به گزارش همشهري، بالاخره با افزايش فشار‌ها از سوي آمريكا و افزايش زمزمه تشديد فشار‌هاي مالي بر ايران از طريق دلار، بانك مركزي به فكر افتاد تا بورس ارز را تأسيس كند اما هنوز هم مشخص نيست اين بورس با چه سازو‌كاري فعاليتش را آغاز خواهد كرد.
دولت يازدهم وقتي بر سر كار آمد كه نرخ ارز به‌دنبال جهش ۳.۵برابري كه در سال ۱۳۹۱ تجربه كرده بود، از محدوده ۱۰۰۰ تومان به محدوده ۳5۰۰ تومان رسيده بود. با اين حال نرخ ارز در 3سال گذشته با نوسان6درصدي در همين حدود باقي ماند تا اينكه در آبان‌ماه امسال با جهش ناگهاني روبه‌رو شده و حتي نرخ ارز به بالاي ۴۰۰۰تومان هم رسيد.
در سال 91 وقتي قيمت ارز به شكل سرسام‌آوري رشدكرد، دولت براي خلاصي از بحران تصميم گرفت طرح بورس ارز را عملي كند، اما مسئولان وقت بانك مركزي با اين استدلال كه اگر بورس ارز با محوريت بازار سرمايه تأسيس شود، مسئوليتي در برابر نوسان قيمت ارز نخواهند پذيرفت، دولت را از تأسيس بورس ارز با مسئوليت بازار سرمايه ترساندند و توانستند مركز مبادلات ارزي را كه شكل نصفه و نيمه‌اي از يك بورس ارز بود، درسوم مهر سال 1391تشكيل دهند.
- صدور مجوز تأسيس بورس ارز
3سال بعد از تشكيل مركز مبادلات ارزي، شوراي بورس مجوز تأسيس بورس ارز را صادر كرد و قرار شد اين بورس از طريق سامانه معاملات آنلاين بورس كالا تأسيس شود اما در طول 2سال گذشته با وجود آمادگي بازار سرمايه، بانك مركزي برنامه مدوني را براي تأسيس بورس ارز ارائه نكرد و حتي در نشست‌هاي بانك مركزي و سازمان بورس كه بدون حضور خبرنگاران برگزار شد اختلاف‌ها در مورد اينكه چه‌كسي بورس ارز را تأسيس كند،
بالا گرفت تا اينكه در نهايت از اواخر پارسال مشخص شد بانك مركزي خود در تلاش است بورس ارز را از طريق يك سامانه اختصاصي متصل به شعب بانك‌ها تأسيس كند. سال قبل صمد كريمي، مدير اداره صادرات بانك مركزي گفت: آيين‌نامه معاملات ارز در شعب بانك‌ها تهيه شده و پس از آزاد‌سازي قيمت ارز به بانك‌هاي كشور براي اجرا ابلاغ مي‌شود.
- شوك دوباره ارزي
با وجود اينكه با تهيه آيين‌نامه معاملات ارز توسط بانك مركزي از اواخر پارسال همه در انتظار تك‌نرخي‌شدن ارز بودند، اما تا همين چند هفته پيش بانك مركزي هيچ برنامه‌اي براي تأسيس بورس ارز ارائه نكرده بود، تا اينكه از چند هفته پيش كه سايه شوك‌هاي سياسي بار ديگر بر اقتصاد ايران سنگيني كرد و قيمت دلار از 4هزار تومان عبور كرد، بار ديگر موضوع كنترل قيمت در بازار ارز داغ شد زيرا به زعم كارشناسان يكي از اصلي‌ترين تهديد‌هاي آمريكا در برجام مبتني بر ايجاد تلاطم‌هاي ارزي از طريق ايجاد محدوديت‌هاي مالي در زمينه دلار براي ايران و برخي كشور‌هاي ديگر است. حتي گفته مي‌شود كه سفر اخير ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه به ايران بي‌ارتباط به اين موضوع نبوده است.
همزمان با اين رويداد‌ها ديروز روابط عمومي بانك مركزي از تأسيس درگاه اينترنتي معاملات ارزي در سيستم بانكي ايران با هدف تعميق معاملات ارزي در بازار بين بانكي ارز، خبر داد و در سايت خود نوشت: بانك‌هاي كشور مي‌توانند در «سامانه معاملات الكترونيك (ETS)» يا «رويترز داخلي» نسبت به انجام معاملات ارزي در طول روزهاي كاري بانكي با يكديگر و با بانك مركزي اقدام كنند.
- بورس ارز در شرف تأسيس است
هنوز مشخص نيست كه بورس ارز را سازمان بورس تأسيس خواهد كرد يا بانك مركزي اما سازمان بورس كه يك‌بار 4سال پيش در تقابل با بانك مركزي براي تأسيس بورس ارز شكست خورده بود، اين بار از نهايي‌شدن مذاكرات با بانك مركزي خبر داده است. شاپور محمدي، رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار در اين‌باره گفت:
طرح تأسيس بورس ارز در حضور رئيس‌كل بانك مركزي به تصويب شوراي بورس رسيده و فقط تأييد نهايي بانك مركزي باقي مانده است. وي افزود: بانك مركزي موافقت كلي خود را در زمينه راه‌اندازي بورس ارز ابلاغ كرده، اما اكنون درخصوص زمان اجرايي آن ترديدهايي وجود دارد. رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: بانك مركزي تلاش‌هاي بسياري را در اين زمينه انجام داده كه اميدواريم هر چه زودتر شاهد تأسيس بورس ارز باشيم. محمدي همچنين درباره آخرين تصميم براي تأسيس صندوق ارزي در بازار سرمايه نيز گفت: براي آغاز به‌كار صندوق‌هاي ارزي در بورس هيچ مانعي وجود ندارد و به‌زودي شاهد شروع به‌كار اين صندوق‌ها در بورس خواهيم بود.
- مزاياي بورس ارز
بورس ارز از يك طرف به تك‌نرخي‌شدن ارز كمك مي‌كند و از سوي ديگر ابزار‌هاي لازم را براي كنترل ارز در مقابل تهديد‌هاي خارجي در اختيار بانك مركزي قرار مي‌دهد. بورس ارز همچنين اصلي‌ترين ابزار براي جذب سرمايه‌گذاران خارجي به اقتصاد ايران است. يكي از عوامل مهمي كه سرمايه‌گذاران اعم از داخلي و خارجي تمايل چنداني به سرمايه‌گذاري در كشور ندارند، تهديد نوسانات شديد و پي‌در‌پي قيمت ارز است و طبيعتا نخستين مزيت راه‌اندازي بازار مشتقه ارز براي سرمايه‌گذاران خارجي است،
زيرا بزرگ‌ترين دغدغه تجار و سرمايه‌گذاران خارجي ريسك ناشي از نوسانات ارزي است كه برطرف شدن اين دغدغه مي‌تواند سرمايه‌هاي بين‌المللي را با اطمينان بيشتري روانه مرزهاي داخلي ايران كند. خاصيت بازار آتي، پوشش نوسانات نرخ ارز است. با توجه به نوساناتي كه نرخ ارز در ايران دارد و ريسكي كه سرمايه‌گذاران متحمل مي‌شوند، هم‌اكنون يكي از مشكلات عدم‌سرمايه‌گذاري خارجي‌ها بحث نوسان نرخ ارز است. در واقع سرمايه‌گذار دچار سردرگمي مي‌شود كه آيا با نرخ ارزي كه وارد بازار شده است، مي‌تواند از بازار خارج شود يا در اين مابين دچار ضرر مي‌شود.
بنابراين بازار آتي مي‌تواند ابزار مناسبي براي سرمايه‌گذاران خارجي در جهت پوشش نوسان نرخ ارز باشد. تاسيس بازار مشتقه ارز در بورس كالاي ايران مي‌تواند ريسك نوسانات نرخ ارز به‌عنوان يكي از مولفه‌هاي اصلي در سياست‌هاي اقتصادي را پوشش دهد تا سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي با اطمينان خاطر بيشتري به فعاليت‌هاي خود بپردازند.
از سوي ديگر، اكنون كه دولت از يك طرف با تهديد‌هاي خارجي براي اعمال فشار مالي آمريكا روبه‌روست، بورس ارز قادر است به يك ابزار قوي در دست بانك مركزي براي ايجاد تعادل در بازار ارز تبديل شود. مهم‌ترين ابزار در معاملات ارز استفاده از ابزار هجينگ است كه از آن با نام بيمه اوراق بهادار ياد مي‌كنند. اين ابزار به سرمايه‌گذاران كمك مي‌كند تا نوسان‌هاي ناشي از قيمت ارز را پوشش و ريسك خود را كاهش دهند.
نظر شما