نويسنده 55 ساله كه دستي هم در دنياي سينما و فيلمنامه‌نويسي دارد، «وقايعنگاري يك زنديق» را چند سال پيش از سوي انتشارات عصر داستان روانه بازار كتاب كرد و «كتاب زنديق» او به همت انتشارات علمي و فرهنگي به زيور طبع آراسته شد. جمشيدي كه آثاري چون «سونات عدن»، «معبر به آخرالزمان»، «بيداري»، «شنيدن آوازهاي مغولي»، «مغات ميغ»، «بازيافته‌هاي شهر دلتنگ» و «سمندر» را در كارنامه دارد، در اين گفت‌وگو از ويژگي‌هاي روايت و داستان كتاب زنديق مي‌گويد.
- بعد از وقايعنگاري يك زنديق، چطور شد به فكر نگارش كتابي ديگر شبيه آن افتاديد؟
نگارش كتاب اول يك سال طول كشيد اما فرايند چاپ آن به درازا انجاميد و سال 92منتشر شد. وقايعنگاري يك زنديق پس از 3ماه ناياب شد و ديگر به چاپ دوم هم نرسيد. پس از اين ماجراها، تصميم گرفتم نوشتن كتاب زنديق را آغاز كنم.
- ماجراي داستان رمان اول درباره چيست؟
در 3فصل اول وقايعنگاري يك زنديق به آواره‌هاي ايراني پرداختم كه به اميد بهبود اوضاع زندگي‌شان به شوروي مهاجرت كردند. از فصل سوم، داستان سلوك 2شخصيت به نام‌هاي فتحي و شريعت آغاز مي‌شود كه از منطقه غربي ايران به سمت شمال مي‌روند و در اين سفر اوديسه‌وار اتفاق‌هايي براي آنها مي‌افتد. فصل اول رمان كه به معرفي شخصيت‌ها مي‌پردازد، در واقع روايتي از زندگي اين افراد پس از پايان سفر و حضورشان در اردوگاه‌هاي كار بازماندگان جنگ است و در فصل‌هاي بعد با بازگشت به گذشته داستان اين سفر روايت مي‌شود. در واقع يك فضاي سوررئال در رمان وجود دارد.
- پس كتاب زنديق را هم در ادامه وقايعنگاري يك زنديق نوشته‌ايد؟
به لحاظ موضوعي اين 2كتاب دنباله هم هستند اما داستان مجزا دارند. كتاب زنديق شرح سرگرداني يكي از شخصيت‌هاي رمان اول در يكي از پادگان‌هاي دوره پهلوي است كه در دوران تجاوز متفقين به خاك ايران روايت مي‌شود. رمان در 3لايه مختلف، سرگرداني‌هاي مردم ايران را حكايت مي‌كند و شرح رويارويي سرباز با چند شخصيت نظامي در پادگان و يادآوري قصه‌هاي مربوط به وقايعنگاري يك زنديق از بخش‌هاي آن است.
داستان از يك جلسه احضار ارواح شروع مي‌شود و سرگشتگي و گرسنگي مردم در زمانه عسرت و اشغال ايران و نگاه به شهريور20، آن هم از چشم يك سرباز كه نصيبي جز فرار و حرمان نداشته از فرازهاي مهم رمان دوم است. سعي كردم ذهن خواننده را به فاجعه‌اي تاريخي كه در ايران اتفاق افتاده، معطوف كنم و در كنار آن با كمك شخصيت‌ها، سفري اوديسه‌وار هم در كتاب قرار دادم.
- آيا مي‌توان گفت رمان‌هاي شما تاريخي هستند؟
ادعا نمي‌كنم درباره تاريخ حرف مي‌زنم؛ اين رمان تاريخي نيست و ساحت داستان و تاريخ از هم جداست. البته داستان و روايت تاريخي در بخش‌هايي داراي اشتراك هستند و نمي‌خواهم بگويم بايد به تاريخ پشت كرد. اين داستان هم به نوعي برمي‌گردد به نوع روايت داستاني خاطره‌انگيز در اين زمان. شخصيت‌هاي داستان اين برهه تاريخ را نقد مي‌كنند.
- روايت بخش دردناك تاريخ
«كتاب زنديق» كه هفته گذشته در فروشگاه انتشارات علمي و فرهنگي رونمايي شد، رمان «وقايعنگاري يك زنديق» را هم در دل خود جاي داده است. اين كتاب 227صفحه‌اي امسال به بازار آمده و مصطفي جمشيدي درباره آن چنين گفته است: 2حادثه تاريخي، نابودي بخشي بزرگ از جمعيت ايران را در پي داشت؛ اولي سال 1917است كه فيلم «يتيمخانه ايران» هم به آن پرداخته و دومي پس از جنگ جهاني دوم كه از حادثه اول بسيار دردناك‌تر است. من تلاش كرده‌ام اين بخش از تاريخ ايران را روايت كنم. كتاب، رنجنامه‌اي است درباره پدر كه نقل‌كننده آن يك مادر است.
نظر شما