مجسمه چاق

مجسمه كه از سنگ تراشيده شده بود ظاهرا نماد يك انسان به‌نظر مي‌آمد و آنقدر قديمي بود كه كسي انتظار نداشت به پيكره‌هاي امروزي شباهت داشته باشد. مجسمه از جنس سنگ آهك بود و آن را با گل اُخرا رنگ كرده بودند. اين عادي است كه مجسمه‌ها و تزئينات باستاني به شكل‌هاي عجيب و غريب ساخته شده باشند و با آثار هنري امروزي متفاوت به‌نظر برسند اما اين مجسمه كوچك كه هيچ جزئيات و ظرافتي هم نداشت بعدا به‌دليلي بين باستان‌شناسان و همينطور هنرمندان مشهور شد زيرا انساني را نشان مي‌دهد كه فوق‌العاده «چاق» است.

100 سال قبل در ايران «چاق»‌بودن معادل سالم بودن به‌شمار مي‌رفت و در گفتار‌هاي عاميانه فعل «چاق‌شدن» براي بهبودي پس از بيماري به‌كار مي‌رفت. تا همين چنددهه قبل هم آثاري از اين عقيده باقي‌مانده بود اما امروزه «چاق» را مي‌توان به‌عنوان تحقير يا حتي توهين به‌كار برد و اگر اضافه وزن كسي را غيردوستانه به او ابراز كنيد بعيد نيست كه ناسزا هم محسوب شود. با اين حال اصطلاحات ديگري باقي مانده است كه نشان مي‌دهد اجداد ما در شرايط دشواري زندگي مي‌كردند. مهم‌ترين كاري كه در هر قريه و روستا انجام مي‌دادند تأمين غذاي از راه كشاورزي و دامداري بود. كشاورزي اگرچه پيشرفت مهمي محسوب مي‌شد و انسان‌ها را از وابستگي مطلق به طبيعت مانند چادرنشينان آزاد مي‌كرد، باز هم در ارتباط مستقيم با بارش باران و بركت قنات بود. در اين دوران هركسي در طول عمر خود بار‌ها كمبود غذا و قحطي را تجربه مي‌كرد. مواد غذايي آنقدر كه بايد تأمين و ذخيره نمي‌شد. خطر بيماري و گرسنگي هميشه وجود داشت و به همين دليل چاق بودن نشانه ثروت و خوشبختي بود.

در دوران ما اين تصور كاملا وارونه شده و چاق بودن آنقدر منفي به‌شمار مي‌آيد كه در كنار صنعت غذا، صنعت لاغري هم ساخته شده است. انواع مشاغل پزشكي و ورزشي براي كم‌كردن چربي‌هايي كه دورتادور بدن‌ها را پر كرده‌اند به‌كار گرفته مي‌شود و گروهي مشغول مشاوره دادن يا راهنمايي‌گرفتن براي كم‌كردن وزن هستند. تلاش براي لاغرشدن و حسرت كم‌كردن وزن مشغوليت ذهني نسلي از جوانان شده است. هشدار‌هاي پزشكي دائم معايب بيماري‌زاي چاقي را يادآوري مي‌كند و هر وقت كه اين توصيه‌ها از حد مي‌گذرد درباره معايب رژيم سخت غذايي هم اخطار مي‌دهند. اهميت لاغر بودن آنقدر زياد است كه سالمندان هم آن را پذيرفته‌اند و توافق جمعي بر سراينكه لاغربودن بهتر از چاق بودن است به‌دست آمده است. حالا اگر ما بخواهيم مجسمه‌اي براي عصر خود بسازيم احتمالا آن را باريك و بلند مي‌‌تراشيم تا نشانه‌اي از آرزو‌ها و تصوراتمان باشد.
مجسمه ويلندورف حدود 30هزار سال قبل ساخته شده است؛ زماني كه انسان‌ها از ابزار‌هاي سنگي استفاده مي‌كردند و با شكار جانوران غذايشان را به‌دست مي‌آوردند. البته اگر مي‌توانستند چيزي شكار كنند وگرنه دوره‌هاي طولاني گرسنگي را مي‌گذراندند و مرگ به اين دليل خيلي رايج بود.