كاهش قطع درخت و بوته‌كني، كاهش قاچاق چوب، كاهش تعداد آتش‌سوزي، كاهش كانون‌هاي بحران آفات و بيماري از ديگر پيامدهاي مثبت اجراي اين طرح بوده است. امسال نيز حفاظت از 12ميليون هكتار از مراتع كشور به عشاير بهره‌بردار از مرتع واگذار مي‌شود.
پيامدهاي مثبت مشاركت بهره‌برداران از منابع طبيعي در حفاظت از مراتع، زمينه‌ساز تهيه دستورالعمل اجرايي «حفاظت مشاركتي به‌منظور جلب مشاركت عشاير در حفاظت از سامانه‌هاي مرتعي» شد. دستورالعملي كه چهارشنبه گذشته در اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان فارس به امضاي مهندس مسعود منصور، معاون حفاظت و امور اراضي سازمان جنگل‌ها و مراتع و ميرولي صفرزاده، قائم‌مقام و معاون توسعه و عمران سازمان امور عشاير ايران رسيد. براساس اين دستورالعمل كه از پنجشنبه گذشته اجراي آن در دستور كار 4استان قرار گرفت عشاير دامدار در استان‌هاي فارس، اصفهان، بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد، حفاظت از مراتع استان‌هاي يادشده را با همكاري منابع طبيعي برعهده مي‌گيرند.
مسعود منصور، معاون حفاظت و امور اراضي سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور با اشاره به نتايج مثبت طرح حفاظت مشاركتي گفت: از آنجا كه عشاير بهره‌بردار از مراتع با 2سازمان جنگل‌ها و مراتع و سازمان امور عشاير ارتباط كاري دارند سازمان جنگل‌ها از سازمان امور عشاير خواست با استفاده از ظرفيت‌هاي خود سازمان جنگل‌ها را در تحقق اجراي طرح مشاركت حفاظتي ياري كند كه اين پيشنهاد با استقبال سازمان امورعشاير مواجه شد. به گفته منصور، مراتع 4استان فارس، اصفهان، بوشهر و كهگيلويه و بوير احمد از آن رو انتخاب شده كه در مراتع اين استان‌ها عشاير حضور چشمگيري دارند و حمايت سازمان امور عشايري و ورود اين سازمان به اين طرح، تحولي در حفاظت از صيانت از مراتع ايجاد مي‌كند.
- ورود سازمان امور عشاير به حفاظت از مراتع كشور
ميرولي صفرزاده، قائم‌مقام و معاون توسعه و عمران سازمان امور عشاير ايران هم در مراسم امضاي دستورالعمل اجرايي « حفاظت مشاركتي به‌منظور جلب مشاركت عشاير در حفاظت از سامانه‌هاي مرتعي» با دفاع تمام قد سازمان متبوع خود از اجراي طرح حفاظت مشاركتي بر ضرورت حفاظت و صيانت از منابع طبيعي كشور تأكيد كرد و گفت: در 38درصد از مراتع كشور (32ميليون هكتار مرتع) يك ميليون و 300هزار نفر جمعيت عشاير حضور دارند كه مي‌توان با بسترسازي زمينه مشاركت اين جمعيت عظيم را در حفاظت از مراتع كشور فراهم كرد. بديهي است حضور اين نيرو مي‌تواند مانع از تخريب و تجاوز عرصه‌هاي مرتعي كشور شود.
صفرزاده در بخشي از گفته‌هاي خود، ارتقاي آگاهي عشاير را عاملي كارساز در ايجاد انگيزه براي حفاظت از مراتع كشور دانست و افزود: زماني عشاير از مراتع حفاظت خواهد كرد كه به مراتع احساس تعلق داشته باشد و دستيابي به اين هدف در گرو آگاهي بخشي است.
قائم‌مقام سازمان امور عشاير ايران از طرح زنجيره‌اي توليد گوشت قرمز به‌عنوان راهكاري نام برد كه با هدف كاهش فشار بر مراتع و پايدار منابع طبيعي و توليد علوفه براي دام مولد در دستور كار سازمان عشاير قرار گرفت و سال گذشته در 19استان اجرا شد. امسال نيز اين طرح در تمام استان‌هاي كشور اجرا مي‌شود.
صفرزاده به گزينه‌هاي ديگري ازجمله كشت گياهان دارويي و صنعتي به‌عنوان معيشت جايگزين عشاير دامدار اشاره كرد و گفت: هم‌اكنون 60درصد دام عشاير در مرتع است درحالي‌كه بايد با معيشت جايگزين، از ميزان دام عشاير كاسته و درآمد جوامع عشايري به غيردام متكي شود.
- بسترسازي براي مشاركت مردمي
مهندس بهمن افراسيابي، مديركل دفتر حفاظت و حمايت منابع طبيعي سازمان جنگل‌ها و مراتع كشور هم در اين مراسم گفت: طرح حفاظت مشاركتي با هم‌انديشي ساير بخش‌هاي سازمان جنگل‌ها و مراتع سال93 تهيه و به استان‌هاي كشور ابلاغ شد. و در پي آن، در سال94 در قالب اين طرح، حفاظت از مراتع و عرصه‌هاي طبيعي در 5ميليون هكتار به بهره‌برداران از منابع طبيعي واگذار شد. امسال نيز حفاظت از 12ميليون هكتار مرتع به بهره‌برداران (عشاير) واگذار مي‌شود.
افراسيابي با اشاره به اينكه اگر بهره‌برداران و ذينفعان منابع طبيعي در سياست‌هاي اجرايي منابع طبيعي به‌ويژه در بخش حفاظت جايي نداشته باشند، مقوله حفاظت با چالش جدي مواجه مي‌شود، تصريح كرد: طرح حفاظت مشاركتي براي كل عرصه‌هاي منابع طبيعي كشور تهيه شده و عشاير بخشي از آن هستند.
او گفت: طرح حفاظت مشاركتي سه ضلع دارد كه عبارت است از سازمان جنگل‌ها و مراتع، سازمان امور عشاير ايران و بهره‌برداران. در اين طرح دو بسته وجود دارد بسته انگيزشي و بسته تعهدي. در بسته انگيزشي، وظايفي براي سازمان جنگل‌ها و سازمان امور عشاير با هدف ارتقاي اقتصاد بهره‌برداران از منابع طبيعي تعريف شده كه از آن جمله مي‌توان به تأمين سوخت با استفاده از انرژي‌هاي نو، مقابله با آفات و بيماري‌هاي شايع در عرصه‌هاي طبيعي اشاره كرد. علاوه بر اين، تأمين آب شرب، تأمين آب مورد نياز دام و ايجاد راه‌هاي ارتباطي و استفاده از تسهيلاتي از ديگر موارد بسته انگيزشي است كه سازمان امور عشاير متعهد به تأمين آن است. در واقع بهره‌برداران از مراتع اعم از عشاير و افراد بومي در قبال حفاظت از رويشگاه‌هاي مرتعي از بسته انگيزشي برخوردار مي‌شوند.
افراسيابي در بخشي از گفته‌هاي خود تأكيد كرد: براي اجراي اين طرح، ادارات كل منابع طبيعي درختچه‌ها و درختان محدوده طرح را شمارش مي‌كنند و حفاظت از آن را به بهره‌بردار واگذار مي‌كنند. جلوگيري از تخريب و تجاوز به عرصه‌هاي طبيعي از ديگر تعهداتي است كه بهره‌بردار ملزم به انجام آن است.
- كاستي‌هاي طرح حفاظت مشاركتي
در نشست امضاي دستورالعمل اجرايي « حفاظت مشاركتي به‌منظور جلب مشاركت عشاير در حفاظت از سامانه‌هاي مرتعي»، علاوه بر معاون حفاظت و امور اراضي سازمان جنگل‌ها و مراتع، مديركل دفتر حفاظت و حمايت منابع طبيعي سازمان جنگل‌ها ومراتع كشور و قائم‌مقام سازمان امور عشاير ايران، مديران كل منابع طبيعي و مديران كل عشاير 4 استان فارس، اصفهان، بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد هم حضور داشتند. مديران مذكور با اشاره به ضرورت اجراي اين طرح و برشمردن نقاط مثبت آن، ايراداتي نيز مطرح كردند. ازنگاه مديران كل عشاير 4 استان يادشده، نداشتن اعتبار، ديده نشدن آموزش، نداشتن ضمانت اجرايي، كمبود تجهيزات اطفاي حريق، كمبود تسهيلات درصورت درخواست بهره‌برداران، بلاتكليف شدن حفاظت در مواقعي كه عشاير در مراتع حضور ندارند، ديده نشدن عشاير خوزستان در طرح، و عدم‌برخورداري بهره‌برداران از ابزار قانوني براي برخورد با متخلفان و متجاوزان به مراتع و عرصه‌هاي طبيعي مهم‌ترين ايرادات وارد شده به اين طرح است.
مشكل مديريت چرا و ضرورت كنترل ورود و خروج دام به مراتع، پيشنهاد اجراي طرح به‌صورت آزمايشي در يك مرتع كوچك و اجراي آن در ساير مراتع درصورت موفق بودن، ضرورت تأمين اعتبار، ضرورت ورود ساير بخش‌ها ازجمله بخش مرتع به طرح حفاظت مشاركتي از ايراداتي بود كه مديران كل منابع طبيعي 4استان فارس، اصفهان، بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد به طرح حفاظت مشاركتي وارد كردند.
نظر شما