در حالی که رایس بار دیگر از ادامه روند صلح در خاورمیانه ابراز خرسندی کرده است و درباره برگزاری این کنفرانس اصرار دارد، گروه بین‌الملل همشهری گفتگویی اختصاصی با دکتر جان آلترمن مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌الملل واشنگتن CSIS انجام داده است.
آلترمن که پیش از پیوستن به CSIS، مشاور ارشد معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک بوده است، در گروه تحقیق عراق موسوم به بیکر-همیلتون نیز عضویت داشته است. این استاد دانشگاه درباره تحولات خاورمیانه و ایران دیدگاهی متفاوت با افراطیون کشورش دارد.
رایس دیروز در خاورمیانه با ابراز خرسندی از نتایج سفر خود به سرزمین‌های اشغالی گفت: منازعه بین طرف‌ها پایان خواهد یافت. فکر نمی‌کنید وی اندکی درباره نتایج این کنفرانس خوش‌بین است؟
شاید وی خوشبینترین فرد نسبت به این رویداد باشد. هنوز حتی زمان دقیق این کنفرانس مشخص نیست، بالاخره اواخر نوامبر یا اوایل دسامبر. طرف فلسطینی خواتهان تضمین درقبال دریافت بی‌چون‌وچرای تمامی موارد مورد توافق است و طرف اسرائیلی نیز درخواست دسترسی به جزئیات دستور کار جلسه را دارد. هنوز هیچ قطعیتی درباره این کنفرانس وجود ندارد.
درباره موقعیت طرف اسرائیلی سخن بگویید.
آمار همچنان از پایین بودن میزان محبوبیت عمومی ایهود اولمرت – نخست‌وزیر اسرائیل – در داخل سرزمین‌های اشغالی خبر می‌دهد.
آیا او از طرف حزب و دولت برای امتیازدهی حمایت می‌شود؟
واقعیت این است که پس از جنگ 33روزه تابستان گذشته در لبنان، محبوبیت اولمرت تا 3درصد کاهش یافت. اما با حمله اخیر هوایی اسرائیل به تأسیساتی در سوریه که گفته می‌شد، برای امور هسته‌ای بنا شده‌اند، این محبوبیت تا 35 درصد افزایش یافت. آنچه در این ماجرا جالب است اتفاقی بود که نیفتاد. اسرائیل مسئولیت این تهاجم را نپذیرفت و کشورهای عربی نیز که از روابط نزدیک دمشق و تهران ناراضی‌اند، این اقدام را محکوم نکردند. درواقع اولمرت به‌طور غیرمستقیم از این ماجرا بهره‌برداری کرد. اکنون با اعلام خبر سرطان اولمرت، محبوبیت وی با توجیه همدردی به 41درصد رسیده است. شاید او اکنون در جایگاهی قرار داشته باشد که بتواند به امتیازدهی با هدف پایان بحران روی‌آورد.
رایس در سفر اخیر خود چه اهدافی را دنبال می‌کرد؟
همان‌گونه که گفتم هنوز هماهنگی‌های بسیاری باید انجام گیرد. شاید نیاز باشد وی یک‌بار دیگر تا پیش از برگزاری این کنفرانس به خاورمیانه بیاید اما آنچه وی در حال حاضر بیش از هر چیز دیگری به‌دنبال آن است پاسخ به این پرسش مهم خواهد بود که اعضای کابینه و مشاوران دو طرف بر همگرایی و توافق محمود عباس و ایهود اولمرت تأکید دارند یا افتراق آنها؟ درست به همین دلیل است که وی علاوه بر رهبران با مشاوران آنها نیز گفت‌وگو می‌کند. فکر می‌کنم وی در این سفر پیاپی به‌دنبال جا انداختن این موضوع در بین این افراد است که اختلاف‌نظرهای موجود غیرقابل حل نیستند.
آیا او موفق خواهد شد؟
پاسخ به این سئوال اندکی دشوار است، اما خرد عرفی به ما می‌گوید وی نمی‌تواند موفق باشد زیرا نه‌تنها از تجربه دیپلماتیک کافی برای مواجهه با بحران‌های منطقه برخوردار نیست، بلکه اندکی دیر به ضرورت این مهم در بازی خاورمیانه پی‌برده است.
در انتها نکته‌ای باقی‌مانده است؟
رایس به‌اندازه کافی درباره موضوعاتی حساس همچون زمین و آوارگان از دو طرف شنیده است، اما سرنوشت بیت‌المقدس همچنان می‌تواند هرگونه تلاشی را در منطقه عقیم کند. اگرچه هنوز پرسش‌هایی جدی درخصوص بازگشت آوارگان، برچیده شدن ایستگاه‌های بازرسی در نوار غزه و تخلیه شهرک‌های یهودی‌نشین به گوش می‌رسد.
