این بخشی از برنامه مفصل آنکارا برای تشکیل منطقه ویژه اقتصادی در قفقاز است اما این برنامه مشکلاتی هم برای اجرای کامل دارد. مهم‌ترین مشکل در این میان اختلاف‌های منطقه‌ای ارمنستان و آذربایجان است.
سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی از این برنامه به خاطر کنار گذاشته شدن ارمنستان حمایت نکردند. این مسئله نشان می‌دهد که آذربایجان، گرجستان و ترکیه حدود 420 میلیون دلار در این طرح سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
از زمان بسته شدن مرزهای ترکیه و ارمنستان در سال 1993، گرجستان نقش اصلی را برای ارتباط ترکیه به آسیای مرکزی بازی می‌کند. علاوه بر این راه ترانزیت اصلی برای انتقال نفت و گاز آذربایجان از راه ترکیه به اروپا به حساب می‌آید.
ترکیه امید زیادی به آینده این منطقه ویژه دارد. عبدالله گل، رئیس‌جمهوری ترکیه به همراه الهام علی اف رئیس‌جمهوری آذربایجان و رئیس‌جمهوری گرجستان در جشن آغاز ساخت این راه آهن اعلام کردند که این طرح برای صلح، آرامش و موقعیت منطقه گام بسیار مهمی خواهد بود.
به گفته عبدالله گل این راه آهن که آسیای دور را به اروپا متصل می‌کند برای دیگر کشورها هم قابل استفاده خواهد بود. این بخشی از پیامی بود که برای دولت ارمنستان هم فرستاده شد.
به گفته مسئولان طرح، این راه آهن تنها باکو را به ترکیه متصل نخواهد کرد بلکه می‌تواند مسیری برای اتصال چین به لندن باشد. از مسیر استانبول این راه آهن با عبور از تنگه بسفر (به وسیله طرح مرمری که اکنون در حال ساخت است) به کانال انگلیس و از آنجا به لندن خواهد رسید. این همان مسئله‌ای است که کشورهای شریک در این طرح با افتخار از آن یاد می‌کنند.
فکر اصلی این طرح برای اتصال ترکیه به آسیای مرکزی از راه گرجستان با احداث راه آهن در سال 1993 به وجود آمد. البته فکر اولیه، عبور راه آهن از ارمنستان بود. در آن زمان آنکارا مرزهای خود با ایروان را به خاطر اختلافات آذربایجان-ارمنستان بر سر منطقه کاراباخ بست.
علاوه بر این، آنکارا احتمال می‌داد که ایروان سیاست خود را برای ادعای مناطقی از ترکیه را هم ترک نکند. همان طور که آنها طرح ترکیه را در سال 2005 برای تشکیل هیاتی از مورخان رد کردند.
این طرح برای رفع اختلاف همیشگی ادعای کشتار دسته جمعی ارمنی‌ها به وسیله ترکیه‌ای‌ها در جریان جنگ جهانی اول بود. ترکیه این کشتار دسته جمعی را همواره رد کرده است.
حال رئیس‌جمهوری ترکیه پیش بینی می‌کند که این راه آهن خاطره تاریخی جاده ابریشم را زنده می‌کند. مسیری که حالا بعضی‌ها نام راه ابریشم آهن را بر آن گذاشته‌اند. این برای تشکر از رئیس‌جمهوری قزاقستان برای برنامه ریزی انتقال 10 میلیون تن آهن از این مسیر صورت گرفته است.
عبدالله گل می‌گوید: این طرح‌ها فکرهای هیجان انگیز و بزرگی هستند. هیجان‌انگیز از این نظر که زمانی بعضی‌ها از این طرح‌ها به‌عنوان یک‌رؤیا یاد می‌کردند. ولی امروز تمام این رویاها به واقعیت نزدیک شده است. راه آهن باکو-تفلیس-قارص به زودی کارش آغاز می‌شود تا یک‌رؤیا به حقیقت بپیوندد.
مانند خط لوله باکو-تفلیس-جیهان که اکنون نفت دریای خزر را به اروپا منتقل می‌کند. همین طور خط لوله گاز باکو-تفلیس- ارزروم که گاز آذربایجان را از مسیر ترکیه به اروپا منتقل می‌کند.
علاوه بر این، گفتگو‌های بین گرجستان و ترکیه برای رسیدن به تجارتی بالغ بر یک میلیارد دلار میان این 2کشور برنامه ریزی شده است. 2کشور در حال مذاکره در مورد پیشنهاد ایجاد منطقه آزاد تجاری و حذف مالیات مضاعف هستند.
jamestown.org
30 نوامبر
