شريعتمدار با اشاره به برگزاري نخستين كنفرانس ملي آب مجازي كه نهم و دهم ارديبهشت‌ماه در اتاق ايران برگزار مي‌شود، نگاهي به طرح نظريه آب مجازي در سطح دنيا براي مديريت منابع آب كشورها داشت و گفت: هنوز توافق جهاني در مورد تجاري شدن محصولات كشاورزي و اجراي نظريه آب مجازي وجود ندارد و تنها در برخي كشورها به‌صورت ملي عملياتي شده است.
وي گفت: ازآنجايي‌كه اين نظريه مي‌تواند با پيچيدگي‌ها و جزئيات قابل‌توجهي در مسير اجراي خود مواجه شود، ضرورت دارد كه قبل از اجرايي‌شدن، مطالعه دقيق و جامعي نسبت به عواقب و پيامدهاي احتمالي آن صورت گيرد. دبير اجرايي كنفرانس بين‌المللي آب مجازي الگوي كشت را از پايه‌هاي اساسي اين نظريه دانست و تصريح كرد:
الگوي كشت يعني زراعت براساس ظرفيت‌هاي هر منطقه انجام شود. مدت‌هاست كه در مورد خودكفايي گندم صحبت مي‌شود، اين مسئله بايد براساس همين الگوي كشت انجام شود. مسئولان در عمل بر اين اصل توافق دارند كه خودكفايي به هر قيمتي، ارزش ندارد بلكه بايد براساس ظرفيت‌ها و بهره‌وري آب انجام شود.
- نظريه آب مجازي
عباس كشاورز، معاون زراعت وزير جهاد كشاورزي، نخستين گام در مسير اجراي تئوري آب مجازي را توافق ملي در مورد آن عنوان كرد و گفت: بايد ابتدا نقاط قوت، ضعف، مزايا و معايب اين تئوري شناخته شود تا در پي آن بتوانيم در سطح ملي موفق عمل كنيم. هدف اين كنفرانس تهيه نقشه راه منطقي براي اجراي نظريه آب مجازي است. براساس اظهارات وي كشورهايي در مورد آب مجازي موفق هستند كه توانسته‌اند، هزينه تمام‌شده و بهره‌وري آب را افزايش دهند و ارزش‌افزوده بالا در بخش كشاورزي ايجاد كنند. كشوري مانند هلند كه در كشاورزي موفق است اقدام به صادرات علم مي‌كند و نه محصول كشاورزي.
- آب مجازي چيست؟
توليد هر كالا يا محصول به مقدار مشخصي آب نياز دارد. در كالاهاي صنعتي، آب صرف سردشدن ماشين‌آلات و شست‌وشوي مواداوليه مي‌شود. در توليد محصولات كشاورزي نيز آب براي رشد گياهان و تغذيه حيوانات و سيراب‌شدن آنها مصرف مي‌شود. اين آب به نام «آب مجازي (Virtual Water)» شناخته مي‌شود؛ چراكه اگرچه تا پيش از مصرف در صنعت يا كشاورزي به‌صورت فيزيكي وجود خارجي داشته است، اما حالا ديگر به اين صورت وجود ندارد.
آب مجازي به همه آب‌هايي كه از ابتدا براي رشد گياه مصرف شده تا به‌صورت محصول نهايي استفاده شود، گفته مي‌شود؛ به‌عنوان مثال يك كيلوگرم گوشت گاو، به‌طور متوسط 13هزار ليتر آب براي توليد نياز دارد كه به كل حجم آبي كه از زمان توليد علوفه مورد نياز براي مصرف دام تا زمان انتقال يك رأس دام بزرگ به كشتارگاه و نهايتا تحويل محصول به‌صورت گوشت بسته‌بندي‌شده به مصرف‌كننده استفاده مي‌شود، آب مجازي اطلاق مي‌شود.
تجارت محصولات كشاورزي و به تبع آن آب مجازي، اين امكان را مي‌دهد كه منابع آب در سطح جهاني صرفه‌جويي شود. اين امر ناشي از تفاوت‌هاي بسيار در بازدهي آب مصرفي خصوصا در بخش كشاورزي در كشورهاي مختلف است. مفهوم تجارت آب مجازي بر اين نظر استوار است كه كشورهاي فقير از نظر آب، نياز غذايي خود را به جاي آنكه با ترويج كشاورزي سنتي و نابود كردن منابع آبي موجود و بسيار كم خود برطرف كنند، از طريق واردات محصولات از كشورهاي غني از آب تأمين كنند.
نظر شما