سالمندان، معلولان و جانبازان، زنان باردار و كودكان ازجمله كساني هستند كه در زمره كم‌توانان جسمي حركتي تلقي مي‌شوند؛ هرچندكه امروز در ادبيات جهاني، عنوان شهر همه‌شمول عبارتي جاافتاده و شناخته‌شده است و تأكيد بر اين دارد كه طراحي‌هاي شهري بايد همه گروه‌ها را دربرگيرد.
مجيد نادري، معاون اداره كل معماري و ساختمان شهرداري و عضو ستاد مناسب‌سازي در گفت‌وگو با همشهري از رصد تمامي پروژه‌هاي شهرداري و انطباق آن با ضوابط مناسب‌سازي در سال‌جاري خبر داد. به گفته وي، اگر تا پيش از اين مواردي در ساخت‌وسازهاي شهري مغاير با اين اصول بوده، قرار است از امسال با فعال‌شدن كارگروه فني و شهرسازي تمامي پروژه‌ها از ابتداي كار مورد رصد و بررسي قرار بگيرند. فهرست تمامي پروژه‌هايي كه قرار است عمليات اجرايي آنها آغاز شود، در اختيار ستاد قرار گرفته تا در فرايند رصد، پروژه‌اي جا نماند.
- مادران در طراحي شهري فراموش شده‌اند
در طراحي و توسعه امكانات شهري از هر نوع توسعه فضا و مكان و تجهيزات خدماتي و... در شهر اگر ويژگي‌هاي تمامي گروه‌ها مدنظر قرار گيرد، مي‌توان ادعا كرد كه فضاي شهر كاملا مناسب‌سازي شده و دوستدار همه اقشار و گروه‌هاست. مصوبه شهر دوستدار كودك، طرح ساماندهي فضاي شهري ويژه كم‌توانان جسمي حركتي و... همگي هدفشان رسيدن به اين نقطه است. نيازهاي كودكان و زنان تا حدودي در قالب مصوبات و برنامه‌ها مورد توجه قرار گرفته اما نقطه تلاقي اين دو مسئله يعني مادران، در طراحي‌هاي شهري و توسعه امكانات فراموش شده است.
توجه به ويژگي‌ها و خصوصيات زنان و كودكان در طراحي فضا براي مادران لازم است اما كافي نيست و نمي‌تواند جوابگوي نياز مادران در فضاهاي شهري باشد. نرجس اعلايي، دانش‌آموخته دكتراي طراحي شهري در پژوهش خود نشان داده كه فراهم‌كردن امكان فعاليت همزمان مادر و كودك در يك محيط، يكي از بهترين راهكارها براي فعاليت مادران به‌خصوص مادران با درآمد پايين است. پس بايد در تمامي فضاهايي كه براي بانوان طراحي مي‌شود به مادران و البته گروه‌هاي مختلف مادران با درنظرگرفتن رده سني كودكان همراهشان توجه كرد.
پروين پرتوي، معاون پژوهشي دانشگاه هنر نيز پيش از اين در گفت‌وگو با همشهري گفته بود: اگر در فضاي شهري همه گروه‌ها حضور داشته باشند يعني آن فضا عملكرد درستي داشته در غير اين صورت به‌معناي تك‌بعدي عمل‌كردن فضا خواهد بود. به‌عبارت ديگر، اگر حضور مادران داراي كودكان در رده‌هاي سني گوناگون و زنان باردار در فضاهاي شهري كمتر به چشم بيايد، به‌معناي نامناسب‌بودن فضاي شهري براي اين گروه است.
نايب‌رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي شهر ازجمله كساني است كه معتقد است اگر به تمام گروه‌هاي ساكن در شهرها توجه شود نيازي به اسم‌گذاري اينگونه طرح‌ها نيست و لازم است رويكردمان را تغيير دهيم. الهام فخاري به همشهري گفت: براي برون‌رفت از مشكلات موجود بايد از خلاقيت گروه‌هاي ايده‌پرداز و متخصصان بهره‌مند شويم. زنان، كودكان و مادران، هم‌زيست و شريك در زندگي شهري‌اند.
- مادران چه نيازهايي را اعلام كرده‌اند
اعلايي در مطالعات ميداني خود نشان داده حمل كالسكه، رها گذاشتن ايمن و امن كودك در فضاي بازي بوستان‌ها و امكان نظارت مادر، دسترسي سريع و راحت فضاهاي شهري براي مادران همراه كودك، طراحي خوانا و سهل در ورودي و خروجي‌هاي اماكن عمومي و مناسب‌سازي آنها، ايجاد مكاني مناسب شيردهي و تعويض كودك در فضاهاي عمومي شهري، طراحي سرويس‌هاي بهداشتي با امكان حضور همزمان مادر و كودك يا مادر همراه كالسكه، طراحي و احداث مبلمان شهري مناسب براي زنان باردار و مادراني كه كودك خود را در آغوش مي‌گيرند و ... ازجمله مواردي است كه مادران آنها را به‌عنوان نيازهاي خود مطرح كرده‌اند. اينها هيچ كدام به‌تنهايي در طرح‌هاي شهرهاي دوستدار كودك و توجه به زنان در فضاي شهري قرار نمي‌گيرد.
نظر شما