او بعد از آغاز ناآرامي‌هاي سوريه، به‌مدت كمتر از 2سال، عضو ائتلاف ملي معارضين در استانبول بود اما در پي اختلافات ميان نيروهاي سياسي خارج از سوريه، از اين ائتلاف كناره‌گيري كرد و در مجموعه‌هاي كوچك ديگري به فعاليت سياسي خود ادامه داد. نشار، همانطور كه در اين يادداشت آورده، بر اين باور است كه اولويت‌هاي تركيه نسبت به پرونده سوريه تغيير كرده و نگراني از نفوذ كردها در مناطق شمالي اين كشور، اكنون به اصلي‌ترين دغدغه ترك‌ها تبديل شده؛ دغدغه‌اي كه زمينه نزديكي تركيه را به مخالفان اين كشور در بحران سوريه، يعني ايران و روسيه فراهم كرده است.
پس از انتشار اخباري مبني بر آمادگي كشورهاي روسيه، ايران و تركيه، براي انجام عمليات نظامي مشترك در استان ادلب، اين تصور عمومي شكل گرفته است كه آزادي ادلب به‌عنوان يكي از مهم‌ترين پايگاه‌هاي معارضه و مقابله با نيروهاي هيأت تحريرالشام (جبهه النصره سابق)، هدف اصلي از هماهنگي‌هاي نظامي اين كشورها و اتفاقاتي نظير سفر رئيس ستاد مشترك نيروهاي نظامي ايران به آنكارا بوده است.
اما بايد توجه داشت، دغدغه مشتركي كه موجب همسويي بي‌سابقه مسكو، تهران و آنكارا در سطح عمليات مشترك نظامي شده است، به مسائلي فراتر از آنچه ياد شد برمي‌گردد.هم‌اكنون، يگان‌هاي مدافع خلق، (شاخه نظامي حزب اتحاد دمكراتيك و نزديك به كارگران كردستان) پيشروي‌هاي خود را زير چتر حمايتي آمريكا، براي افزايش سيطره بر بخش‌هاي شمالي سوريه ادامه مي‌دهند، اين در حالي است كه مواضع اخير رئيس اقليم كردستان و اصرار وي بر برگزاري همه‌پرسي به‌منظور استقلال كردستان عراق، بيش از هر زمان ديگري موجب نگراني كشورهايي در منطقه شده كه به نوعي در پرونده كردها شريك هستند.
بدون‌شك آرايش فعلي نيروها در صحنه داخلي سوريه و همچنين تحولات اخير منطقه، موجب بروز برخي تغييرات در اولويت‌هاي قدرت‌هاي منطقه‌اي، به‌ويژه تركيه، در رابطه با پرونده سوريه شده است. نگاهي به مواضع مقامات نظامي و ديپلماتيك تركيه طي يك ماه اخير نشان مي‌دهد كه اولويت فعلي ترك‌ها، حفظ امنيت مناطق مرزي‌شان با سوريه، پاكسازي اين مناطق از نيروهاي كرد و همچنين جلوگيري از پيشروي يگان‌هاي مدافع خلق در نوار مرزي استان ادلب است.
به اين ترتيب مي‌توان گفت نقطه آغاز هماهنگي‌هاي سياسي نظامي روسيه، ايران و تركيه در بحران سوريه، تغيير اولويت‌هاي آنكارا بوده است. در سوي ديگر اين معادله روس‌ها قرار دارند كه براي تأمين نفوذ بلندمدت خود در آينده سوريه، خواهان اجراي موفق و توسعه طرح مناطق كاهش درگيري به بخش‌هاي بيشتري از خاك سوريه هستند و با توجه به نفوذ تركيه بر نيروهاي مستقر در ادلب، به همراهي با اين كشور نياز دارند.
اطلاعات اوليه نشان مي‌دهد هم‌اكنون، نيروهاي روسي و ايراني براي پيشروي از محور جنوب ادلب آماده‌اند و نگاه همه براي آغاز فرايند عمليات نظامي مشترك 3كشور، به سوي تركيه است. مروري بر تحولات نظامي روزهاي اخير در داخل ادلب و حملات شديد تحريرالشام به مواضع احرارالشام نشان مي‌دهد كه راهبرد اوليه ترك‌ها به‌منظور مداخله نظامي، تأمين پوشش هوايي براي نيروهاي احرارالشام و همچنين سپرفرات (ارتش آزاد)، با هدف پيشروي در محور شمالي اين استان بوده است.
اما اكنون و در سايه پيروزي مهم نيروهاي وابسته به القاعده در ادلب، به‌نظر مي‌رسد راهبرد اوليه ترك‌ها، پيش از اجرا شكست خورده و اين كشور، دست‌كم قادر به استفاده از بازوي احرارالشام، براي كاهش تلفات مالي و انساني خود نخواهد بود.
تمام اينها در حالي است كه نبرد ادلب و آزادي اين شهر از سيطره نيروهاي تحريرالشام، امر بسيار دشواري به‌حساب مي‌آيد. تحولات اخير سوريه موجب شده استان ادلب، به آخرين و مستحكم‌ترين پايگاه تحريرالشام تبديل شود؛ به‌طوري‌كه نيروهاي اين گروه، مساحت گسترده‌اي از ادلب را تحت سيطره خود درآورده‌اند؛
از سوي ديگر حضور نزديك به يك ميليون شهروند سوري در ادلب كه عملا نقش سپر انساني را براي تحريرالشام بازي مي‌كنند، كار را براي روسيه، ايران و تركيه، از آنچه بيان شد نيز سخت‌تر خواهد كرد. اما درصورتي كه روند اين عمليات نظامي با موفقيت پيش رود، مي‌توان از هم‌اكنون پيش‌بيني كرد كه دور بعدي گفت‌وگوهاي آستانه، به محلي براي مذاكرات مستقيم ميان نظام بشار اسد با كشورها و جريانات مطرح مخالف اين نظام، در سايه نظارت روس‌ها، تبديل خواهد شد.
طرح اخير وزارت دفاع روسيه، مبني بر تشكيل مجالس مديريت محلي در مناطق كاهش درگيري، نشانه‌اي جدي از آمادگي روس‌ها براي مديريت مرحله گفت‌وگوي مستقيم نظام با مخالفان و ارائه راه‌حل سياسي واقعي براي پايان درگيري‌ها به‌حساب مي‌آيد.
به اين ترتيب، درصورت موفقيت عمليات نظامي مشترك ادلب، مهم‌ترين رخداد نشست ژنو7 نيز، عدول رسمي هيأت‌هاي معارضه از شرط بركناري اسد از قدرت، براي ورود به مرحله گذار خواهد بود.
براساس اطلاعات موجود، فشارهاي عربستان سعودي بر هيأت‌هاي معارضه به‌منظور تغيير مواضع سياسي و حذف شرط بركناري اسد، از هم‌اكنون آغاز شده و زمزمه استعفاي رياض حجاب از رياست هيأت عالي مذاكرات معارضه در پايتخت عربستان نيز، نشانه‌اي بر اين امر است.
- عضو پيشين ائتلاف ملي معارضين سوريه
نظر شما