اگر این اتفاق افتاده آن را به یاد بیاور و حس آن لحظه را بهخاطر بسپار و اینبار که پول توجیبی گرفتی هرچهقدر زیاد یا کم،حساب دخل و خرجت را داشته باش و زود دخل پول توجیبی را در نیاور.
برای صحیح خرجکردن و حتی پساندازهای کوتاهمدت برنامهریزی کن. این میتواند به یک بازی جذاب تبدیل شود که برندهی نهایی آن خود تويي، نه کیف پول خالیات.
برای این کار یک دفترچهي یادداشت و یا یک تقویم کوچک هم کافی است؛ بهتر است همهی مخارج و نیازها را در ذهنت نگه نداري. نوشتن آنچه در طولانیمدت نیاز داري و نیازهای روزانهات در کنار هم به شما قدرت تصمیمگیری و برنامهریزی میدهد؛ پس آنها را اولویتبندی کن و به ترتیب بنویس.
در مرحلهی دوم توجه داشته باش که برنامهریزی ما براساس دورهي پول توجیبیگرفتن، میتواند ماهانه، هفتگی و حتی روزانه باشد.
آرش 15 ساله، هفتگی پول توجيبي میگیرد و معمولاً وسط هفته پول کم میآورد و مجبور میشود دوباره برای رفع نیازهای روزانه پول بگیرد. اگر هم نیاز جدی نداشته باشد خب، سعی میکند با مقدار کمی که از پول توجیبیاش مانده تا آخر هفته یکجوری سرکند. یک روز با او همراه میشویم. روز اول هفته است. او دیشب پول هفتگی را گرفته و حالا جیبهایش پر از پولند.
اولین روز هفته با اینکه از مدرسه تا خانه راهی نیست با خودش میگوید: «بابا هزار تومن که چیزی نیست با تاکسی میرم.» اما تاکسی نیست و ماشین شخصی که سوار میشود از او 1500 تومان میگیرد و او میگوید: «حالا 500 تومن که چیزی نیست.»
زنگ تفریح دو نفر از دوستانش را به بوفهي مدرسه دعوت میکند و حدود 15هزار تومان هزینهاش میشود، اما مهم نیست او فعلاً پول دارد. موقع برگشتن هم با دوستانش میروند ساندویچی و البته هرکسی دانگ خودش را میدهد اما با این وصف نزدیک به 10هزارتومان هم اینجا هزینه میکند.
آرش از دوستانش جدا میشود و باز هم مسیر کوتاه خانه را پیاده نمیرود. البته برای فردا خریدهای دیگری هم دارد یک کلاه نیاز دارد که قرار است بعدازظهر برود مرکز خرید و...
راه اصلی برای مدیریت هزینهها، سازماندهی خریدها و اولویتبندی آنهاست. بهخصوص در زمان تفریح یا وقتی در یک مرکز خرید هستیم باید مثل یک مدیرخرید، درست و با دقت اولویتبندی و انتخاب کنیم. گاهی ما خریدهای اشتباهي میکنیم و مدتی پس از خرید، سخت پشیمان میشویم. باید مراقب باشیم چنین اتفاقي برايمان نیفتد، چون این اشتباه در برنامهریزی ما جایی ندارد.
راحله 16 ساله، ماهانه پول توجيبي میگیرد و هر ماه با خودش میگوید: «هرچهقدر خرج کنم تموم نمیشه. مگه من چه خرجی دارم اصلاً؟» اما در نهایت اغلب، هفتهی آخر و گاه از نیمهی ماه تقریباً با موجودی نزدیک به صفر روزگار میگذراند. یک روز در وسط ماه با او همراه میشویم.
راحله دقیقاً نیمی از پولش را خرج کرده و حالا این دو ایستگاه تا مدرسه را با مترو میرود تا كمتر هزینه كند. در مترو سه عدد دونات و یک بسته لواشک، کش سر و جوراب میخرد و نزدیک به هشتهزار تومان خرج میکند. البته خیلی زود از خرید جورابها پشیمان میشود، اما خانم فروشنده رفته است.
در مدرسه نیاز زیادی به خرید ندارد. معمولا ً از خانه خوراكي میآورد، اما دلش بدجوری آبمیوه میخواهد و میخرد. یکی از کشسرها را به دوستش هدیه میدهد و میگوید: «برای خودم فردا میخرم.» در راه بازگشت بخشی از راه را با دوستانش پیاده طی میکند و در راه از مغازه، يك کش سرِ گرانتر از قبلی میخرد.
وقتی سوار تاکسی میشود از خریدش راضی است، به خانه که میرسد پشیمان میشود و آن را داخل کشو پرتاب میکند و... پولهای داخل کیفش را بررسی میکند؛ نه به همین روال پیش برود باز هم هفتهی آخر ماه پول کم میآورد، اما با یک برنامهریزی درست میتوانست حتی پسانداز هم داشته باشد.
هستی 14 ساله، روزانه پول توجيبي میگیرد، بعضی از روزها از بوفه خرید میکند، اما بیشتر از خانه غذا میآورد. مدرسهی آنها بعدازظهری است و او با خودش ناهار میآورد. در جیبهایش همیشه پول دارد، اما بهموقع خرج میکند و گاهی به دوستانش قرض هم میدهد. هستی آخر هر ماه برای پولهای پساندازش تصمیم میگیرد. او یک حساب پسانداز هم در بانک دارد.
اگر نیازهایمان را اولویتبندی کنیم، بهطوری که نیازهای تغذیهای در مرحلهي اول، درسی دوم و خردهنیازهای پوشاکی در مرحلهی سوم قرار بگیرند و نیازهای غیرواقعی حذف شوند، میتوانیم به پسانداز برسیم. فقط کافی است موقع خرید به این فکر کنیم که چهقدر به اين خريد نیاز دارم و ما در خانه وسیله، خوراک و یا لباسی که بتوانیم آنرا جایگزین کنیم داریم یا نه؟
پساندازهای کوچک روزانه میتوانند اواسط هفته یا ماه به کمک ما بیایند. اينطوري وقتی پولمان تمام شده یا مثلاً وقتی به یک نیاز پیشبینینشده برمیخوریم، میتوانیم از پس آن بربیاییم.
گاهی هم خریدهایی داریم که نیاز واقعی ما نیستند، اما به هر دلیلی علاقه به داشتن آنها داریم در این مواقع پساندازها بسیار کارآمد هستند. بهخصوص حالا كه داريم به اسفند و خرید شب عید و حراجیهای اسفند نزدیک میشویم، این مدیریت بسیار برای ما مفید خواهد بود.
نظر شما