به گزارش همشهري، ازجمله مباني تصميم‌گيري سرمايه سهامداران براي سرمايه‌گذاري در بورس، وجود قيمت‌هاي واقعي و شفاف در قيمت سهام است و يكي از عواملي كه مي‌تواند منجر به شفاف شدن قيمت شود، ميزان سهام شناور آزاد شركت‌هاست. سهام شناور مي‌تواند موجب افزايش حجم معاملات و كاهش ميزان نقدينگي راكد بازار سهام شود.
منظور از سهام شناور آزاد مقدار سهمي است كه انتظار مي‌رود در آينده نزديك، قابل معامله باشد. يعني در مالكيت دارندگاني است كه آماده‌اند درصورت پيشنهاد قيمت مناسب از سوي خريداران آن را براي فروش ارائه كنند.با اين فرض، در محاسبه سهام شناور آزاد تعداد سهام متعلق به دارندگان سهام راهبردي از تعداد كل سهام موجود كسر مي‌شود. دربسياري از بورس‌هاي دنيا شركت‌هايي كه كمتر از 25درصد سهام آنها، شناور آزاد باشد، از فهرست شركت‌هاي بورس حذف مي‌شوند.
به‌دليل آنكه اگر مالكين شركتي نمي‌خواهند حداقل 25درصد سهام آنها بين مردم توزيع شود وعلاقه‌مندند سهام را براي خود نگه دارند دليلي براي حضور آنها دربازار متشكل سرمايه وجود ندارد.نتايج به‌دست آمده در چند پژوهش دانشگاهي اتفاقا نشان مي‌دهد كه رابطه بين ميزان سهام شناور و نوسان قيمت سهام شركت‌هاي بورس، مثبت و معنادار است.
اين پژوهش‌ها نشان مي‌دهند افزايش نقدشوندگي، مستلزم وجود سهام شناور آزاد كافي است؛ درحالي‌كه حدود 80درصد سهام در بورس تهران در اختيار مالكان عمده است كه عمدتا قابليت گردش در بازار ندارد؛ اين به اين دليل است با وجود الزامات براي عرضه عمومي سهام، بسياري از سهامداران كنترل‌كننده تمايل ندارند سهام شركتشان در بازار عرضه شود تا مورد معامله قرار گيرد؛ درحالي‌كه اگر سهمي نسبت سهام شناور آزاد بيشتري داشته باشد، امكان دستكاري قيمت آن كمتر مي‌شود.
سهام شناور آزاد يكي از متغيرهاي اثرگذار بر افزايش نقدشوندگي، عمق و كارايي بازار است. نقدشوندگي بيشتر مستلزم سطح سهام شناور آزاد بالاتر براي شركت‌هاست. مطالعات هم نشان مي‌دهد افزايش سهام شناور آزاد موجب كاهش امكان دستكاري قيمت، كاهش ريسك نقدشوندگي و دستيابي به قيمت عادلانه نزديك به ارزش ذاتي مي‌شود.
براي سرمايه‌گذاران خيلي مهم است ميزان سهام شناور آزاد يك شركت پذيرفته شده در بورس را بدانند؛ زيرا يك شاخص مهم در تعيين نقدشوندگي سهام آن شركت است. دسترسي به شمار بيشتري از سهام شركت براي انجام معاملات، خريداران و فروشندگان بيشتري را قادر به مشاركت در بازار مي‌سازد. سهام شناور آزاد اندك حكايت از آن دارد كه مقدار كمي از سهام شركت در دسترس است و در نتيجه تعيين قيمت منصفانه در زمان كوتاه براي خريداران و فروشندگان ميسر نيست.
- مصوبات سازمان بورس
به همين دليل سازمان بورس اوراق بهادار هم براي شفاف‌سازي بازار و ايجاد بازار كار، مصوبات مختلفي را به اجرا درآورده است.
سازمان بورس در مصوبات خود اعلام كرده است اشخاص حقيقي كه به واسطه سهامداري خود، اقوام نسبي از طبقه اول و دوم و يا اشخاص حقوقي تحت كنترل خود، در مجموع مساوي يا بيشتر از 5درصد سهام ناشر را داشته باشند، به‌عنوان سهامداران مديريتي سهام شركت‌ها شناخته مي‌شوند.
در عين حال اشخاص حقوقي كه به واسطه سهامداري خود، اشخاص حقوقي تحت كنترل و يا اشخاص حقوقي با كنترل‌كننده مشترك مجموعاً مساويي بيشتر از 5درصد سهام ناشر را داشته باشند نيز به‌عنوان سهامداران مديريتي محسوب مي‌شوند. در اين دسته‌بندي سهامداران غيرمديريتي به آن دسته از سهامداران شركت كه جزء سهامداران مديريتي نباشند، اطلاق مي‌شود.
- شركت‌هاي شناور
تازه‌ترين اطلاعات از آمار سهام شناور آزاد شركت‌هاي بورس نشان مي‌دهد كه دست‌كم 183شركت كه معادل 56درصد از كل بورس هستند سهام شناورشان كمتر از 20درصد است و حتي سهام شناور آزاد برخي شركت‌ها به مرز صفر درصد هم مي‌رسد؛ به‌عنوان مثال شركت‌هاي بزرگي مانند آلومينيوم ايران، سيمان سفيد نيريز، صنايع سيمان دشتستان، سيمان فارس و سيمان اردبيل در ته جدول قرار گرفته‌اند و مقدار سهام شناور آزاد آنها حتي به 0.25درصد هم نمي‌رسد.
از جمله شركت‌هاي مهمي كه مي‌توان از آن نام برد شركت هلدينگ خليج‌فارس با ارزشي معادل 22هزار ميليارد تومان است كه مقدار سهام شناورش به سطح 0.81درصد رسيده است. اين در حالي است كه مقدار سهام شناور اين شركت در 3سال گذشته دست‌كم 6درصد بود اما سهامداران عمده با خريد سهم بازار ميزان سهام شناور آزاد اين شركت را كاهش داده‌اند و يا شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران كه فقط 2درصد از سهامش در بورس قابل معامله است،
بخش عمده سهام اين شركت در اختيار تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري است و بورس تهران بارها براي عرضه سهام به مديران اين دو شركت اخطار داده است. بدترين كارنامه در ميان صنايع مختلف مربوط به شركت‌هاي توليد‌كننده سيمان است كه نام بسياري از اين شركت‌ها در ميان شركت‌هايي ديده مي‌شود كه سهام شناورشان كمتر از 5يا حتي 3درصد است.
اما در ميان اين شركت‌ها برخي شركت‌ها حضور دارند كه درصد سهام شناورشان به مرز 88درصد رسيده است. بانك خاورميانه، تأمين ماسه ريخته‌گري و كشت و صنعت پياذر از ديگر شركت‌هايي هستند كه درصد سهام شناورشان بيش از 70درصد است. به‌طور كل از مجموع 324شركت حاضر دربورس، سهام 141شركت معادل 44درصد از بورس شناور است.
نظر شما