رهگیری کالای قاچاق درفضای مجازی

ابلاغ ديرهنگام آيين‌نامه‌هاي اجرايي قانون جديد مقابله با قاچاق كالا و ارز موجب تأخير در اجرايي شدن برخي تكاليف قانوني مندرج در اين آيين‌نامه مانند ارائه شناسنامه، كدشناسه و رهگيري كالا شده است. با اين روند به‌رغم افزايش نظارت‌ها در مبادي ورودي كالا و اجراي طرح تشديد برخورد با كالاهاي قاچاق در سطح بازار،

هنوز هم به‌گفته مصطفي پورمحمدي، وزير دادگستري 15ميليارد و 200ميليون دلار كالاي قاچاق به كشور مي‌آيد. همچنين تشديد مقابله با كالاي قاچاق موجب تغيير رويكرد قاچاقچيان در عرضه اين كالاها شده و ميزان عرضه و فروش كالاهاي قاچاق در فضاي مجازي را افزايش داده است اما هنوز ابزار كارآمدي براي احراز هويت و اصالت كالاها در فضاي مجازي و حتي بازار خرده‌فروشي وجود ندارد.

• هشدار سازمان حمايت

مديركل بازرسي و امور قاچاق سازمان حمايت مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان از برخورد با عرضه كالاي قاچاق در فضاي مجازي خبر داده و اعلام كرد، اين سازمان بنابر وظايف قانوني به‌ويژه ماده36 قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز و براي عرضه قانوني و ضابطه‌مند كالا، با هرگونه پخش و فروش كالاي قاچاق در فضاي مجازي با جديت برخورد خواهد كرد.

بهنود قاسمي با بيان اينكه نماد اعتماد الكترونيك از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت (مركز تجارت الكترونيكي) به فروشگاه‌هاي اينترنتي واجد شرايط اعطا شده است، افزود: اعطاي اين نماد در راستاي نظارت بر فعاليت فروشگاه‌هاي اينترنتي در فضاي سايبري و تأمين امنيت خاطر خريداران از فروشگاه‌هاي اينترنتي است.

با وجود اين به‌گفته وي اكنون سهم فروشگاه‌هاي اينترنتي در بازار خرده‌فروشي كالا افزايش يافته و بر اين اساس سازمان حمايت خواستار برخورد جدي دستگاه‌هاي متولي ازجمله پليس فتا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و ديگر دستگاه‌هاي مسئول با فروشگاه‌هاي فاقد نماد اعتماد الكترونيكي است.

قاسمي با اعلام اينكه سازمان حمايت به كساني كه قصد سوءاستفاده از فضاي مجازي براي فروش كالاهاي قاچاق خود را دارند هشدار مي‌دهد كه در غير اين صورت با برخورد قانوني اين سازمان مواجه خواهند شد، افزود: به شهروندان نيز توصيه مي‌كنيم از خريد كالا در فروشگاه‌هاي غيرمجاز اينترنتي كه بدون نماد الكترونيكي و نشان سازمان توسعه تجارت الكترونيكي هستند، خودداري كنند. بايد كاربران فضاي مجازي به سايت‌هايي كه كالاهاي خود را با چندين برابر قيمت بازار ارائه مي‌كنند، مشكوك شده، خريد نكرده و گزارش‌هاي خود را به سامانه سازمان حمايت با شماره تلفن124 اطلاع دهند.

اسماعيل مهدي‌پور، مديركل نظارت بر محصولات بهداشتي و دارويي سازمان حمايت نيز با اشاره به تبليغات اغوا‌كننده محصولات سلامت‌محور در برخي رسانه‌ها و فضاي مجازي اعلام كرد، سازمان حمايت با توجه به ماده7 قانون حمايت از حقوق مصرف‌كنندگان و ديگر قوانين و مقررات مرتبط، با هرگونه تخلف و تبليغ خلاف واقع كه موجب فريب اذهان عمومي شود، برخورد مي‌كند.

• كوچ كالاهاي قاچاق به فضاي مجازي

تشديد برخورد با برخي كالاها در سطح بازار موجب كوچ بخشي از كالاهاي قاچاق به فروش‌‌هاي اينترنتي و فضاي مجازي شده است. گرچه فروشگاه‌هاي اينترنتي براي فعاليت قانوني در فضاي مجازي ملزم به دريافت نماد اعتماد الكترونيك هستند اما هيچ سازوكار مشخصي براي احراز اصالت كالاهاي عرضه شده توسط اين فروشگاه‌ها و برخورد با كالاهاي قاچاق در فضاي مجازي وجود ندارد. مشكلي كه آيين‌نامه اجرايي ماده13 قانون مبارزه با قاچاق كالا و تدوين شناسنامه و كدهاي شناسه و رهگيري كالا سعي در رفع آن دارد اما هنوز اين آيين‌نامه وارد مرحله اجرايي نشده است.

تنگناهاي ارائه اسناد مثبته براي احراز اصالت و هويت كالا‌ها موضوعي است كه حتي در اجراي طرح تشديد برخورد با قاچاق در سطح خرده‌فروشي نيز مشكلاتي را براي بازرسان، مشتريان و فروشندگان ايجاد كرده است. گرچه قريب به اتفاق واحدهاي صنفي عرضه‌كننده اقلام مختلف كالايي داراي جواز كسب بوده و زيرنظر اتحاديه‌هاي صنفي ذي‌ربط فعاليت مي‌كنند اما اين امر به‌معناي نبود امكان عرضه كالاهاي قاچاق در اين واحدها نيست و اين موضوع در مورد عرضه كالاهاي قاچاق در فروشگاه‌هاي اينترنتي داراي نماد اعتماد الكترونيك نيز مصداق داشته و صرف داشتن اين نماد نمي‌تواند از فروش كالاهاي قاچاق در فضاي مجازي جلوگيري كند.