چرا بهبود وضعیت اقتصادی برای مردم ملموس نیست؟

همچنين توليد گاز پارس‌جنوبي از 250ميليون مترمكعب در سال 1392به 431ميليون مترمكعب، افزايش يافته است. با توجه به اينكه هر هزار مترمكعب گاز، معادل 6بشكه نفت، ارزش حرارتي دارد بر اين اساس افزايش گاز پارس‌جنوبي در زمان فعلي نسبت به سال 1392معادل يك ميليون بشكه، ارزش حرارتي نفت است.

با اين روند ارزش نفت صادراتي و اضافه‌گاز توليدي، به قيمت روز حدود 25ميليارد دلار است. با اين شرايط با لغو تحريم‌ها اكنون نسبت به 3سال قبل، ارزش نفت صادراتي اضافي و گاز مازاد در پارس‌جنوبي به قيمت روز به 25ميليارد دلار مي‌رسد كه رقم قابل‌توجهي است. اما چرا آثار و نتايج افزايش فروش نفت و گاز و بهتر شدن اوضاع اقتصادي چندان ملموس نيست؟

اكنون قيمت نفت از 105دلار در سال 1392به 36دلار كاهش يافته است. همچنين براساس گزارش دبيرخانه اوپك، ارزش فروش نفت ايران در سال 2016سير نزولي داشته است. با وجود اين هر هزار مترمكعب گاز، معادل 6بشكه نفت ارزش حرارتي دارد و اگر گاز توليدي در كشور براساس ارزش حرارتي نفت محاسبه شود، ارزش نفت و گاز كنوني توليدي در ايران معادل 7ميليون بشكه، ارزش حرارتي نفت است.

همچنين ارزش 7ميليون بشكه با نفت 105دلار معادل 268ميليارد دلار و با نفت 36دلار، معادل 92ميليارد دلار است. بر اين اساس با سقوط قيمت نفت به‌رغم رشد توليد و صادرات نفت و گاز كشورمان، ارزش انرژي توليدي در ايران اعم از نفت و گاز معادل 176ميليارد دلار كاهش يافته است. با اين شرايط مي‌توان نتيجه گرفت كه افزايش صادرات نفت و توليد گاز در دوره پس از برجام و كاهش قيمت جهاني نفت و گاز تأثيري متقابل بر يكديگر داشته و موجب شده است تا نتايج مثبت ناشي از افزايش توليد و صادرات اين فرآورده‌ها تأثير مشهودي در افزايش ارزش انرژي توليدي كشور و بهبود درآمدهاي ارزي نداشته باشد.

گرچه به‌دليل افزايش صادرات نفت و رشد توليد گاز، ارزش انرژي صادراتي و توليدي ايران 25ميليارد دلار افزايش يافته است اما به سبب سقوط قيمت نفت و گاز، ارزش كل انرژي توليدي معادل 176ميليارد دلار كاهش يافته است. در مجموع مي‌توان گفت كه به‌دليل سقوط قيمت نفت و گاز به‌رغم افزايش صادرات نفت و افزايش توليد گاز از پارس‌جنوبي، كشورمان 151ميليارد دلار متضرر نيز شده است. در واقع علت اصلي اينكه مردم حس مي‌كنند وضعيت عمومي معيشت آنها نسبت به قبل از تحريم بدتر شده، سقوط قيمت نفت است. در واقع مردم نتايج زيان 151ميليارد دلاري ناشي از كاهش قيمت نفت و گاز را با پوست و گوشت خود حس مي‌كنند.

• پژوهشگر ريسك