بلندمرتبه‌سازی به‌طور مطلق امری نیست که کسی بتواند آن را رد یا اثبات کند؛ ساختمان‌های بلند یک امکان برای تمرکز فعالیتهایی است که ضرورت دارد در فضای واحدی شکل بگیرد.
در كشور ما هم به‌دليل توسعه شهرها و تراكم شهري، ساخت بناهاي بلند به يك ضرورت گريزناپذير تبديل شده كه به‌دنبال آن بايد دانش طراحي چنين بناهايي هم در كشور شكل بگيرد. به‌طور كلي در مقررات ملي ساختمان چارچوب و ضوابط لازم وجود دارد و اين وظيفه دستگاه‌هاي نظارتي است كه اجراي مقررات را مطالبه كنند.
به‌ازاي تخريب هر ساختمان در كشور ما ده‌ها تن نخاله اغلب در محيط‌زيست اطراف شهرها تخليه مي‌شود كه آسيب‌هاي فراواني را براي آينده در پي دارد. اما طبق استانداردهاي جهاني در ايران نيز بايد براي بازگشت مصالح به چرخه ساخت‌وساز استانداردهايي تعريف و در آينده در ضوابط گنجانده شود. از سوي ديگر مصالح بايد از فرايند كنترل گذشته و داراي نشان استاندارد باشد اما متأسفانه هنوز اين امر فراگير نشده است كه چنين موضوعي عمر مفيد ساختمان‌ها را كاهش مي‌دهد و براي بناهاي بلند كه به‌راحتي نمي‌توان آنها را تغيير داد يا تخريب كرد، اهميت ويژه‌اي مي‌يابد.
از طرف ديگر بايد در نظر داشت كه ما امروز در معماري و شهرسازي از فضاي مطلوبي برخوردار نيستيم. واقعيت آن است كه در معماري ما كمتر نشاني از گذشته پرافتخارمان ديده مي‌شود و از آنجا كه ساختمان‌هاي بلند در شكل‌گيري كليت اين فضاي معمارانه نقش زيادي را ايفا مي‌كنند، لازم است تا با بازنگري‌اي اصولي در طراحي آنها به تعاريف و ساختارهايي متناسب با فرهنگ كشورمان دست يابيم. ساختمان‌هاي بلند تأثير زيادي در سيما و منظر شهري دارند. به همين جهت به مطالعه درباره طراحي ساختمان‌هاي بلند پرداخته‌ايم. معتقديم كه با ارائه طرح‌ها و فرم‌هايي كه معرف معماري ما هستند مي‌توانيم سيماي ساختمان‌هاي بلند شهرهايمان را دگرگون سازيم و سابقه تاريخي و فرهنگي معماري‌مان را آشكار كنيم.
به هرترتيب اجراي ساختمان‌هاي بلند در ايران، در ابتدا حاصل ضرورتهاي عملكردي، اجتماعي يا ناشي از توسعه شهري نبود و اين امر بيش از همه به تقليد از شهرهاي بزرگ جهان صورت گرفت. اما امروزه طراحي و اجراي ساختمان‌هاي بلند با توجه به افزايش جمعيت شهرها و به‌دليل توسعه شهرها و بروز نيازهاي ناشي از وجود عملكردهاي جديد و نيز محدوديت زمين در مراكز پرجمعيت شهري، جزو جداييناپذير زندگي شهري شده است و يك ضرورت محسوب مي‌شود.
در چنين شرايطي با توجه به تعاملات علمي در زمينه ساختمان و معماري و انتقال دانش و تجربه ميان طراحان و مجريان اينگونه ساختمان‌ها در كشورهاي مختلف، از طريق برگزاري همايشهاي علمي، كارگاههاي معماري در اين زمينه، بايد تلاش ويژه‌اي در بهرهگرفتن از فناوريهاي نوين در اين زمينه با توجه به ويژگيهاي معماري ايران، فرهنگ جامعه و نيازهاي موجود در زمينه طراحي ساختمان‌هاي بلند، صورت پذيرد تا ديگر شاهد معماري نابسامان گذشته نباشيم.
اين امر مستلزم انجام مطالعات و تحقيقات گسترده در اين زمينه و بررسي انديشههاي گوناگون و طرحهاي معماري ارائهشده براساس اين ديدگاههاست. همچنين در طراحي ساختمان‌هاي بلند، بررسي طرحهاي موجود ميتواند به بالابردن سطح آگاهي معماران و دستيابي به روشهاي تحقق اهداف طراحي، كمك مؤثري كند.
- استاد معماري دانشگاه تهران
نظر شما