ساز که تصویری واقعی از شخصیت‌های دینی و امامان در اختیار نداشته، آنچه را که به ذهن و خیال‌شان می‌آمده، با عقیده و ایمانش ترکیب می‌کرده و روی پرده می‌آورده است. در حقیقت، آنچه این هنرمندان تصویر می‌کردند، الهام‌گرفته از خیال و مبتنی بر ایمان و عقیده‌ی آن‌ها بوده است.
بیشتر این گونه نقاشی‌ها، امامان را در مرکز تابلو و به حالت نشسته روی دو زانو نشان می‌دهند. در آن‌ها غالبا از رنگ سبز برای لباس‌ها و خلق هاله نور استفاده می‌شده است. با توجه به وجهه‌ی پهلوانی و جوانمردی امامان، این شمایل‌ها در زورخانه‌ها که محل تجمع و ورزش پهلوانان بود، استفاده می‌شد و برای این‌گونه شمایل، ارزش خاصی قائل بودند.
علاوه بر این، عناصر دیگری که نشانه‌دهنده و تداعی‌گر شخصیت آن بزرگواران بودند نیز در این نقاشی‌ها استفاده می‌شد. یکی از این اشیا، شمشیر حضرت علی (ع) معروف به «ذوالفقار» است که با توجه به صفت شجاعت ایشان که از صفات بارزشان به‌شمار می‌رود، به‌عنوان نماد این صفت در اغلب نقاشی‌ها به چشم می‌خورد. یا با توجه به یکی از کنیه‌های مولا که «اسدالله» است، کشیدن شیر در نقاشی‌های مرتبط با ایشان رواج داشته است. استفاده از کتبیه و نوشتن آیات مربوط به ولایت امیرالمومنین علی (ع) از دیگر عناصر مورد استفاده نقاشان قهوه‌خانه‌ای بوده است.
همراهان حضرت علی (ع) در این نقاشی‌ها، بیشتر امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، قنبر غلام ایشان و نیز سلمان فارسی بوده‌اند، گاهی نیز مولا را در محضر پیامبر (ص) نشان می‌دادند.
به گفته اژدر محمودی - یکی از نقاشان قهوه‌خانه‌ای - از جمله ویژگی‌های پرداختن به ائمه اطهار (ع) در این سبک از نقاشی، آشنایی افراد با بزرگان دینی از دوران کودکی بوده است.
او در این‌باره معتقد است: در گذشته، مردم چهره امامان (ع) را به نقاشان سفارش می‌دادند و آن‌ها را در خانه نصب می‌کردند. وقتی بچه‌های کوچک، زبان باز می‌کردند و از پدر و مادرشان می‌پرسیدند این تصویر کیست؟ شخصیت امامان (ع) برای آن‌ها توضیح داده می‌شد و کودکان از همان کودکی با بزرگان دینی آشنا می‌شدند.
جواد عقیلی، یکی از آخرین بازمانده‌های نقاشان قهوه‌خانه‌ای است که مجموعه‌ای پربار از آثار را نیز در این زمینه گردآوری کرده است. خبرنگار ایسنا با حضور در نگارخانه این هنرمند، با او درباره مسائل مختلف گفت‌وگو و فیلمی را نیز تهیه کرد. در این فیلم علاوه بر سبک نقاشی قهوه‌خانه‌ای، عقیلی به معرفی خودش و توضیح شیوه پرداختن به ائمه اطهار (ع) در آثار نقاشان پرداخته است.
نظر شما