به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، اسلام کریم‌اف، رئیس‌جمهوری "خودکامه" ازبکستان که بیش از 25 سال است بر این کشور منزوی آسیای میانه حکمرانی می‌کند و به متدهای شوروی از جمله کار اجباری برداشت پنبه متوسل می‌شود، طبق گفته دختر کوچکش در پی سکته در بیمارستان بستری شده است. در همین حال عصر دوشنبه وب‌سایت ازبک "فرغانه" که از 2005 فعالیت آن در داخل ازبکستان ممنوع شده است، به نقل از منابعی در خارج از دولت گزارش داد که کریم‌اف عصر همان روز درگذشته است. این خبر به صورت گسترده‌ای در پایگاه‌های خبری مستقل در روسیه انتشار یافت.
با این حال هیچگونه تاییدیه رسمی صورت نگرفته و پایگاه‌های روسی از جمله خبرگزاری دولتی ریانووستی به نقل از منابع دولتی نامشخص در ازبکستان گزارش داد که اسلام کریم‌اف هنوز زنده است و شرایط جسمانی‌اش ثابت شده است. شبکه تلویزیونی دولتی ازبکستان اصلا به این اخبار اشاره‌ای نکرده و همانند گذشته اسلام کریم‌اف را رهبری فعال نشان داد.
دانیل کیسلوف، سردبیر فرغانه مستقر در مسکو گفت که "سناریوی برژنف" غیر محتمل نیست. اشاره او به مرگ لئونید برژنف، سیاست‌مدار و دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی از سال ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲ بود که مرگش با تاخیر اعلام شد.
طبق قانون اساسی ازبکستان، پس از مرگ اسلام کریم‌اف، رئیس سنای ازبکستان برای سه ماه کنترل کشور را در دست می‌گیرد تا تدارکات برگزاری انتخابات ریاست جمهوری جدید فراهم شود. انتخابات‌های ریاست جمهوری در ازبکستان همواره با نتایج مشخصی همراه بوده است. با توجه به اینکه کریم‌اف 78 ساله پسر و یا جانشین مشخصی ندارد و به شدت هم بیمار است و یا حتی درگذشته است، توجه‌ها فورا به این مساله جلب می‌شود که چه کسی قرار است جانشین او شود.
سردبیر وب‌سایت فرغانه مستقر در مسکو گفت: این مساله‌ای است که اکنون همه را نگران کرده است. اینکه هیچ جانشینی نباشد، احتمالا سبب می‌شود که پلیس مخفی به عنوان قدرت مرکزی در این کشور تعیین شود. اسلام کریم‌اف سیستم قدرت بسیار باثباتی ایجاد کرده است که بر پایه قدرت سرویس‌های ویژه است. صرفنظر از اینکه چه کسی شخصیت اصلی در این کشور می‌شود، قدرت واقعی در دستان سرویس‌های ویژه خواهد بود.
در بحبوحه گزارش‌های متناقض روز دوشنبه، تاکنون هیچ نشانه‌ای از ناآرامی مردمی و یا حتی پریشانی در ازبکستان به عنوان بزرگترین کشور در آسیای میانه با بیش از 31 میلیون جمعیت دیده نشده است. گزارش‌ها از تاشکند حاکی از آن است که اوضاع همچون همیشه است و تنها در اطراف بیمارستان محل بستری اسلام کریم‌اف تدابیر امنیتی شدیدی برقرار شده است. پیتر لئونارد، از سردبیران پایگاه خبری یوروآسیانت در توئیتر نوشت که تلویزیون دولتی ازبکستان برنامه‌ای درباره کنسرو تابستانی گوجه‌فرنگی پخش کرد!
با وجود این، نحوه اعلام خبر به گونه‌ای بود که نشان می‌دهد شرایط جسمانی کریم‌اف وخیم است. برای اولین بار دولت ازبکستان یکشنبه بیانیه‌ای درباره وضعیت جسمانی او منتشر کرد و گفت که رئیس‌جمهوری این کشور در بیمارستان بستری است و هیچگونه اطلاعات دیگری داده نشد. روز دوشنبه هم دختر کوچک او لولا کریم‌اف-تیلیائوای 38 ساله (Lola Karimova-Tillyaeva)، سفیر ازبکستان در یونسکو در پاریس در فیس‌بوک خودش به سه زبان ازبک، روسی و انگلیسی این خبر را اعلام کرد.
او نوشت: قصد دارم در اینجا درباره حوادث غم‌انگیزی که بر خانواده ما وارد شده، بنویسم. پدرم پس از خونریزی مغزی روز شنبه در بیمارستان بستری شد و او الان در بخش مراقب‌های ویژه در حال درمان است.
او گفت که شرایط پدرش باثبات است و برای گمانه‌زنی بسیار زود است. او خواستار حفظ حریم خصوصی خانواده‌اش شد و درخواست کرد که هیچگونه گمانه‌زنی صورت نگیرد. این اطلاعیه تنها این مساله را بر سر زبان‌ها انداخت که کریم‌اف از تعیین جانشین خودداری کرده است.
سال‌ها مردم گمان می‌کردند که اسلام کریم‌الف دختر بزرگش گلنار کریم‌اف 44 ساله را که تاجر، دیپلمات، خواننده پاپ و طراح است و سال 2013 پس از اتهامات ارتشاء از شکوهش کم شد، به عنوان جانشین تعیین کند. این در حالی است که از او در اسناد دیپلماتیک فاش شده آمریکا به عنوان "بارون سارق" و "نامحبوب‌ترین فرد" در این کشور یاد شده است.
گلنار کریم‌اف در پی تحقیقات در اروپا و آمریکا به ظن دریافت صدها میلیون دلار رشوه در ارتباط با مجوزهای تلکام در ازبکستان از دید انظار عمومی خارج شده است. سال 2014 فاش شد که او دست‌کم یکسال در حبس خانگی بوده است و چندین تن از افراد وابسته به او دستگیر و زندانی شده‌اند.
گمان می‌رود همسر کریم‌اف، تاتیانا کریم‌اف و رستم اینویاتوف، رئیس پلیس مخفی ازبکستان نفوذ بالایی برای تعیین جانشین داشته باشند اما احتمال اینکه شخصا این پست را به دست بگیرند، اندک است. شوکت میرضیایف، نخست‌وزیر ازبکستان هم که متحد کرملین محسوب می‌شود، در کنار رستم عظیم‌اف، معاون نخست‌وزیر و وزیر دارایی جزو گزینه‌هایی هستند که بیشترین اجماع روی نامزدی آنها وجود دارد.
اسلام کریم‌اف در سال 1989 برای اولین بار برای رهبری ازبکستان که هنوز بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بود، تعیین شد و پس از فروپاشی شوروی در 1991 در انتخابات پیروز شد و کارش را در پست ریاست جمهوری ادامه داد. او از پیش برای حذف تمام اپوزیسیون سیاسی، رسانه‌های خبری آزاد و سازمان‌های حقوق بشری از طریق کشتارها، حبس و یا تبعید برنامه‌ریزی کرده بود. در بدنام‌ترین قسمت، صدها غیرنظامی از جمله زنان و کودکان سال 2005 همزمان با اعتراض به مشکلات اجتماعی و اقتصادی در شهر اندیجان با شلیک گلوله از پای درآمدند.
این کشتار موجب شد تا اروپا و ایالات متحده آمریکا برای مدتی از اسلام کریم‌اف فاصله بگیرند و آمریکا هم تحریم‌های نظامی اعمال کرد. اما ازبکستان یک منبع حیاتی برای نیروهای غربی محسوب می‌شود که از دولت افغانستان علیه طالبان حمایت می‌کنند؛ بنابراین روابط مجددا ظرف چند سال احیا شد و باثبات باقی ماند. استیو اسواردلو، مدیر بخش تحقیقات آسیای میانه در دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید: کریم‌اف به عنوان انسانی حیله‌گر و مستبدترین حاکم خودکامه نه تنها در فضای پس از شوروی بلکه در سراسر جهان شناخته می‌شود.
ثبات در ازبکستان به عنوان تقاطع آسیای میانه برای روسیه، چین و ایالات متحده آمریکا اهمیت دارد. برخی از ازبک‌ها هم در میان شبه‌نظامیان داعش در خاورمیانه دیده شدند اما آنها تهدید داخل چندان بزرگی به حساب نمی‌آیند.
در مسکو دیمیتری پسکوف، سخنگوی ریاست جمهوری آرزوی بهبودی فوری برای کریم‌اف کرد. او گفت، چندان مناسب نیست که درباره آینده ازبکستان پس از مرگ کریم‌اف گمانه‌زنی شود.
کریم‌اف اندکی از مسکو و نیز همسایگانش فاصله گرفته است و به گونه‌ای حکمرانی می‌کند که به عنوان یک مقام سابق شوروی آموخته است. به عنوان نمونه، هر ساله حدود یک میلیون ازبک باید زندگی روزمره خود را کنار بگذارند و برای یکماه به دولت برای برداشت پنبه کمک کنند. در یک مراسم سالانه دیگر، کریم‌اف در جشن‌های مردمی روز استقلال در اول سپتامبر در انظار عمومی ظاهر می‌شود و با خوشرویی به استقبال جمعیت می‌رود و شاهد اجرای رقص ملی سنتی می‌شود. به گفته تحلیلگران، این راهی است که او به مردم نشان دهد در سلامت کامل به سر می‌برد. امسال مراسم رقصی در کار نخواهد بود. در حقیقت برخی از تحلیلگران گمانه‌زنی می‌کنند که اعلام عمومی خبر بستری شدن کریم‌اف در بیمارستان درباره لزوم توضیح دادن غیبت او از مراسم رقص روز پنج‌شنبه بوده است.
نظر شما