مارک فیتزپاتریک، دستیار معاون وزیر خارجه پیشین آمریکا و رئیس کنونی موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک(IISS) در گفت‌وگو با ایسنا در مورد آینده برجام گفت: هم اکنون مشاوران ترامپ به او گوشزد می‌کنند که برجام مشکل خاصی ندارد اما او احتمالا در این مدت به دنبال از سرگیری مذاکرات با ایران از طریق اعمال فشارها و تحریم‌های جدید برای بازبینی برجام خواهد بود.
متن این گفت‌وگو بدین شرح است:
- اکنون بسیاری از تحلیلگران معتقدند که ترامپ به جای لغو برجام یا حتی بازبینی آن به سمت اجرای سرسختانه این توافق یعنی تصویب تحریم های مربوط به حقوق بشر و تروریسم علیه ایران پیش خواهد رفت تا از این طریق بتواند ایران را تحت فشار بگذارد، ارزیابی شما در این مورد چیست؟
درواقع همین طور است. بسیاری از تحلیلگران چنین نظری دارند و من نیز معتقدم طی سال آینده چنین موضعی را از ترامپ در قبال برجام شاهد خواهیم بود.
هم اکنون چندین عضو جمهوری‌خواه کنگره در حال تهیه طرح‌های جدید برای اعمال تحریم ها علیه ایران به روش های مختلفی مثل برنامه‌ی موشکی ایران، حقوق بشر و دخالت در کشورهای منطقه هستند و من انتظار دارم که ترامپ هر طرح ضد ایرانی را امضا کند، کسانی که خواستار اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در این حوزه‌ها هستند می‌خواهند تا رفتار ایران تغییر کند اما آنها همچنین امیدوارند تا اعمال تحریم‌های جدید ایران را تحت فشار قرار دهد تا با مذاکره درمورد بازبینی برجام موافقت کند.
- با توجه به اینکه بسیاری از دولت مردان و کارشناسان معتقدند که ترامپ در حوزه سیاست خارجی کاملا بی‌تجربه است و نیاز به آموزش دارد، کشورهایی مثل ایران برای مقابله با اقدامات احتمالی وی چه باید بکنند؟
دونالد ترامپ مانند هیچ یک از روسای جمهور پیشین آمریکا نیست؛ چگونگی رابطه با او نخستین سوال است که در ذهن بسیاری از رهبران کشورهای مختلف متحد و یا دشمن آمریکا وجود دارد.
متحدان آمریکا به دنبال راه‌هایی هستند تا بتوانند ماهیت شخصیت او که یک تاجر است را بشناسند و همچنین با حس میهن پرستی و غرور او کنار بیایند.
برخی از کشورهای دشمن آمریکا مثل کره شمالی، به طور غیر منطقی در برابر او متوسل به انجام تهدید می‌شوند. در مورد ایران نظر من این است که نباید به توییت‌ها و جملات تند او واکنش سریع نشان داد. من قویا معتقدم که نباید ترامپ را با انجام تهدیداتی مثل اذیت و آزار کشتی‌های آمریکایی در خلیج فارس آزمود. من انتظار دارم که او به چنین اقداماتی با خشونت پاسخ دهد.
- با توجه به اینکه حتی بسیاری از مخالفان برجام تاکید دارند که این توافق نباید لغو شود، ترامپ همچنان معتقد است که برجام ابلهانه‌ترین توافق تاریخ است، به نظر شما آیا او برجام را پاره می‌کند؟
من انتظار ندارم که ترامپ برجام را لغو کند حداقل در کوتاه مدت اینگونه نخواهد بود. او مسائل بسیار دیگری پیش رو دارد که باید به آنها رسیدگی کند و برجام نیازمند توجه سریع او نیست. تلاش برای لغو برجام باعث ایجاد یک بحران با شرکای آمریکا که خواستار حفظ برجام هستند خواهد شد.
هم اکنون مشاوران ترامپ به او گوشزد می‌کنند که برجام مشکل خاصی ندارد اما او احتمالا در این مدت به دنبال از سرگیری مذاکرات با ایران از طریق اعمال فشارها و تحریم‌های جدید برای بازبینی برجام خواهد بود.
- موضع وزیر خارجه ترامپ که مثل خودش یک تاجر است و نیز وزیر دفاع انتخابی او را در قبال ایران و در رقم خوردن سیاست دولت ترامپ در برابر ایران چگونه می‌بینید؟
این یک سوال جالب است. رکس تیلرسون، پیش از انتخابات به عنوان وزیر خارجه، به طور عمومی اظهار نظر سیاسی علیه ایران نکرده است. مارس گذشته در یک مصاحبه تلویزیونی او گفت که شرکت او اکسون موبیل، قطعا فرصت‌های سرمایه‌گذاری در ایران را بررسی می‌کند چراکه ایران کشوری با منابع عظیم است. این اظهار نظر او باعث شد تا برخی تحلیلگران انتخاب او، به عنوان وزیر خارجه را یک فرد میانه رو در کابینه ترامپ بدانند.
اگرچه او در جلسه استماع خود در سنا در 11 ژانویه گفت که، دیدگاه او در مورد برجام با دونالد ترامپ در یک راستا است و باید برجام مورد بازبینی کامل قرار گیرد.
اما از طرف دیگر جیمز متیس به دیدگاه‌های ضد ایرانی مشهور است، توصیه‌های مکرر او برای حمله‌ی هوایی به ایران به دلیل آنچه به ادعای او کشته شدن سربازان آمریکایی در عراق به دست ایران بود باعث شد تا اوباما او را از سمت رئیس مقر فرماندهی ارتش آمریکا کنار بگذارد.
آوریل سال گذشته متیس تاکید کرد که ایران تنها تهدید موجود برای ثبات و صلح در خاورمیانه است. با این حال او در جلسه استماع خود در سنا گفت که حتی با اینکه برجام یک توافق خوب نیست آمریکا همان‌گونه که متعهد شده است باید به تعهدات خود در برجام پایبند بماند.
هم اکنون برای اینکه بگوییم این افراد تا چه میزان کار آمد خواهند بود، بسیار زود است اما من انتظار دارم که پیش از آنکه هرگونه تصمیمی در مورد برجام اتخاذ شود این توافق مورد بازبینی داخلی قرار خواهد گرفت.
- با توجه به اینکه ترامپ یک تاجر است، آیا او منافع اقتصادی برجام را نادیده می‌گیرد و آن را به خطر می‌اندازد؟
هم اکنون آمریکا هیچ‌گونه منافع اقتصادی از برجام کسب نمی‌کند چراکه اغلب بنگاه‌های اقتصادی آمریکا توسط قانون از انجام هرگونه معاملات اقتصادی با ایران منع شده‌اند. در سال 2015، خود ترامپ از کسانی بود که از اینکه شرکت‌های آمریکایی تنها مجموعه‌ای است که از حضور در بازار ایران منع شده است، به شدت انتقاد کرد.
اگرچه از سوی جمعیت تجاری آمریکا نیز هیچ‌گونه تلاشی برای برداشتن این محدودیت‌ها انجام نمی‌شود و تنها معامله تجاری آمریکا با ایران که فروش 80 فروند هواپیما به ایران است با مخالفت‌های گسترده‌ای روبه رو شده است.
اگر طرحی برای ممنوعیت فروش بویینگ به ایران به تصویب برسد ترامپ باید تصمیم بسیار سختی را در مورد امضا کردن آن اتخاد کند. حتی ممکن است ترامپ چنین طرحی را امضا نکند و از کنگره بخواهد به کارهای مهم‌تری برسد.
نظر شما