این نمایشگاه که می‌تواند یکی از اقدامات جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حرکت به سمت خصوصی‌سازی بخش فرهنگ باشد، مکملی برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است که از اساس، نمایشگاهی دولتی محسوب می‌شود.
هرچند فاصله زیاد برگزاری 2 نمایشگاه، برقراری ارتباط را بین‌شان دشوار می‌سازد، اما مسئولان نمایشگاه معتقدند با برگزاری این نمایشگاه بخشی از فشاری را که بر نمایشگاه بین‌المللی وجود دارد، می‌کاهند.
مدیرعامل انجمن فرهنگی ناشران بین‌المللی و مدیر نمایشگاه در این باره به همشهری می‌گوید: «70 درصد خریداران ما مراکز و مؤسسات دانشگاهی و تحقیقاتی‌اند، یعنی همان جاهایی که در نمایشگاه بین‌المللی به راحتی نمی‌توانند خرید کنند، چون اولویت روزهای پنجم و ششم نمایشگاه با آنها‌ست و تا آن موقع بسیاری از کتاب‌ها تمام شده است.»
با این حال، معاونت فرهنگی وزارت ارشاد که متولی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است، در برگزاری این نمایشگاه، نقشی جز حمایت معنوی از کار ندارد. علیرضا ربانی می‌گوید: «برای برگزاری نمایشگاه هیچ کمک مادی یا یارانه و مواردی از این دست از ارشاد نمی‌گیریم. در واقع ما هیچ ارتباطی با بخش دولتی نداریم.»
به این ترتیب خرج و دخل نمایشگاه به گونه‌ای بوده است که 5 دوره برگزار شود و هر سال هم رشد بیشتری یابد.
به عبارت بهتر، دست کم در حوزه کتاب‌های کاربردی و دانشگاهی، فروش کتاب آن قدرها هم که معمولا گفته می‌شود بد نیست. فروش ناشران خوب است و در این سال‌ها سیر صعودی داشته و توانسته هزینه‌ها را تأمین کند.
در واقع اگر نداشت که اصلا نمایشگاه نمی‌توانست ادامه یابد.به ویژه آنکه تنها اجاره محل نمایشگاه در طول 5 روز برگزاری، نزدیک به 40 میلیون تومان است. اما نمایشگاه با پرداخت این رقم- یعنی روزی در حدود 8 میلیون تومان بابت فضا- در کنار هزینه‌های دیگر، بدون هیچ نوع کمکی از دولت، به کار خود ادامه می‌دهد.
این نکته وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم علت وجودی نمایشگاه، تعطیلی نمایشگاه‌های دولتی 2 وزارتخانه علوم و بهداشت بوده است که تا چند سال پیش با ارائه یارانه‌ای کتاب، نیاز مراکز دانشگاهی و پژوهشی کشور را تأمین می‌کردند.
اما نگاه مصرف‌گرایانه‌ای که همواره در مباحث فرهنگی و به ویژه کتاب وجود دارد، عملا ادامه کار را برای نمایشگاه یادشده غیرممکن ساخت؛ چراکه سالانه رقم قابل توجهی از جیب وزارتخانه‌های یادشده خارج می‌شد، بدون آنکه هیچ گونه بازگشت سرمایه‌ای به‌دنبال داشته باشد.
پس از آن، نمونه خصوصی همان نمایشگاه در سال 1382 برای نخستین بار در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد. امسال در پنجمین سال برگزاری، یکی دیگر از انجمن‌های غیردولتی نیز به نمایشگاه یادشده اضافه شده است و 33 عضو از انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی در نمایشگاه حضور دارند.
به گفته ربانی، این انجمن قصد داشته است با حمایت ارشاد به صورت جداگانه همین الگو را پیاده کند، اما معاونت فرهنگی ارشاد، بهتر دانسته است در کنار همین نمایشگاه قرار گیرند و خرج اضافه روی دست دولت نگذارند.
آمار و ارقام
امسال 60 هزار عنوان کتاب خارجی در نمایشگاه حضور دارند که 78 درصد از آنها از سال 2005 به این طرف منتشر شده‌اند و 20 درصد به‌طور خاص چاپ همین امسال یعنی 2007 هستند.
این کتاب‌ها را 500 ناشر از 60 کشور جهان منتشر کرده‌اند و 25 نماینده فروش و توزیع‌کننده نیز به ایران آورده‌اند تا با دست کم 15 درصد تخفیف فروخته شوند.کتاب‌ها در 2 گروه دانشگاهی و کاربردی یا به عبارت بهتر، حرفه‌ای قرار می‌گیرند.
کتاب‌های دانشگاهی در همه حوزه‌ها قرار می‌گیرند و به‌طور ویژه بر متون دانشگاه‌ها متمرکزند، اما در بخش کتاب‌های حرفه‌ای، حوزه کمی گسترده‌تر است و از نقاشی تا کامپیوتر را در برمی‌گیرد.
