دوم خرداد، بيست و چهارمين نمايشگاه بين‌المللي اين صنعت با حضور ۱۵۰۰ بنگاه اقتصادي كه شامل ۷۵۳ شركت و واحد توليدي ايراني و ۷۴۷ شركت خارجي يا نمايندگان آنها مي‌شدند در محل دائمي نمايشگاه‌هاي بين‌المللي تهران برگزار شد كه سري به آن زديم. با پرس و جو متوجه شديم ازجمله اهداف برپايي اين نمايشگاه معرفي توانمندي‌ها و پيشرفت‌هاي كشورمان، رقابت سالم بين توليدكنندگان و از همه مهم‌تر افزايش مبادلات تجاري با كشورهاي ديگر است. اين دوره از نمايشگاه با رشد حدودا ۶درصدي شركت‌كنندگان داخلي چه در بخش ماشين‌آلات و چه در بخش‌هاي توليد مواد غذايي و بسته‌بندي مواجه بوده است.
- حال و هواي نمايشگاه
ترافيك انتهاي خيابان سئول تهران خبر از برگزاري يك نمايشگاه مي‌دهد. بعد از يك صف طولاني وارد پاركينگ نمايشگاه بين‌المللي تهران مي‌شويم. بعد از حدود 15دقيقه گشتن بالاخره در بين اتومبيل‌هايي كه كيپ تا كيپ كنار هم قرار گرفته‌اند يك جاي پارك پيدا مي‌كنيم. محوطه نمايشگاه پر است از بنر‌هاي بسيار بزرگ كه هر كدام‌يك محصول خوراكي را تبليغ مي‌كنند؛ يكي انواع بستني، ديگري ادويه‌هاي مختلف و... وارد هر سالني كه مي‌شويم بوي خاصي به مشام مي‌رسد، سالني كه اكثر غرفه‌هاي آن را توليدكنندگان افزودني‌هاي مجاز خوراكي تشكيل مي‌دهند بويي شيرين و سالني كه مربوط به شركت‌هاي توليدكننده محصولات لبني است بوي پنير يا شير مي‌دهد. بسياري از غرفه‌ها نمونه‌هايي از محصولات‌شان را براي امتحان‌كردن به بازديدكنندگان تعارف مي‌كنند يا آنها را در بستهبنديهاي كوچك به مشتريان هديه مي‌دهند. محصولي در اين نمايشگاه براي فروش نيست با اين حال برخي از بازديدكنندگان پاكت‌هاي بزرگي از انواع نمونه‌هاي مواد غذايي توليدكنندگان را در دست دارند. اگر خريدار عمده يك محصول خاص از اين نمايشگاه باشيد غرفه‌داران فرمي را در اختيارتان مي‌گذارند كه با پركردن مشخصات، پس از پايان نمايشگاه با شما تماس مي‌گيرند و محصول مورد نظر را به دست‌تان مي‌رسانند، البته تخفيف‌هايي هم شامل حال اين نوع خريداران مي‌شود. در هواي گرم بيرون سالن‌ها به گروهي از جوان‌ها برمي‌خوريم كه با كوله‌پشتي‌هايي پر از آبميوه از مردم پذيرايي كرده و تبليغ مي‌كنند. علاوه بر آن در محيط باز مي‌توان چند غرفه ماشين‌آلات صنايع غذايي داخلي و خارجي را ديد. نكته‌اي كه بيش از همه‌‌چيز نظر ما را جلب مي‌كند حضور چشمگير شركت‌ها و بازديدكنندگان خارجي است، حتي در غرفه‌هاي توليدكنندگان مطرح داخلي شاهد مبادله اطلاعات تيم‌هاي خارجي با اعضاي اين كارخانه‌ها هستيم.
- حضور نيروي جوان متخصص
بسياري از غرفه‌هاي حاضر در نمايشگاه را توليدكنندگان مواد غذايي تشكيل مي‌دهند. از توليدكنندگان صنايع پروتئيني مثل انواع فرآورده گوشتي گرفته تا انواع خشكبار و سبزيجات معطر، صنايع آردي و نشاسته، فرآورده‌هاي قند و نيشكر و... در اين غرفه‌ها حضور دارند. بيشتر اين توليدكنندگان تمامي محصولات خود و به‌خصوص محصولات جديد را كه هنوز در بازار عرضه نشده‌اند در معرض ديد بازديدكنندگان قرار داده‌اند. مي‌توانيد با پرس و جو از كارشناسان در هر غرفه با اين محصولات و سطح كيفي آنها آشنا شويد. چيزي كه جالب است تعداد جوانان متخصصي است كه در هر غرفه پاسخگوي سؤالات شما هستند. در نمايشگاه‌هاي ديگر شاهد آن بوديم كه بعضا افرادي كه در غرفه‌ها حضور داشتند حتي نيروي مطلع از كار نبودند و تنها براي چند روز برپايي نمايشگاه با شركت‌ها همكاري مي‌كردند، اما در اين نمايشگاه در بيشتر غرفه‌ها نيروهاي جواني كه همگي در حوزه‌هايي چون صنايع غذايي، شيمي، مديريت تبليغات و... متخصص بوده و در حال همكاري مدوام با آن واحد توليدي هستند براي راهنمايي بازديدكنندگان عام يا كارشناسان اين صنعت در نمايشگاه حضور دارند. با چند جوان كه در رشته‌هاي مختلف فارغ‌التحصيل شده و حالا در كارخانه‌هاي توليدكننده مشغول به‌كار هستند هم‌صحبت شده و در مورد پتانسيل كار در بازار توليدكنندگان مواد غذايي ايران سؤال مي‌كنيم. يكي از آنها كه مهندس صنايع غذايي است ميگويد: «تحصيل در اين رشته مسائلي چون آزمايش سلامت و كيفيت مواد غذايي، طراحي فرايند‌هاي توليد انبوه اين مواد و بسياري از مواردي كه كارخانه‌هاي توليدكننده مواد غذايي به آن نيازمند هستند را آموزش مي‌دهد و از آنجا كه صنعت مواد غذايي ايران روزبه‌روز در حال پيشرفت است بازار اين رشته برخلاف بسياري ديگر از رشته‌هاي مهندسي در كشورمان اشباع نشده و موقعيت خوبي دارد». جوان ديگر تكنيسين مكانيك بوده و معتقد است اين صنعت علاوه بر كارگراني كه مستقيما با توليد مواد غذايي سر و كار دارند نيازمند افرادي متخصص در حوزه‌هايي چون مكانيك و برق براي سركشي و كار با ماشين‌آلات اين حوزه است. در يكي از غرفه‌هاي مربوط به توليدكنندگان ماشين‌آلات به جوان ديگري برمي‌خوريم، او ابتدا در مورد پيشينه كارخانه و توليدات آن صحبت كرده و تأكيد مي‌كند كه آنها توليدكننده ماشين‌آلات صنايع غذايي هستند و نه واردكننده. از او در مورد تخصصش سؤال مي‌كنيم، او ميگويد: «من طراحي صنعتي خوانده‌ام و به‌نظرم بازار اين صنعت جاي مناسبي براي فارغ‌التحصيلان اين رشته است تا با دانش خود و تعامل با دنيا كمك كنند به توليد و حتي صادرات برسيم».
- نقش كشاورزي در صنايع غذايي
كشاورزي همواره يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصادي كشور بوده كه تأمين حدود ۸۰ درصد نيازهاي غذايي را به عهده دارد. در اين نمايشگاه نيز شاهد حضور اين صنعت در بين توليدكنندگان مواد غذايي هستيم. صنعت كشاورزي در واقع نقش مؤثري در توليد مواداوليه و افزودني‌ها براي صنايع غذايي كشور دارد. علاوه بر اين با توسعه آن مي‌تواند يك‌سوم اشتغال كشور را در بر بگيرد. در جريان اين نمايشگاه با يكي از كاركنان يك واحد توليدي كه بيشتر در زمينه توليد رب گوجه فرنگي فعاليت مي‌كنند، هم‌صحبت شديم، او به نقل از مديرعامل اين كارخانه ميگويد:«حدود ۸ هزار كشاورز تنها در حال همكاري با واحد توليدي ما هستند، حالا شما تصور كنيد اگر هر واحد توليدكننده مواد‌غذايي براي تهيه مواداوليه با كشاورزان داخلي همكاري كند، صنعت كشاورزي ما و به‌دنبالش اقتصادمان چه پيشرفتي خواهد داشت». در غرفه ديگري كه توليدكننده دمنوش‌هاي گياهي ارگانيك هستند در مورد تعامل آنها با بخش كشاورزي مي‌پرسيم، آنها مي‌گويند: «بسياري از افراد فكر مي‌كنند به‌دليل كم‌آبي در ايران امكان رونق آن‌چناني كشاورزي وجود ندارد و كشاورزان هم علم كافي براي بهره‌برداري درست از ميزان آب كم را ندارند اما ما با توجه به تجربه‌خود مي‌گوييم با آموزش به كشاورزان و استفاده از تجربيات آنها مي‌توان حتي در برخي مناطق كه با كم‌آبي مواجه هستند به بهترين نتايج رسيد».
- توليد و طراحي بسته‌بندي
يكي ديگر از شاخه‌هاي توليدي كه با مواد غذايي گره خورده، توليد بستهبنديهاي مناسب اين محصولات است. در اين نمايشگاه غرفه‌هاي زيادي به اين محصولات اختصاص دارد؛ غرفه‌هايي كه پر از شيشه يا قوطي‌هاي نوشابه، مربا، رب و... هستند اما همگي خالي و با طرح‌هاي مختلف. وقتي درباره اهميت بسته‌بندي در صنعت مواد‌غذايي از يكي از توليدكنندگان مي‌پرسيم، ميگويد:«پيش از هرچيز مي‌خواهم با يك ضرب‌المثل شروع كنم، از قديم گفته‌اند عقل مردم به چشم آنهاست، اين ضرب‌المثل در كسب و كار ما يعني هرچه طراحي و بسته‌بندي بهتر باشد، فروش محصول داخل آن بيشتر خواهد بود، هر چند كيفيت مواد غذايي هم اهميت زيادي دارد. در اين حرفه به‌كارگرفتن نيروي كاري كه به دانش طراحي و تبليغات آگاه باشد بسيار مؤثر است، علاوه بر آن بايد به محصولي كه برايش بسته‌بندي‌اي را توليد مي‌كنيد توجه كنيد، به‌خصوص در مورد صنايع غذايي كه بهداشت و سلامت در آن حرف اول را مي‌زند». او همچنين اضافه مي‌كند كه طراحي و توليد بسته‌بندي محصولات غذايي در صادرات آن اهميت ويژه‌اي دارد تا جايي كه گاهي توليدكنندگان يك محصول، براي صادرات آن، بسته‌بندي خاصي را سفارش مي‌دهند. كمي كه پيش مي‌رويم چيز جالبي را مي‌بينيم، يك كارخانه توليدكننده مواد غذايي براي محصولات خود خط توليد بسته‌بندي و حتي چاپ نيز راه انداخته، يكي از كارمندان اين كارخانه ميگويد:«من گرافيست هستم اما در يك شركت توليدكننده مواد غذايي كار مي‌كنم چون اين كارخانه سعي كرده براي كاهش هزينه‌ها و دستيابي به طرحي كه واقعا مدنظرش است بسته‌بندي مخصوص به‌خود را توليد كند. ما يك تيم از نيروهاي متخصص جوان هستيم كه با همفكري هم طراحي بستهبنديهاي مناسب توليدات اين كارخانه را به‌عهده داريم».
- تعامل با دنيا
۳۸ كشور خارجي چون ايتاليا، اسپانيا، آلمان، انگلستان، ژاپن و... در اين نمايشگاه حضور داشتند. بدون شك تعامل و رد و بدل شدن اطلاعات و دانش بين توليدكننده‌هاي داخلي و خارجي در پيشرفت و كيفيت اين صنعت، افزايش اشتغال و حتي امر صادرات بي‌تأثير نيست. ما علاوه بر نيروهاي متخصص جواني كه در حوزه صنايع غذايي فعاليت مي‌كردند، ده‌ها دختر و پسر جوان را ديديم كه به‌عنوان مترجم در اين نمايشگاه حضور داشتند، در هم‌صحبتي با توليدكنندگان داخلي نيز متوجه مي‌شويم كه صادرات محصولات صنايع غذايي در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، حدود ۸درصد افزايش پيدا كرده‌است. يكي از توليدكنندگان داخلي ميگويد: «حضور شركت‌هاي خارجي در چنين نمايشگاه‌هايي كمك مي‌كند بفهميم كيفيت كار ما در چه سطحي است و اگر كمبودي دارد بايد چگونه آن را جبران كنيم، همچنين باعث مي‌شود فرصت آن را داشته‌باشيم تا توانايي خودمان را به اين كشورها نشان دهيم». ما با گشت‌و‌گذار در غرفه‌هاي خارجي گپي با اعضاي يك برند ايتاليايي توليد ماكاروني مي‌زنيم، يكي از آنها ميگويد: «امروز از چند غرفه توليدكننده ايراني ماكاروني بازديد كردم و چند نوع را امتحان كردم، يكي از آنها طوري بود كه با خود گفتم خداي من، نكند اينجا ايتالياست!».
نظر شما