در دهه 80 شاید اینفوگرافیک در کشور شناخته شده نبود و فعالیت تیم روزنامه‌های همشهری و خورشید، تک دستهایی بودند که چندان صدایی نداشتند و حتی وزارت ارشاد در آن دوران چندان آثار تولیدی در این بخش را به رسمیت نمی شناخت. ولی از دهه 90 به این سو، وضعیت این نوع گرافیک در کشور دچار تغییر شده است.
براي نخستين بار در طول تاريخ مطبوعات كشور به ياري استاد سيد فريد قاسمي دبير بیستمین جشنواره مطبوعات، در حاشيه اين جشنواره در اسفند 92، اولین نمایشگاه اینفوگرافیک برگزار شد. همچنين در ویژه نامه همین جشنواره، بیست دوره جشنواره مذکور در قالب اینفوگرافیک به تصویر درآمد.
در شهریور 93 نیز دفتر مطالعات و برنامه ریزی این معاونت، نخستین کتاب اینفوگرافیک در ایران را با عنوان «گرافیک خبری و اطلاع رسان» به انتشار رساند و در سال مذکور به برگزاری دوره ای با همین عنوان اقدام کرد.
برگزاری کارگاه آموزشی « کاربرد گرافیک خبری و اطلاع رسان در مطبوعات» در بیستمین نمایشگاه مطبوعات در آبان سال 93 و برگزاری سطح 2 گرافیک اطلاع رسان در قالب گرافیک اطلاع رسان 2 (برهم کنشی ) در آبان 94 از دیگر اقدامات وزارت ارشاد به مدد دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها در حوزه اینفوگرافیک بود.
آموزش دوره اینفوگرافیک را دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه های وزارت ارشاد به مرزهای داخلی محدود نکرده و همین دوره را در نخستین دوره آموزشی نقش مطبوعات در توسعه سیاسی - اجتماعی ویژه بانوان خبرنگار افغانستان در بهمن 93 برای خبرنگاران افغان برگزار کرد.
در حال حاضر نیز این نوع گرافیک از سوی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد در سایت جامع رسانه های کشور e-rasaneh.ir رسما به رسمیت شناخته شده و طراحان می توانند آثار خود را در بخش آثار آن به ثبت برسانند.
در مرداد سالجاری نیز دوره اینفوگرافیک ویژه خانه های مطبوعات از سوی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه های وزارت ارشاد در سالن نشرآوران برگزار شد و از این منظر نیز زمینه اشاعه آن در سطح مدیران مطبوعات استانی فراهم شد و در گام بعد نیز نوبت به آموزش فعالان مطبوعاتی استانی در همین حوزه است.
تاکنون نیز مسابقات مختلفی در حوزه اینفوگرافیک تحت عنوان نخستین جشنواره اینفوگرافیک از سوی نخستین مرجع تخصصی اینفوگرافیک کشور در سال 91، نخستین مسابقه اینفوگرافیک صنعت بیمه از سوی دبیرکل سندیکای بیمه گران در سال 95، نخستین مسابقه طراحی اینفوگرافیک با موضوع تسهیلات بانک مسکن توسط بانک مسکن در سال 95 و... برگزار شده است.
همچنین اضافه شدن اینفوگرافیک به بخش مسابقه بسیاری از جشنواره ها همچون جشنواره مشارکت ملی گردشگری در سال 93، حقوق بشر آمریکایی در سال 95 و... از دیگر رویدادهای مهم و نویدبخش این حوزه است.
برگزاری بیش از 100 دوره اینفوگرافیک در سراسر کشور در سالهای اخیر توسط نخستین مرجع اینفوگرافیک کشور، دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها، مرکز آموزش و پژوهش همشهری و برخی سایتهای جدیداً فعال و بعضی از طراحان فعال در این حوزه در سراسر کشور، از دیگر اقدامات صورت گرفته در این حوزه است.
در کنار فعالیتهای مطبوعاتی در این بخش، با توجه به استقبال سازمانهای مختلف از اینفوگرافیک، روزانه می توان شاهد افزایش تولیدات سازمانی در این بخش و نیز برگزاری دوره های مختلف و مکرر توسط آنها در همین بخش بود.
تولید هزاران اثر اینفوگرافیک از سوی روزنامه ها و خبرگزاریها و سایتهای معتبر داخلی به ویژه در 5 سال اخیر از سوی روزنامه هایی چون همشهری و...، سایتها و خبرگزاریهایی همچون نسیم آنلاین، نخستین مرجع اینفوگرافیک، پايگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت الله العظمی سيد علی خامنه ای، تسنیم، خبرآنلاین، فرهنگ نیوز، شبستان، ایرنا، دیده بان، اینفونگاره، اینفوگرام و... و توسط بسیاری از تیمها و طراحان آزاد و فعال در این حوزه از دیگر تلاشها در حوزه اینفوگرافیک است.
تألیف و ترجمه برخی کتابها در حوزه اینفوگرافیک همچون کتاب گرافیک خبری و اطلاع رسان، کتاب گرافیک اطلاع سان 2، داده های دیدنی، کتاب قدرت گرافیک اطلاع رسان، کتاب گرافیک خبر و اطلاع رسان (بررسی تحولات گرافیکی پخش اخبار سیما با نکات آموزشی) و مجموعه مقالات منتشر شده در ماهنامه مدیریت ارتباطات از دیگر تلاشها در همین زمینه است.
اختصاص موضوعات سخنرانی به بحث اینفوگرافیک در برخی کنفرانسها همچون کنفرانس روابط عمومی الکترونیک و یا از سوی انجمنها همچون انجمن روابط عمومی ایران از دیگر اقدامات قابل اشاره در حوزه اینفوگرافیک است.
از دیگر تلاشها در این بخش برگزاری کارگاههای آموزشی اینفوگرافیک از سوی دانشگاههای مختلف از جمله دانشگاه صنعتی شریف، علامه طباطبایی، دانشگاههای علوم پزشکی و... ویژه دانشجویان هستند که علی رغم اینگونه حرکتها، هنوز بخش اینفوگرافیک به طور خاص به یکی از بخشهای مورد ارزیابی در جشنواره های نشریات دانشجویی تبدیل نشده است.
به طور کلی باید گفت: اینفوگرافیک یا گرافیک اطلاع رسان کودکی نوپا در ایران است که توسعه ادبیات علمی آن در دو حوزه گرافیک خبری و گرافیک اطلاع رسان ضرورت داشته و به دانشگاهها و کنفرانسهای علمی و نیز انتشارات مختلف توصیه می شود تا زمینه تشویق و تولیدات بیش از پیش را در این خصوص فراهم کنند.
ارتقای سطح کمی و کیفی آثار مطبوعاتی نیز نیازمند ورود آثار اینفوگرافیک به جشنواره های مختلف مطبوعاتی و دانشجویی است.
براین اساس، علی رغم همه تلاشهای مذکور، هنوز اینفوگرافیک به طور مستقل در جشنواره های سراسری و استانی ورود نیافته و موعد آن رسیده تا در سطح سراسری و استانی، اینفوگرافیک وارد جشنواره های مطبوعاتی و دانشجویی شود، به ویژه جشنواره هایی که به تازگی آهنگ برگزاری دارند.
* مدرس و مولف حوزه اینفوگرافیک
نظر شما