با اين رويدادها اكنون اين پرسش‌ها مطرح است كه در عربستان چه مي‌گذرد؟ آيا در آينده نزديك شاهد ماجراجويي جديدي از سوي رياض در منطقه خواهيم بود؟
در جریان اولین رخداد، حريري در رياض و در مقابل دوربين شبكه سعودي العربيه متني را قرائت كرد؛ متنی که شامل اعلام خبر استعفا و ایراد اتهامات علیه جمهوری اسلامی ایران بود. دومین رخداد اما شامل برکناری متعب‌بن عبدالله، فرزند بزرگ ملک عبدالله و فرمانده یکی از 3 قدرت اصلی نظامی سعودی‌ها بود. ساختار نظامی-امنیتی عربستان بر پایه 3 نهاد وزارت دفاع و نیروهای مسلح (زیر نظر وزیر دفاع)، نیروهای امنیتی (زیر نظر وزیر کشور) و گارد ملی استوار است.
این 3 نهاد طی سالیان طولانی گذشته، توسط 3 فرزند ملک عبدالعزیز، مؤسس پادشاهی سعودی اداره می‌شدند؛ گارد ملی عربستان توسط ملک‌عبدالله تاسیس شده و مدیریت می‌شد، نیروهای امنیتی این کشور زیر نظر امیر نایف قرار داشتند و امیرسلطان نیز وزارت دفاع و نیروهای مسلح این کشور را در اختیار داشت.
بعد از درگذشت 2 وليعهد سابق (نایف و سلطان) و همچنین تغییر و تحولات گسترده‌ای که در پی وفات ملک‌عبدالله رخ داد، تنها گارد ملی به فرماندهی متعب باقی مانده بود که دور از دسترس و نفوذ ملک سلمان و فرزند وی قرار داشت و اکنون با برکناری متعب از وزارت گارد ملی، عملا هیچ نهاد نظامی و امنیتی در عربستان وجود ندارد که زیر نظر این دو چهره نباشد.
سومین رخداد مهم روز شنبه، دستگیری‌های قابل توجه مقامات و شاهزادگان سعودی به اتهام فساد مالی بود. امری که به اعتقاد برخي ناظران تلاشي است براي هموارسازی مسیر پادشاهی محمد بن سلمان. اهمیت و جدیت اراده برای طرح مذکور، موجب ایجاد این تصور شده است كه حتی طرح استعفای حریری در ریاض، مقدمه‌ای برای پوشش دواقدام بعدی در ساعات پایانی روز شنبه بوده است. اين روند البته نمي‌تواند بدون هماهنگي با برخي جهات در بيرون از مرزها باشد.
از سوي ديگر به نظر مي‌رسد تفسیر تمام تحولات اخیر عربستان در چارچوب زمینه‌چینی برای پادشاهی محمد بن‌سلمان، تعبیر دقیقی نباشد. از این منظر می‌توان گفت ابعاد تحولات به‌مراتب وسیع‌تر است و احتمال اقدامات ناامن‌كننده بيشتري نسبت به گذشته در سطح منطقه وجود دارد. باید توجه داشت تمام این رخدادها، در حقیقت تکه‌های پازل یک نقشه بزرگ‌تر به‌حساب می‌آیند، نقشه‌ای که البته هنوز به‌طور کامل روشن نیست.کارشناس ارشد خاورمیانه
نظر شما