اين در حالي است كه اقشار مختلف بارها به بي‌توجهي مسئولان نسبت به اين معضل گلايه كرده‌اند. هنرمندان سراسر كشور نيز چندي قبل در نامه‌اي به رئيس‌جمهور خواستار توجه به اين معضل خودساخته شدند؛معضلي كه حدود 38 ميليون ايراني را درگير خود كرده است.
اين در حالي است كه در تمام روزهاي آلوده گذشته، باز هم كميته اضطرار با اتخاذ تصميمات آني، تلاش كرده تا مانع افزايش روند آلودگي هوا در تهران شود بلكه باد و باراني بيايد و چهره آسمان را بشويد. در همين روزهاي آلوده هوا با استاد ابراهيم حقيقي يكي از اعضاي شوراي‌عالي هنرمندان سراسر كشور و رئيس هيأت مديره انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران گفت‌وگويي داشتيم كه در ادامه مي‌خوانيد:
- با توجه به وضعيت وخيم هواي تهران در 8روز گذشته لطفا درباره ارسال نامه از سوي هنرمندان سراسر كشور به رئيس‌جمهور، بفرماييد كه هدف از اين اقدام چه بود؟
بخش آشكار كه همه با آن درگير هستند و مردم هم آن را مشاهده مي‌كنند همين وضعيتي است كه رسانه‌ها در روزهاي اخير به آن پرداخته‌اند. اما چه مي‌شود كرد و چه بايد كرد؟ درباره واكنش هنرمندان بايد عرض كنم كه در برخي مكان‌ها برخي سخن‌ها اگر از زبان گروهي خاص منتشر شود مي‌تواند تأثير بهتري داشته باشد.
هنرمندان در خانه هنرمندان هم به اين نتيجه رسيدند كه با ارسال اين نامه شايد صدا رساتر به رئيس‌جمهور برسد. ارسال اين نامه به رئيس‌جمهور به اين دليل بود كه وقتي نامه به بالاترين مقام يك قوه ارسال مي‌شود، بقيه افراد و مسئولان زيردست نيز موظف به انجام درخواست‌ها هستند. يكي دو روز قبل خبري مي‌خواندم كه چرا به اين وضعيت رسيده‌ايم. ما بسياري از عوامل آلاينده را مي‌شناسيم. مثلا در اخبار آمده بود كه برداشت از معادن شن و ماسه اطراف تهران متوقف شد. وقتي ما اين عامل را مي‌شناسيم چرا كنترل نمي‌كنيم و اصولا به سراغ معادن ديگر نمي‌رويم كه توليد آلودگي نكنند؟
آيا فكري به حال كارخانه‌هاي كوچك و كارگاه‌هاي آلاينده اطراف تهران كرده‌ايم؟ مي‌دانيم كه جهت وزش باد تهران غربي شرقي است و بسياري از كارخانه‌ها و واحدهاي صنعتي آلاينده در غرب تهران و در مسير وزش باد قرار دارند. براي مهار اين آلاينده‌ها كافي است كه وزارت صنعت و معدن وارد ميدان شود و دستور جابه‌جايي دهد. اينها كارهايي است كه در بسياري از شهرهاي جهان تجربه شده است.
موضوع ديگر خودروها و موتورسيكلت‌هاي فرسوده هستند كه شما هم در روزنامه همشهري به‌طور كامل به اين مسئله پرداخته‌ايد. من نمي‌دانستم كه هر پيكان در طول سال به اندازه وزن خودش آلودگي توليد مي‌كند كه امر غريبي است. وقتي ما نسبت به اين مسئله واقف هستيم چرا همت نمي‌كنيم تا مانع تردد اين خودروها شويم؟ پليس بايد به اين عرصه ورود كند. اين مسئله درباره موتورسيكلت‌هاي آلاينده هم مصداق دارد. بايد به صنايع خودروسازي هم فشار آورد كه موتور خودروهاي توليدي خود را با استانداردهاي روز جهاني توليد كنند.
بايد جلوي تردد خودروها با استاندارد قديمي‌تر كه زودتر فرسوده مي‌شوند را گرفت. زماني كه اين قطعات را كنار هم مي‌چينيم مي‌بينيم كه مسئولان مختلف دولتي مي‌توانند دخيل شوند. سازمان حفاظت محيط‌زيست بايد اقدام عاجلي انجام دهد. وزارت صنايع و معادن، پليس راهور و حتي شهرداري‌ها بايد وارد ميدان شوند. خبر ديگري را خوانده‌ام كه همه ما شاهد آن هستيم. اتوبوس‌هاي دودزا وقتي در پايانه‌هاي شهري متوقف هستند، بايد خاموش باشند. اين به سلامت اهالي محله‌هاي اطراف آسيب جدي مي‌زند. وزارت بهداشت هم وقتي آگاه مي‌شود كه مردم بيمار شده‌اند و بايد پيشگيري كرد.
- در گام‌هاي بعدي براي پيگيري مسئله آلودگي هوا آيا پاسخي از سوي دولت دريافت شده يا هنرمندان اقدام ديگري خواهند داشت؟
پاسخ به نامه هنرمندان از سوي دولت قطعا در جمله «نامه شما رسيد، حال ما هم خوب است» خلاصه نمي‌شود. پاسخ آنجاست كه آيا نشست‌هايي و عملكردي از وزارتخانه‌ها و نهادهاي مسئول برمي‌خيزد كه حرف و دستورالعملي در اين‌باره داشته باشد؟ اين پاسخ به نامه هنرمندان است. حتي پيگيري رسانه‌اي اين مسئله هم به نوعي بازتاب و پاسخ به آن نامه است. اميدوارم از حد حرف زدن خارج شود و شاهد عملكرد مسئولاني باشيم كه مي‌توانند راهي باز كنند تا آلودگي كمتر شود. قطعا گام‌هاي اول هم براي كم‌كردن آلودگي هواست و به‌طور كلي موفق نخواهيم شد در كوتاه‌مدت كمر اين غول را بشكنيم.
- تا رسيدن به اين مرحله، شهروندان چه كاري مي‌توانند انجام دهند؟ مردمي كه هر روز شاهد انواع بيماري‌هاي ناشي از آلودگي هوا هستند.
حقيقت اين است كه مردم كاري نمي‌توانند انجام دهند جز اينكه خود را در امان نگه دارند. عكس‌العمل وزارت آموزش و پرورش تعطيلي مدارس است. اگر اين اتفاق به‌طور مدام تكرار شود وضعيت آموزشي دانش‌آموزان چطور مي‌شود؟ قطعا اين راهكار نيست بلكه پيشگيري از آسيب‌ديدن بيشتر اقشار مردم است.
با وجود اين شاهد هجوم بيماران تنفسي به بيمارستان‌ها و ديگر مراكز درماني هستيم. تنها كاري كه مردم مي‌توانند انجام دهند اين است كه از آنها بخواهيم تا وسايل نقليه آلاينده خود را حركت ندهند. البته اين گروه هم تعدادي را در بر نمي‌گيرد كه معيشت‌شان به تردد در شهر و استفاده از همان وسيله نقليه گره خورده باشد. پيچيدگي‌ها بسيار زياد است و به‌طور كلي بايد گفت كه حل اين معضل عزم ملي مي‌خواهد.
- تعيين متولي و مسئولي معين براي رسيدگي به اين معضل چقدر تأثير‌گذار است؟
نكته مهم در اين‌باره اينكه در شرايط فعلي ستاد بحران كشور چه اقدامي انجام داده است؟ بحران فقط مربوط به وقوع سيل يا زلزله و حوادث اينچنيني نمي‌شود. تداوم آلودگي هوا در شهرهاي بزرگ به‌مدت بيش از يك هفته و با شاخص هوا يك بحران جدي است. از سوي ديگر نيز تعيين يك نهاد و وزارتخانه مسئول به‌طور حتم مي‌تواند به پيشرفت كار و مقابله جدي با آلودگي هوا كمك شاياني كند. اگر اين اتفاق بيفتد مردم نيز مي‌دانند كه از چه‌كسي مي‌توانند خواسته خود در زمينه تحقق هواي سالم را مطالبه كنند.
نظر شما