شي جين‌پينگ، رئيس‌جمهور چين طي سخنان بي‌سابقه‌اي در يك سمينار امنيتي در پكن اعلام كرد كه كشورش به‌دنبال ايجاد يك «نظم نوين جهاني» و حراست از «امنيت بين‌المللي» است؛ عبارت‌هايي كه تاكنون تنها از زبان رهبران آمريكا شنيده مي‌شد. اين موضوع، رئيس‌جمهور چين را درست در نقطه مقابل دونالد ترامپ قرار داده است. رئيس‌جمهور آمريكا طي ماه‌هاي گذشته غيرازپرداختن به حواشي سياسي ديگر، مشغول انتقاد از موقعيت آمريكا در جهان هم بوده است. ترامپ بارها پس از انتقاد از دولت باراك اوباما به‌خاطر «ويرانه‌اي» كه به او تحويل داده اعلام كرده كه به‌دنبال كاستن از دخالت آمريكا در امور جهان و تقويت اقتصاد داخلي اين كشور است.
شي جين‌پينگ پيش از اين هم بارها در مورد نقش كليدي كشورش در ايجاد يك نظم نوين جهاني سخن گفته بود اما او اكنون از «به دست گرفتن رهبري» اين نظم نوين از سوي چيني‌ها مي‌گويد. سخنان شي جين‌پينگ كه هفته گذشته مطرح شده به‌تازگي در رسانه‌هاي چيني انعكاس پيدا كرده است. كميته مركزي حزب كمونيست چين هم پس از سخنان شي جين‌پينگ با انتشار مقاله‌اي به زبان چيني در يكي از روزنامه‌هاي دولتي اين كشور تغيير سياست شي جين‌پينگ در مورد نقش جديد چين در سياست بين‌الملل را به تفصيل بيان كرده است.
رسانه‌هاي چيني سياست جديد دولت چين را «استراتژي دو محوره» ناميده‌اند كه يك محور آن «نظم نوين جهاني» است و محور ديگر آن «امنيت بين‌المللي». خبرگزاري رسمي شينهوا در پكن، بخش‌هايي از سخنان شي جين‌پينگ را اينگونه نقل كرده است: «روند جهاني سياست چندقطبي در روابط بين‌الملل و اقتصاد جهاني همچنان بدون تغيير باقي خواهد ماند و ما بايد رهبري جامعه بين‌المللي براي ايجاد يك نظم نوين جهاني منطقي و عادلانه را به‌دست بگيريم. ما بايد جامعه جهاني را براي حراست از امنيت بين‌المللي هدايت كنيم.»
رئيس‌جمهور چين در سخنانش به پايان نظم جهاني به رهبري غرب هم اشاره مي‌كند؛ موضوعي كه خود غربي‌ها هم به آن اذعان دارند. بسياري از تحليلگران غربي، ورود ترامپ به كاخ سفيد را نقطه آغاز افول «جهان غرب» به‌معناي كلاسيك آن مي‌دانند؛ غربي كه منشا شكل‌گيري آن 2جنگ جهاني است و بدون رهبري آمريكا ديگر معنايي نخواهد داشت.
- چرخش به سوي چين
حدود 3ماه از پيروزي ترامپ در انتخابات و حدود 40روز از تكيه‌اش بر مسند رياست‌جمهوري آمريكا مي‌گذرد. طي اين مدت او برخلاف روساي جمهور پيشين اين كشور، به بزرگ‌ترين مخالف «جهاني‌شدن» تبديل شده است. در مقابل، شي جين‌پينگ به‌عنوان رهبر قدرت برتر اقتصادي جهان، اكنون در نقش حامي اصلي تجارت جهاني و جهاني‌شدن ظاهر شده است. طي هفته‌هاي گذشته درحالي‌كه ترامپ مشغول خط و نشان كشيدن براي مكزيكي‌ها، اروپايي‌ها و شركاي تجاري‌اش در اقيانوس آرام بود، شي جين‌پينگ سرگرم تلاش براي نزديكي بيشتر با اين كشورها بود.
درحالي‌كه ترامپ وعده پاره كردن پيمان تجاري اقيانوس آرام موسوم به TPP را مي‌داد، رئيس‌جمهور چين سازوكاري منطقه‌اي موسوم به RCEP را به‌عنوان جايگزين آن معرفي كرد. همزمان درحالي‌كه ترامپ به‌دنبال ممانعت از ورود مهاجران و مسلمانان به آمريكا بود، شي جين‌پينگ اعلام كرده كشورش قصد دارد روند مهاجرت به چين را ساده‌تر كند.
تلاش‌هاي چين بي‌ثمر هم نبوده است. اروپا درشرايط جديد پيش آمده براي آمريكا به سمت شرق چرخش كرده است. چين اكنون به شريك اول تجاري آلمان تبديل شده است. ميزان مبادلات تجاري اين دو كشور شامل صادرات و واردات از 180ميليارد دلار گذشته است. آلمان بزرگ‌ترين قدرت اقتصادي اروپاست و پيش از اين آمريكا جايگاه نخست را در تجارت خارجي اين كشور در دست داشته است. اكنون آمريكا بعد از فرانسه به‌عنوان سومين شريك تجاري آلمان‌ها شناخته مي‌شود.
ارتباط ميان اروپا و آمريكا در دولت ترامپ به يكي از دغدغه‌هاي اصلي كشورهاي اروپايي به‌خصوص آلمان و فرانسه تبديل شده است. دونالد ترامپ از خروج انگليس از اتحاديه اروپا سرسختانه حمايت كرده و ناتو را «كهنه و منسوخ» خوانده است. رئيس‌جمهور آمريكا همچنين يكي از منتقدان آنگلا مركل، صدراعظم آلمان، به‌خاطر پذيرش پناهجويان بوده و او را به دستكاري در ارزش يورو متهم كرده است.
سياست‌هاي دونالد ترامپ در جايگاه رياست‌جمهوري آمريكا، نه‌تنها اين كشور را دچار آشفتگي بي‌سابقه‌اي كرده بلكه تعاملات جهاني را هم با چالش جدي روبه‌رو كرده است؛ شرايطي كه فضا را براي دست برتر چين، رقيب ديرينه آمريكا، بيش از پيش فراهم مي‌كند.
نظر شما