از آن تاریخ به بعد فرهنگسرای دختران بهعنوان دبیرخانه دایمی روز ملی دختران برگزیده شد تا امروز که دوباره به آن نزدیک میشویم.
دقت در وضعیت دختران در جامعه، به ما میگوید که شاید مهمترین مشکل دختران این سرزمین نگاهیاست که تنها حرکت کند توانمندسازی را دنبال میکند و همیشه آنان را همچون2 گروه کودکان و کهن سالان، آسیب پذیر میبیند که باید حمایت شوند.
نگاهی که تغییر آن نیازمند اصلاح ساختار فرهنگی و تقویت بنیه اقتصادی است.با این وصف بهنظر میرسد مشکل دختران تنها با نامگذاری یک روز حل شدنی نیست، سرعت تحولات در حوزه زنان و دختران، چالشهای فراوانی را پدید آورده است که باید جنس و جغرافیای آن را شناخت و برای رفع آن چاره جویی کرد.
آشنایی با ضرورتهای نامگذاری چنین روزی و برنامههای فرهنگسرای دختران، ما را بر آن داشت تا با نرگس معدنیپور، رئیس فرهنگسرای دختران گفتوگو کنیم. او معتقد است : بر اساس نیازسنجیها تعریف درستی از جایگاه دختران و حضور آنها در سطح جامعه وجود ندارد.
- بهنظر شما اختصاص روزی به نام دختران چرا اهمیت داشت ؟
جدای از سهم دختران در بافت جمعیتی جامعه، جایگاه و نقش دختران در فرهنگ عمومی هم ضرورت انتخاب چنین روزی را بازگو میکند.جایگاهی که پیوسته سلامت و توانمندی فرهنگی و اجتماعی خود را با پرورش دختران آگاه، توانمند و پاکدامن دنبال میکند.
- آیا ممکن استبه جای نامگذاری روز دختران محورهای کاری قابل اجرا و دقیقتری را تعریف کرد؟
محورهای کاری هم تعریف کردهایم. یکی از نخستین کوششهایی که فرهنگسرای دختران انجام داده، تبیین وضع موجود دختران بوده است.مواردی از جمله نیازها و مشکلات دختران، توانمندیهای دختران و چگونگی شکوفایی آنها، موانع و چالشهای پیشروی دختران. علاوه بر اینها مواردی نظیر چگونگی فراهمسازی فرصتها و ظرفیتهای اجتماعی برای دختران، کیفیت زندگی دختران و همچنین محدودیتهای پیش روی آنها و خطراتی که در جامعه دختران را تهدید میکند را میتوان در این فصل گنجاند.
ما هم میدانیم بررسی مشکلات دختران نیاز به پژوهش بیشتری دارد، سعی میشود تا در روز دختران نگاه بهتری به جایگاه آنان در جامعه شود و بر اساس نیازسنجیها تعریف درستی از جایگاه و حضور دختران در جامعه ارائه شود. تا کنون دربا ره الگوسازی برای دختران کار چندانی صورت نگرفته است.
- اساسا چرا باید سعی کرد که برای جوانان در حوزههای مختلف الگوسازی شود؟
چون بر اساس نیازسنجیها تعریف درستی از جایگاه دختران و حضور آنان در جامعه وجود ندارد.ابتدا باید نگرش جامعه را نسبت به حضور دختران درجامعه تغییر داد و دختران را با توانمندیهایشان آشنا کرد. تا کنون هیچ سازمان و ارگانیبه شکل ویژه وخاص به تحقیق و پژوهش درباره دختران نپرداخته است.
- بهتر نیست چندان به بیان فعالیتهای کلی انجام شده اکتفا نکنیم؟
برای این منظور مطالعات گستردهای روی وضعیت فرهنگی- اجتماعی دختران، انجام شد. برای نمونه اسناد و متون پژوهشی دانشگاهی، گزارشهای پژوهشی دولتی و رویدادها و تحلیلهای رسانهای و صفحات وب سایتها و وبلاگهای حوزه زنان و دختران، کتابشناسیها و مطالعه پیمایشی محدود در شهر تهران بررسی شد که نتیجه این بررسیها در قالب گزارش جامع وضعیت دختران در دست ماست.
- گزارش جامع وضعیت دختران به چه کار میآید؟
تدوین طرح جامع راهبردی در حوزه دختران بعد از نامگذاری این روز گام دوم فرهنگسرا بوده است. پس از آنکه، وضع موجود دختران بررسی شد و تصویری از وضعیت آنها، شامل مشکلات، نیازها و آسیبهای اجتماعی بهدست آمد، طرح جامع راهبردی دختران، با هدف کوشش برای بهبود وضعیت آنان با تأکید بر کلانشهر تهران تدوین شد.
- این طرح الزام حقوقی و برنامه راهبردی هم دارد؟
در تدوین این طرح جامع، علاوه بر اسناد پژوهشی و گزارشهای کلان ملی بهعنوان زیربنا و زیرساخت نظری و معرفتی سند، اسناد بالادستی و کلان حقوقی و قانونی هم مورد توجه قرار گرفت. ما کوشیدیم در تدوین این طرح چشمانداز، اهداف، مأموریتها و سیاستهای اجرایی برای یک دوره 2تا 4ساله برای کار و اجرا در حوزه دختران تدوین شود.
با کمک مطالعهای که در مورد وضع موجود دختران صورت گرفت و همچنین براساس تجربیات جهانی و شیوههای نوین برنامهریزی در حوزه دختران و در چارچوب طرح جامع راهبردی دختران، فرهنگسرا کوشش کرد که امسال برنامههایی را طراحی کند که با بهرهگیری و توجه به ظرفیتهای نوین دارای خصوصیات راهبردی و فراگیر باشد. یکی از مأموریتهایی که ما در دستور کار خود قرار دادهایم و پژوهشها نیز اثربخشی آن را نشان میدهند، جریانسازی فرهنگی است.
کوشش ما این است که برای جلب مشارکت عمومی و بهبود نگرش مردم در حوزه دختران، اقدامات فرهنگی، ترویجی و تبلیغی گستردهای اجرا شود.
- این فعالیتها تا چه اندازه واقعی و قابل اجراست؟
ما کوشیدیم تا آثاری را در قالب تک نگاشت و به شیوه چکیده نویسی با تأکید بر وضعیت واقعی و نه ذهنی فرهنگی، اجتماعی دختران تدوین و منتشر کنیم تا مورد استفاده کارشناسان و برنامهریزان حوزه مسائل دختران قرار گیرد.
عنوانهایی همچون دختران و وضعیتی به نام «ترومای اجتماعی»، دختران و مسئلهای به نام «خرده فرهنگ» یاآسیبشناسی و نقد و بررسی وضعیت دختران در خانواده. در این تک نگاشتهاکوشش شده که موضوعات و محورهایی نظیر بررسی اختلال و آسیبهای اجتماعی دختران، بررسی رفتارهای پرخطر در بین دختران، الگوها و رویکردهای توانمندسازی دختران، وضعیت سلسله مراتب و ارزشهای دخترانو بررسی وضع موجود دختران در حوزههای مختلف و نقد و بررسی آسیبشناسانه مورد توجه قرارگیرند.
علاوه بر تک نگاشتها، یکی دیگر از اقداماتی که صورت گرفت، تدوین و انتشار کتابچههای عمومی برای خانوادهها و عموم مردم بود که با کمک آن بتوانیم وضع موجود دختران را به شکل مناسبی بیان کنیم و شیوهها و راهکارهای کمک به دختران و حمایت از آنها را نشان دهیم.
- در خبرها آمده بود که قرار است در این روز شبکه ملی دختران در فضای مجازی راه اندازی شود، کمی بیشتر توضیح میدهید؟
فرهنگسرای دختران به منظور ایجاد راهنمایی جامع برای دختران سراسر کشور و همچنین ایجاد یک تالار گفتوگو برای تعامل و تبادل نظر بین آنان، اقدام به راه اندازی شبکه ملی دختران میکند.
طرح شبکه ملی دختران شامل 3 بخش راه اندازی پورتال، راه اندزی تالا ر گفتوگو (فروم) و ارائه محدود برخی خدمات و ظرفیتهای دستگاهها از طریق این شبکه به دختران خواهد بود. تلاش ما این است تا پورتال ایجاد شده به تدریج به راهنمایی جامع برای دختران، خانوادهها و فعالا ن حوزه دختران تبدیل شود.
از سوی دیگر، با راه اندازی تالا ر گفتوگو در این شبکه ملی، دختران این امکان را دارند که با همدیگر تعامل و تبادل نظر داشته باشند و ضمن پرسش و پاسخ، از امکانات دیگر تالا ر مانند مشاوره، همفکری و عرضه برخی کالاهای خدماتی استفاده کنند.
لزوم ایجاد شبکه برای ارتباط مداوم دختران با یکدیگر، ضرورت فراهم ساختن ارتباط منظم و مستمر دختران با سازمان ها و کارشناسان، ساماندهی ارتباط دختران با سازمانهای دولتی و غیردولتی، لزوم بهره گیری از فناوری اطلاعات وارتباط برای ایجاد شبکه ارتباطی دختران، بهبود خدمات رسانی به آنها، جذب طیفی از مخاطبان که از اینترنت استفاده میکنند و لزوم ایجادفضایی برای معرفی و ارائه مستمر خدمات به دختران، از جمله اهداف طرح شبکه ملی دختران است.