طي آخرين تحول در بامداد چهارشنبه، حكومت اقليم كردستان عراق كه مجري طرح برگزاري همه‌پرسي جدايي بود، با انتشار پيامي به‌منظور جلوگيري از ادامه درگيري ميان نيروهاي نظامي دولت مركزي و پيشمرگان و حفظ امنيت عمومي عراق پيشنهاد كرد در مقابل «تعليق» نتايج همه‌پرسي، هرگونه عمليات نظامي در مناطق مورد نزاع و كردنشين متوقف شده و زمينه براي آغاز گفت‌وگوهاي برابر ميان اربيل و بغداد فراهم شود.
اين در حالي است كه پارلمان كردستان عراق نيز روز دوشنبه، انتخابات پارلماني و رياست‌جمهوري اقليم را كه قرار بود در تاريخ دهم آبان‌ماه سال‌جاري برگزار شود، به‌مدت 8ماه به تعويق انداخت. كميته انتخاباتي اقليم كردستان، علت اين تصميم را عدم‌معرفي نامزدها از سوي احزاب كردي اعلام كرده است.
به‌نظر مي‌رسد اقدام حكومت اقليم كردستان، علاوه بر يك عقب‌نشيني آشكار، استفاده از فرصتي باشد كه در حاشيه سفر روز سه‌شنبه ركس تيلرسون، وزير خارجه آمريكا به عراق و مذاكرات او با نخست‌وزير عراق ايجاد شده است.تيلرسون در جريان ديدار با حيدرالعبادي، ضمن درخواست از طرفين نزاع براي حل سريع بحران موجود از طريق مذاكره گفته بود: من به توانايي رهبران عراق براي عبور از چنين مسائلي باور دارم.
اما از سوي ديگر، به‌نظر مي‌رسد بغداد كه حالا دست بالا را در نزاع داخلي عراق دارد، ديگر حتي به تعليق هم راضي نبوده و بدون الغاي كامل نتايج همه‌پرسي، حاضر به شروع هيچ‌گونه مذاكراتي با اقليم كردستان نيست.در نخستين واكنش به پيشنهاد دولت اقليم، احلام الحسيني، عضو كميته روابط خارجي پارلمان عراق گفت: همانطور كه از ابتدا تأكيد كرده‌ايم، هرگونه گفت‌وگو با اربيل در ساختار قانون اساسي عراق صورت خواهد گرفت و از آنجا كه برگزاري همه‌پرسي از اساس اقدامي غيرقانوني بوده، تا زمان الغاي كامل نتايج آن، مذاكرات دوجانبه شروع نخواهد شد.
حيدرالعبادي نيز كه در ادامه سفرهاي منطقه‌اي خود، بعد از عربستان سعودي، مصر و اردن، روز گذشته راهي تركيه شده بود، در جريان ديدار با رجب طيب اردوغان، بار ديگر بر ضرورت پايبندي به قانون اساسي و حفظ يكپارچگي عراق تأكيد كرد. تمام اينها در حالي است كه فشارهاي داخلي احزاب و جريانات داخلي كردستان، عليه مواضع حزب دمكراتيك و شخص مسعود بارزاني، روزبه‌روز افزايش مي‌يابد.
روز گذشته آلا طالباني، رئيس فراكسيون اتحاديه ميهني كردستان، در گفت‌وگويي تلويزيوني براي اولين‌بار خواستار محاكمه مسعود بارزاني به‌دليل اتخاذ تصميمات اشتباهي كه به منافع همه كردهاي عراق لطمه وارد كرده است، شد. وي با اشاره به سيطره دولت اقليم بر شهر كركوك طي سال‌هاي گذشته گفت: بارزاني براي كركوك هيچ كاري نكرد و فقط نفت آن را مي‌خواست، چرا كه منافع آن نه به مردم كردستان عراق، بلكه صرفا به حزب و نزديكان او مي‌رسيد.
همچنين انتشار خبري مبني بر كناره‌گيري بارزاني از رياست اقليم كردستان تا پايان‌ماه جاري ميلادي، توجه بسياري از رسانه‌ها را به‌خود جلب كرده است؛ اشواق الجاد، از رهبران حزب دمكراتيك كردستان با اعلام اين خبر گفته است: در تاريخ دهم آبان، دوره رياست بارزاني بر اقليم به پايان مي‌رسد درحالي‌كه او صراحتا اعلام كرده تمديد اين دوره را نخواهد پذيرفت.
اگرچه با وجود تمام عقب‌نشيني‌هاي اقليم، همچنان سرنوشت مذاكرات دوجانبه بغداد و اربيل به‌طور دقيق مشخص نيست، اما نگاهي به تحولات داخلي عراق نشان مي‌دهد، آرزوي برخي جريانات سياسي اقليم كردستان براي تشكيل كشور مستقل كردي كه بعد از اجراي همه‌پرسي فاصله اندكي با تحقق آن داشتند، اكنون به مثابه رؤيايي بر باد رفته است.
- آيا حيات سياسي بارزاني به پايان رسيده است؟
مسعود بارزاني 71ساله، در مهاباد و در روزهايي كه پدرش درگير نبرد براي دفاع از جمهوري مستقل مهاباد بود به دنيا آمد؛ نبردي كه در پي اتحاد دولت‌هاي ايران، عراق و تركيه منجر به سقوط جمهوري نوپاي كردها و فرار ملامصطفي بارزاني به شوروي شد. مسعود بعد از مرگ پدر، در جريان نهمين كنگره حزب دمكراتيك كردستان، به رياست اين حزب برگزيده شد و تا به امروز رهبري آن را به‌عهده داشته است.
بعد از سقوط صدام، بارزاني در سال2005 توسط پارلمان كردستان به‌عنوان نخستين رئيس‌جمهور تاريخ اقليم انتخاب شد؛ انتخابي كه در سال2009 و اين‌بار به‌صورت مستقيم با رأي حدود 70درصد از شهروندان كردي نيز به تأييد رسيد. اگرچه زندگي سياسي مسعود بارزاني نقاط عطف و بحران‌هاي بسياري را به خود ديده، اما به‌نظر مي‌رسد مهم‌ترين بخش از سرنوشت تاريخي او، اصرار بر برگزاري همه‌پرسي جدايي اقليم كردستان از عراق، با وجود مخالفت‌هاي گسترده منطقه‌اي و بين‌المللي بوده است؛
تصميمي كه منجر به ورود نيروهاي نظامي عراقي به مناطق كردي و بازپس‌گيري شهر كركوك شد. بارزاني از زمان صدور فرمان نخست‌وزير عراق براي بازپس‌گيري كركوك، ديده نشده و اكنون گفته مي‌شود با پايان‌ماه جاري ميلادي، با انتقال اختيارات خود به قواي مقننه و مجريه اقليم كردستان تا زمان برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري موافقت كرده است.
نظر شما