درحالي‌كه هر سال اين فقط مسئولان و رسانه‌ها بودند كه در اين زمينه به مردم هشدار مي‌دادند، اين بار شكل‌گيري كمپين خودجوش و مردمي «نه به چهارشنبه‌سوري پرخطر» اميدها را براي كاهش تلفات اين شب بيشتر كرده است. اين اميدواري وقتي بيشتر شد كه بسياري مي‌گويند صداي انفجارها امسال نسبت به سال گذشته در همين روزها و شب‌ها به‌طور محسوسي كمتر شده است. مديرعامل سازمان آتش‌نشاني هم مشاهدات ميداني درباره كاهش حوادث در امسال را تأييد مي‌كند و مي‌گويد: «امسال شاهد تحول بزرگي دركاهش حوادث چهارشنبه پايان سال هستيم به‌طوري‌كه تا به امروز 60درصد آمار حوادث كاهش يافته است.» سعيد شريف‌زاده با قدرداني از مردم ايران به‌دليل همكاري با آتش‌نشانان در موضوع حادثه پلاسكو، مي‌گويد: «خوشبختانه مردم ما آگاه شده‌اند و شاهد روند كاهشي حوادث هستيم و استفاده از مواد محترقه و خطرناك بسيار كاهش پيدا كرد. تشكيل كمپين «نه به چهارشنبه‌سوري» كاملا راضي‌كننده است و هماهنگي و همراهي مردم موجب شده تا حادثه‌اي تاكنون در تهران رخ ندهد و اميدواريم اين موضوع نهادينه شود.»
اين اتفاق در درجه اول هديه شهداي آتش‌نشان پلاسكو است كه مرگ‌شان به ما يادآوري كرد چه شغل دشواري دارند و حريق تا چه اندازه مي‌تواند تلخ باشد. بعد از آنها، اين اميدواري مديون دانش‌آموزاني است كه امسال پيشاهنگ شدند و با نوشتن نامه و امضاي طومار، نخستين گام‌ها براي تشكيل اين كمپين را برداشتند. از ماه گذشته دانش‌آموزان مدارس بسياري در تهران پاي طومار نه به چهارشنبه‌سوري را امضا كردند. آنها قول دادند در حمايت از آتش‌نشانان و به احترام شهداي پلاسكو در چهارشنبه‌سوري امسال شركت نمي‌كنند.
- هشدارهاي پليس
البته و با وجود همه تلاش‌ها براي فرهنگسازي، اقدام قانوني براي پيشگيري از حوادث مثل هر سال وجود دارد و پليس مي‌گويد با متخلفان برخورد خواهد كرد. سخنگو و معاون اجتماعي ناجا اگرچه مي‌گويد تخليه هيجاني مثبت منعي ندارد، اما هشدار مي‌دهد كه پليس در چهارشنبه‌سوري با كارهاي خطرآفريني كه براي ديگران ايجاد مزاحمت كند، برخورد خواهد كرد. سردار سعيد منتظرالمهدي با تأكيد بر اينكه مردم به بلوغي رسيده‌اند كه خودشان اين موارد را رعايت مي‌كنند، توضيح مي‌دهد: «مراسم چهارشنبه‌سوري بايد محله‌محور برگزار شود، يعني مردم در كوچه و خيابان خودشان حضور داشته باشند. پليس بر كارهاي خطرآفرين نيز نظارت دارد و با متخلفان برخورد مي‌كند.»
استاندار تهران نيز هشدار مي‌دهد متخلفان چهارشنبه‌سوري تا پايان تعطيلات نوروز بازداشت خواهند بود.
سيدحسين هاشمي با بيان اينكه ما نيز خواهان شادي و نشاط مردم هستيم، مي‌گويد: «اما تقاضا داريم مراعات لازم در چهارشنبه‌سوري را انجام دهند و از حوادث ناگوار كه سال‌هاي گذشته ايجاد شد پيشگيري كنند و امسال بيشتر از سال‌هاي قبل دقت داشته باشند.» براي پشتيباني از اين هشدارها، البته قانون نيز به اندازه كافي وجود دارد. براي نمونه خريد، نگهداري، حمل، توزيع و فروش مواد منفجره و مواد محترقه جرم است و مرتكبين مطابق ماده12 قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات، مجازات خواهند شد. علاوه بر اين استفاده از مواد منفجره و محترقه در اماكن عمومي، اخلال در نظم و آسايش عمومي محسوب مي‌شود و برابر ماده 618 قانون مجازات اسلامي مستوجب حبس از 3ماه تا يك‌سال و تا 74ضربه شلاق است. چنانچه بر اثر استفاده از مواد منفجره و محترقه در اماكن عمومي براي اطفال و زنان مزاحمت ايجاد شود، مرتكبين مطابق ماده619 قانون مجازات اسلامي به حبس از 2 تا 6ماه و تا 74ضربه شلاق محكوم خواهند شد.
- اورژانس آماده است
هر چقدر فرهنگسازي بشود و هر چقدر هم كه پليس هشدار بدهد، باز حوادث چهارشنبه‌سوري صفر نخواهد شد. براي همين امسال هم مثل هميشه اورژانس اعلام كرده آماده است تا به مصدومان كمك كند، البته اگر ترافيك اين شب بگذارد سوخته‌ها و مجروحان حوادث زنده يا به اندازه كافي سالم بمانند. مديركل درمان تأمين اجتماعي استان تهران مي‌گويد: «تمامي بيمارستان‌هاي تابعه اداره‌كل درمان استان تهران در 2مقطع زماني چهارشنبه آخر سال و تعطيلات نوروز به‌صورت آماده‌باش هستند. بيمارستان شهيد دكتر لبافي‌نژاد نيز به‌عنوان يكي از مراكز درماني تابعه فوق‌تخصصي چشم اين اداره كل در چهارشنبه آخر سال به‌صورت آماده‌باش هستند و بيماران نيازمند به خدمات تخصصي سوختگي چشم به اين بيمارستان منتقل مي‌شوند.» اين يعني چشم‌هاي آنهايي كه در چهارشنبه‌سوري سراغ آتش مي‌روند، بيشتر در خطر است.
- آخرين هشدارها
جلال ملكي، سخنگوي آتش‌نشاني كه روزهاي سخت پلاسكو تبديل به چهره مشهور و البته محبوب در بين مردم شد، حالا هم روزهاي سخت و پركاري دارد. او در يك‌ماه گذشته هر روز مهمان مدرسه‌اي بوده تا براي دانش‌آموزانش صحبت كند و بگويد پيوستن آنها به اين كمپين چه مزايايي دارد. او در آخرين توصيه‌ها به شهروندان مي‌گويد: «به‌دليل خطرات مواد محترقه، شهروندان بايد توجه داشته باشند كه در شب چهارشنبه سوري، تنها بايد در كنار آتش‌هايي كه خودشان درست مي‌كنند بايستند. در بسياري از مواقع مشاهده شده كه شهروندان جذب شعله آتش‌هايي شده‌اند كه از سوي سايرين درست شده و يكباره مواد محترقه‌اي كه داخل آتش انداخته شده منفجر شده و آسيب‌هايي را به آنها وارد كرده است. بهتر است آتش‌هاي كوچك در استانبولي‌هاي بنايي درست شده تا هم آسفالت آسيب نبيند و هم خاموش كردن آن آسان باشد در غيراين صورت بهتر است در نقطه‌اي كه تنها خاك است و گياهي نيست، آتش روشن شود.» جلال ملكي اصرار دارد در پاركينگ‌ها هم آتش روشن نكنيد: «خطرات اين كار بسيار زياد است و مي‌تواند منجر به آتش‌گرفتن كل ساختمان شود. حتي بالن‌هاي چيني هم ايمن نيستند. در سال‌هاي اخير شاهد رواج روشن‌كردن بالن‌هاي چيني در مراسم چهارشنبه سوري هستيم اما بايد به اين موضوع توجه شود كه پس از روشن‌كردن بالن‌ها، كنترل آنها از دست افراد خارج شده و مي‌توانند خطراتي را به‌دنبال داشته باشند.
گاه مشاهده شده كه بالن‌هاي روشن شده با سيم‌هاي برق برخورد كرده و منجر به آتش گرفتن سيم‌هاي برق شده است.» دردسرهاي هر ساله چهارشنبه سوري حالا تجربه شده است. براي مثال امسال قرار است شهرداري امروز پيش از ساعت 15همه سطل‌هاي زباله مكانيزه را خالي كند تا بخشي از خطر كنترل شده باشد. شايد شما هنوز تصميم نگرفته‌ايد قيد يك چهارشنبه سوري پرخطر را بزنيد. شايد اينكه سال گذشته 53مورد حريق فضاي سبز و همچنين آتش‌سوزي در 26خانه مسكوني گزارش شده هم براي‌تان مهم نباشد.شايد حتي عكس‌هاي جوان‌هايي كه در انفجارهاي چهارشنبه سوري مرده‌اند، كور شده‌اند يا به تمامي سوخته‌اند هم تصميم‌تان را عوض نكند اما لطفا حادثه پلاسكو روزهاي تلخ آتش‌نشان‌ها را مرور كنيد، شايد تصاوير شهداي آتش‌نشان شهر تصميم‌تان را عوض كند.
- اين كمپين شكست نمي‌خورد
دكتر اباذر اشتري، جامعه شناس: به اعتقاد من اين‌بار مردم از مسئولان جلوتر بوده‌اند.در ميان مردم هم البته دانش‌آموزان از بقيه جلوتر بوده‌اند و اين نشان مي‌دهد براي اصلاح اجتماعي ظرفيت‌هاي خاموش و البته مؤثري وجود دارد كه به آن توجه نكرده‌ايم.شايد در چهارشنبه سوري امسال موفقيتي به‌دست نياوريم و شايد باز همان تلفات سال‌هاي قبل را داشته باشيم.شايد هم خداي نكرده حوادث و تلفات بيشتر شوند اما به‌نظر من اين نشانه شكست اين تجربه و اين كمپين نيست. همين كه اين حركت امسال شكل گرفته، همين كه مردم خودشان پاي كار آمده‌اند، همين كه دانش‌آموزان طومار امضا مي‌كنند و اين بار در نقش معلم ظاهر شده‌اند، همه اينها موفقيت و نوعي سرمايه اجتماعي است.هر چند اميدوارم اين تلاش همين امسال هم نتيجه بدهد اما مي‌خواهم يادآوري كنم اگر اتفاق خاصي نيفتد فراموش نكنيم كه اصلاح اجتماعي سخت مي‌شود و با كندي اتفاق مي‌افتد. بايد صبور باشيم و اميدوار.
نظر شما