صید بشکه‌های سیاه

لنج فاصله زیادی را طی نمی‌کند که کنار کشتی غول پیکری پهلو می‌گیرد، پرنس فیلد، برکات، پرتوان و....، خدمه خارجی کشتی کارشان را خیلی خوب بلدند، با سرعت لوله‌هایی را که به یک پمپ قوی متصلند می‌فرستند توی مخازن لنج، چند دقیقه بعد پمپ مکنده با صدای بلند گازوئیل را هورت می‌کشد توی مخازن کشتی...، ماهی‌ها خوب می‌دانند ناخدایی که با جاشوهایش آواز صید نمی‌خواند با ماهی‌ها کاری ندارد، او یک قاچاقچی گازوئیل است، او دیگر به صید حلال و رنگین کردن سفره مردم بندر فکر نمی‌کند، او گازوئیل می‌دزد تا حق مردم این طرف آب برود توی گلوی آن طرف آبی‌ها، دردرام القوین، در دوبی و درهر کجا که مثل خودش پول قاچاق از گلویشان پایین برود...

«روی آب، در فاصله کمی از ساحل یک لیتر گازوئیل حداقل 20 برابر قیمت آن در ساحل ایران معامله می‌شود». این را سرهنگ قطب‌زاده رئیس پلیس آگاهی استان هرمزگان می‌گوید.

«اینجا در ساحل ایران، گازوئیل لیتری 5/16 تومان است، اما اسناد مالی و اعترافات خدمه 2کشتی پرنس فیلد و برکات که به تازگی با 800 هزار لیتر گازوئیل قاچاق در میناب توقیف شده‌اند نشان می‌دهد، آنها گازوئیل را پای کشتی تا لیتری 323تومان خریده‌اند، این گازوئیل وقتی برسد به مقصد ممکن است تا 2برابر این قیمت هم به فروش برسد واین یعنی قاچاقی که به ریسکش می‌ارزد».

 همین تفاوت قیمت 40 برابری است که قاچاقچیان بین‌المللی سوخت را با کشتی‌های چند میلیون دلاری‌شان، حتی با وجود مبارزه شدید پلیسی و قضائی بازهم به سواحل ایران می‌کشاند، کوسه‌ها بوی خون را از آن سوی آب هم خوب احساس می‌کنند.

شبکه معکوس قاچاق

 شبکه حرفه‌ای قاچاقاچیان گازوئیل، صدها برابر پیچیده‌تر و مرموزتر از قاچاقچیان مخدر است، شبکه هرمی آنها سامانه‌ای معکوس شبکه‌های قاچاق مخدر دارد. اگر شبکه قاچاقچیان مخدر ایران از قاچاقچیان کله گنده وبین‌المللی شروع می‌شود که مواد را از مرزها وارد کرده و به قاچاقچی‌های خرده پا ختم می‌شود، ساختارقاچاق سوخت برعکس است.

 اینجا قاچاق از قاچاقچیان خرده پا و کم بضاعت مناطق ساحلی شروع شده و کم کم واسطه‌های بزرگتر سروکله‌شان پیدا می‌شود، تا اینکه دست آخر به پدرخوانده شبکه قاچاق می‌رسد که معمولا یا صاحب ثروتمند کشتی قاچاق گازوئیل است یا آنکه پول و امکانات شبکه را تأمین می‌کند.

سرهنگ قطب‌زاده رئیس پلیس آگاهی استان هرمزگان درباره نقطه شروع شبکه قاچاق گازوئیل از سواحل ایران می‌گوید: «نخستین مرحله جمع آوری سوخت‌های قاچاق به صورت خرد در مناطق ساحلی است که به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود.

 این سوخت ممکن است سوخت سهمیه لنج‌ها باشد که برخی از لنج داران( والبته درصد پایینی از آنها) ترجیح می‌دهند با توجه به تفاوت قیمت باورنکردنی گازوئیل در ایران و کشورهای حوزه خلیج، به جای استخدام چند خدمه و مشقت صید، آن را به قاچاقچیان سوخت بفروشند.

 شما حساب کنید اگر لنجی تنها 6هزار لیتر سهمیه گازوئیل را بعد از خرید به قیمت لیتری 5/16 تومان به قیمت 320 تومان بفروشد، نزدیک به یک میلیون و 800هزار تومان سود خالص و بدون دردسر در یک ماه دارد‍. با این شرایط ناخدا دیگر حاضر نمی‌شود به دریا برود و علاوه بر مخارج بسیار زیاد خدمه و لنج، مشقت‌های بسیاری را هم به دوش بکشد».

سهمیه موتورهای کشاورزی، کارخانه های صنعتی و شرکت‌هایی که به جای استفاده در تولید به قاچاقچیان فروخته می‌شود، نیز از دیگر راه‌های تهیه گازوئیل قاچاق است.

فرمانده پلیس آگاهی هرمزگان در این زمینه از توقیف چندین کارخانه، لنج و کامیون‌های نفتکش در مبارزه شدید پلیسی و قضائی با قاچاقچیان سوخت خبر می‌دهد و می‌گوید: «مدتی قبل تانکر حامل 30 هزار لیتر گازوئیل که در شرکت نفت پلمپ شده بود را توقیف کردیم. وقتی که تحقیقات بیشتری انجام شد متوجه شدیم که این سهمیه قانونی یک کارخانه بوده که به محض تحویل از شرکت نفت، مسئولان کارخانه قصد فروش آن را به قاچاقچیان داشته‌اند.

 قاچاقچیان خرده پای پمپ بنزینی هم قسمت دیگری از این شبکه کثیف هستند، رانندگان خودروهای سنگین، کامیون، اتوبوس ومینی‌بوس‌‌هایی که به جای حمل بارومسافر، دائما جلوی پمپ بنزین‌ها به صف ایستاده‌اند تا گازوئیل بزنند و چند صد متر پایین‌تر آن را از باک بکشند و به گالن‌ها منتقل کنند تا آن‌وقت دو دستی تحویل قاچاقچیان سوخت بدهند.

 اما این رانندگان، پایین‌ترین مهره‌های حلقه کثیف قاچاق نیستند، موتور سواران و حتی قاچاقچیان دوچرخه سوار و پیاده در پایین‌ترین حلقه‌ها قرار می‌گیرند.

 تعجبی ندارد اگر در برخی ازمناطق هرمزگان، دوچرخه سواران یا موتورسوارانی را ببینید که در صف گرفتن گازوئیل ایستاده‌اند و سپس آن را روی ترک دوچرخه یا موتور خود یا حتی با پای پیاده به خانه‌های‌شان یا مراکز دپوی گازوئیل می‌‌ رسانند». گرفتن تنها 2 گالن 20 لیتری در هر بار سودی 10 هزار تومانی نصیب قاچاقچی می‌کند، یک حساب سرانگشتی بکنید تا ببینید یک نفر تا شب چند بار می‌تواند در پمپ بنزین‌های مختلف گازوئیل بگیرد.

 از روستاهای ساحلی تا کشتی

حلقه بعدی این زنجیره قاچاقچیانی هستند که درروستاهای ساحلی فعالیت می‌کنند؛ روستاهایی که زمانی روستاهای ماهی‌گیری بودند، اما سال‌ها قبل با برپا کردن مخزن‌های بزرگ به انبارهای بزرگ گازوئیل قاچاق تبدیل شده‌اند.

برای رساندن گازوئیل قاچاق به این روستاها، ممکن است چندین واسطه دیگر هم در این حلقه جا بگیرند، اما به هر حال آنها گازوئیل را به روستاهای ساحلی می‌رسانند و این گازوئیل پس ازذخیره شدن در مخازن بزرگ به لنج‌ها منتقل می‌شود.

برای انتقال گازوئیل از مخازن به لنج‌ها هم، قاچاقچیان هزار و یک شگرد به کار می‌برند که در این میان لوله کشی‌های طولانی از محل ذخیره گازوئیل در ساحل تا خورهای ساحلی که لنج‌ها در آنجا توقف می‌کنند از جمله شگردهای عجیب است.

 بعد از این مرحله، گازوئیل به‌وسیله لنج‌ها به کشتی‌های غول پیکری که در آب‌های آزاد یا آب‌های سرزمینی ایران لنگر انداخته‌اند انتقال داده می‌شود.

سفری به آن سوی آب‌ها

در آفتاب سوزان بندرعباس لم داده‌اند روی سطح آرام آب، انگار چشم دوخته‌اند به ساحل ، با آنکه با اسکله فاصله زیادی دارند اما آن‌قدر غول پیکرند که از آخرین نقطه اسکله جایی که مقر پلیس است هم می‌توان دیدشان...

کشتی پرنس فیلد در سمت چپ و کشتی برکات در سمت راست، آنها آخرین حلقه‌های زنجیره قاچاق هستند. انتقال گازوئیل به مخازن آن سوی آب، در‌ام القوین، امارات و... . اما این بار شانس با آنها همراه نبوده‌ است، مأموران پلیس میناب آنها را توقیف کرده‌اند.

 مأمور پلیسی که من را با قایق تندروی پلیس برای بازدید کشتی‌ها می‌برد می‌گوید: «26 خدمه خارجی این 2 کشتی وقتی بازداشت شده‌اند که بیش از 800 هزار لیتر گازوئیل قاچاق در مخازن کشتی‌ها بوده و احتمالا منتظر محموله‌های بعدی هم بوده‌اند...» .

« نیم میلیارد تومان»، سود خالص، بدون دردسر، این حداقل تفاوت قیمتی است که اگر این کشتی حتی با همین محموله 800 هزار لیتری به آن سوی آب رسیده بود به جیب قاچاقچیان سرازیر می‌شد، سودی که شاید به این راحتی حتی در قاچاق مواد‌مخدرهم بدست نمی‌آمد.اما حالا هر دو کشتی در عملیات‌های ضربتی پلیس آگاهی هرمزگان توقیف شده‌اند، توقیف کشتی‌های قاچاقچیان مبارزه جدیدی است که با جدیت از سوی پلیس و دستگاه قضائی ایران از سال 85 آغاز شده است.

 سوزاندن ریشه‌ها

 شاید 2 سالی می‌شود که دیگر از مخازن بزرگ در روستاهای ساحلی خبری نیست. جمع شدن مخازن نتیجه عملیات گسترده پلیسی و قضائی در خشکی است که از ماه‌ها قبل آغاز شده؛ مبارزه‌ای که اگر چه با مقاومت بسیار شدید قاچاقچیان و حتی درگیری آنها با پلیس همراه بوده اما نتیجه خوبی داشته است.

 «در نخستین مرحله رفتیم سراغ قاچاقچیان ساحلی. آنها در بیابان‌های اطراف بندر مخازن عظیمی گذاشته بودند که خیلی راحت گازوئیل قاچاق را به شگردهای مختلف جمع آوری کرده و در آن‌ها تخلیه می‌کردند. روستا‌های تل سیاه، شهرو و... پر شده بود از این مخازن.تمام مخازن را جمع کردیم، بعد ازآن به سراغ سرچشمه‌ها رفتیم.

شرکت‌های متخل فی که سوخت می‌فروختند، کامیون‌های نفتکشی که برای قاچاق استفاده می‌شد و قاچاقچیان لنجی و قاچاقچیان عمده را دستگیر کردیم».رئیس پلیس آگاهی هرمزگان با توضیح درباره مبارزه ساحلی با قاچاقچیان معتقد است که این عملیات‌ها که با هماهنگی تنگاتنگ دستگاه قضائی انجام شده حاشیه امن قاچاقچیان را به شدت کاهش داده و ریسک قاچاق را به شدت بالا برده است.

« حالا دیگر قاچاقچیان نمی‌توانند باخیال آسوده مخازن را برای جمع‌آوری و دپوی گازوئیل در ساحل کار بگذارند».

اگر چه این مرحله به کاهش شدید قاچاق گازوئیل کمک کرده است، اما علی علیا، رئیس کل دادگستری هرمزگان در این باره می‌گوید: «مرحله مبارزه در خشکی مبارزه‌ای لازم بود اما باید به فکر مبارزه‌ای مؤثرتر می‌بودیم، در مبارزه با قاچاقچیان در خشکی تعداد برخوردها بالا بود اما نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شد.

دستگیر شدگان بیشتر قاچاقچیان سطح پایین بودند، بنابراین پس از برگزاری جلساتی با مسئولان پلیس و مسئولان امنیتی استان، از ابتدای سال 85 مبارزه را به سرشاخه‌های اصلی شبکه قاچاق سوخت کشاندیم؛ به کشتی‌هایی که گازوئیل‌های قاچاق را بارگیری کرده و به کشورهای هدف می‌رساندند.

برخوردی که موفقیت بسیارزیادی را نصیب پلیس و دستگاه قضائی کرد و توقیف‌های خوبی در سال 85 و 6 ماهه اول 86 داشتیم ».

مبارزه‌ای در دریا

در دومین مرحله ما سعی کردیم به ریشه و به قاچاقچیان اصلی بزنیم، برای همین با عملیات‌های اطلاعاتی و تحقیقاتی، موقعیت‌های کشتی‌ها در روی دریا به دست آمد، زمان ورود و خروج آنها ردگیری شد و سرانجام عملیات‌های ضربتی شروع شد.سرهنگ اصغر قطب زاده، رئیس پلیس آگاهی هرمزگان این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «آمار توقیف کشتی‌ها و کشف محموله‌های قاچاق، موفقیت در این زمینه را به خوبی نشان می‌دهد، در حالی که در سال 85، تنها3 فروند کشتی از سوی پلیس توقیف شده بود، فقط در6 ماهه اول امسال 3 کشتی بزرگ در آب‌های ساحلی توقیف شده‌اند.

 ما این مبارزه را تا زمانی ادامه می‌دهیم که دیگر مطمئن شویم هیچ کشتی‌ای برای قاچاق سوخت به آب‌های ساحلی ما نمی‌آید، اما این مبارزه دشوار است، این کشتی‌ها به راحتی تسلیم نمی‌شوند، آنها دیگر چیزی برای باختن ندارند و برای همین مقاومت می‌کنند، برخی از آنها حتی مجهزبه فشفشه‌های آتش‌زایی هستند که برخورد 2 یا 3 تا از آنها لنج را به آتش می‌کشد، اما ما مصمم به این مبارزه هستیم».

 اعلام جرم‌های سنگین

توقیف کشتی‌ها آخرین مرحله مبارزه نیست، صدورجریمه‌های سنگین برای گازوئیل‌های کشف شده و سوختی که در مراحل قبلی قاچاق شده، ضربه‌ای صدها بار کارسازتر از توقیف کشتی برای قاچاقچیان گازوئیل است. گمرک ایران شاکی این پرونده‌ها ست.

 علی علیا، رئیس کل دادگستری هرمزگان درباره جرایمی که برای کشتی‌های قاچاقچیان درنظر گرفته شده است با اشاره به 2کشتی پرنس فیلد و برکات که در شهریورماه توقیف شده‌اند، می‌گوید:« گمرک ایران برای کشتی پرنس فیلد که در مالکیت یک تبعه عراقی است و اوایل شهریورماه در آب‌های سرزمینی ایران با 580 هزار لیتر گازوئیل توقیف شد، درخواست 5 میلیارد تومان جریمه کرده است که یک میلیارد و 300 میلیون آن برای گازوئیل مکشوفه و بقیه نیز برای گازوئیل‌هایی است که 17 خدمه خارجی کشتی اعتراف کردند در مراحل قبلی قاچاق کرده‌اند.

همچنین برای کشتی برکات نیز که چهاردهم شهریور در آب‌های ساحلی با 192 هزار لیتر گازوئیل توقیف شد، گمرک برای گازوئیل مکشوفه 450میلیون تومان تقاضای جریمه کرده‌است، این در حالی است که یکی از 9 خدمه خارجی کشتی در مراحل اولیه اعتراف کرده بود که تا کنون 7 میلیون لیتر گازوئیل قاچاق کرده‌اند که این موضوع نیز تحت بررسی است».

رئیس کل دادگستری هرمزگان در ادامه می‌گوید: «مبارزه سختگیرانه آغاز شده است، علاوه بر توقیف و ضبط کشتی، قاچاقچیان به پرداخت 5 برابر قیمت سوخت قاچاق در بازارهای جهانی جریمه می‌شوند، حالا اگر می‌خواهند برای قاچاق سوخت به سواحل ما نزدیک شوند».

شغل: من قاچاقچی گازوئیلم

 قاچاق گازوئیل از سواحل هرمزگان، علاوه بر خسارت‌های مالی فراوانی که به اقتصاد کشورمی‌زند، تبعات اجتماعی بسیاری را هم به‌دنبال داشته، تبعات وحشتناکی که مسئولان قضائی بیش از همه از آن اطلاع دارند.علی علیا درباره این تبعات منفی‌ای که قاچاق گازوئیل در منطقه برجای گذاشته می‌گوید: «خسارات سنگینی که قاچاق سوخت به اقتصاد کشور وارد می‌کند تنها یکی از تبعات این قاچاق است، اما آسیب‌های اجتماعی این قاچاق حتی شاید سنگین‌تر باشد».

 متأسفانه بسیاری از کسانی که اکنون درکار قاچاق گازوئیل افتاده‌اند، نیروهای جوانی هستند که می‌توانستند نیروهای مولد اجتماع باشند، اما حالا به جای آنکه تولید‌کننده باشند به قاچاقچیانی تبدیل شده‌‌اند که تبر به ریشه اقتصاد کشور می‌زنند.

 متأسفانه قاچاق گازوئیل با درآمد سرشارش باعث شده، جوان‌های ما آینده نگری اشان را از دست بدهند، چون احساس می‌کنند بدون داشتن تحصیلات و هنرمی‌توانند به سادگی پول دربیاورند، طبیعتا دنبال درس خواندن یا یاد گرفتن حرفه‌ای نمی‌روند.

یک جوان وقتی می‌بیند تنها با رساندن چند گالن 20 لیتری گازوئیل به قاچاقچیان، ماهانه چند صد هزارتومان گیرش می‌آید دیگر دنبال یادگرفتن حرفه یا ادامه تحصیل نمی‌رود.این پول مفت باعث می‌شود تا جوان‌ها تن پرور شوند و مشاغل کاذب به سرعت رشد پیدا کند و در عوض کشاورزی و صید رو به تعطیلی برود و بیکاری افزایش پیدا کند .شما تصور کنید یک لنج صیادی که با 6 تا 8 نفر به دریا می‌رفت حالا برای قاچاق سوخت تنها به 2 یا 3 خدمه احتیاج دارد و طبعا تعداد زیادی از افراد بیکار می‌شوند.

 وزارت نفت هم جلو بیاید

 سردار سید اصغر جعفری، رئیس پلیس آگاهی کشور، با اشاره به هزینه‌های بسیار زیادی که پلیس برای مبارزه با قاچاق سوخت در جنوب کشور می‌دهد می‌گوید:« متأسفانه به قاچاق سوخت تنها به‌عنوان یک مسئله پلیسی و قضائی نگاه می‌شود، در حالی که برنامه‌ریزی‌های نادرست باعث ایجاد مشکل شده است.

 هر روزه کشتی‌های بسیاری از آب‌های خلیج فارس عبور می‌کنند، این کشتی‌ها احتیاج به سوخت دارند و سوختشان را هم در حال حاضر از طریق قاچاقچیان تهیه می‌کنند، درحالی که اگر یک مرکز مجاز مانند شرکت پخش فرآورده‌های نفتی خودش توزیع سوخت را به قیمت‌های جهانی دراین منطقه برعهده بگیرد، دیگر کشتی‌ها نیازی به مراجعه به کشتی‌های قاچاق سوخت ندارند و به این ترتیب زمینه قاچاق سوخت از بین می‌رود و سود مناسبی هم نصیب کشور می‌شود.

مسئله دیگر این است که متأسفانه در حال حاضر نظارتی بر فعالیت لنج‌ها و قایق‌های موتوری صورت نمی‌گیرد، شرکت شیلات این لنج‌ها را به شرکت نفت معرفی می‌کند تا به آنها سهمیه سوخت تعلق گیرد، اما بعد از این معرفی دیگر نظارتی بر کار آنها صورت نمی‌گیرد که مشخص شود آیا آنها واقعا سوخت را استفاده می‌کنند یا می‌فروشند، درصورتی که اگر این نظارت وجود داشت قاچاق سوخت بسیار کاهش پیدا می‌کرد.

اکنون پلیس دراین باره با مشکل زیادی روبه‌رو است وقتی که ما لنجی را با 6 لیتر سوخت قاچاق هم توقیف می‌کنیم خیلی راحت می‌گوید سهمیه‌ام است که در حال انتقال آن بوده‌ام و اثبات اینکه او در حال قاچاق بوده است مشکل می‌شود».